Najstarsze dzieje Rzymu nie są do końca jasne z powodu licznych zapożyczeń z kultury greckiej i legend. Jako pierwotne położenie Rzymu wskazywana jest osada położona u ujścia największej rzeki Italii, w miejscu pagórkowatym. Znaczenie tej osady spotęgowało opanowanie przez Etrusków terenów położonych na północ od Tybru, ponieważ to przez nią musiała się kierować ekspansja Etrusków na południe. Osadnictwo na obszarze Rzymu ograniczone było do wzgórza Palatynu i sięgało X w. p.n.e. Prawdopodobnie osada początkowa stanowiła miejsce schronienia pasterzy latyńskich i ich bydła, a zbiegiem czasu, obwarowana, stała się zaczątkiem Rzymu. Dalsze etapy rozwoju miasta wyznaczone są terminami łacińskimi: Septimontium, tj. miasto położone na siedmiu pagórkach, które miało raczej charakter związku religijnego niż politycznego, oraz urbs quattuor regionum, czyli miasto czterech dzielnic. W tym stanie, nie obejmując jednak Kapitolu ani Awetynu, Rzym przetrwał do V w., kiedy w granice miasta włączona w. w. wzgórza. Prawdopodobie ok. roku 600 lub później Rzym został podbity przez Etrusków, wtedy wprowadzona została nazwa Roma, wywodząca się od nazwy rodu etruskiego Ruma. Od tej chwili można mówić o powstaniu państwa rzymskiego, którego przemiany ukażę w mojej pracy, w której postaram się udowodnić, że to dążenia do absolutyzmu i zaspokajanie potrzeb poszczególnych warstw czy jednostek doprowadziło do rozpadu imperium.
Rzym początkowo rządzony był przez królów. Tradycja przekazała imiona 7 królów, którzy władać mieli przez 244 lata. Przyjmuje się, że jedynie trzej ostatni władcy są historyczni, tj. Tarkwiniusz Stary, Serwiusz Tuliusz i Tarkwiniusz Pyszny, natomiast czterej poprzedni, Romulus, Numa Pompiliusz, Tullus Hostiliusz i Ankus Marcjusz, byli postaciami legendarnymi. Trzej ostatni królowie byli naczelnymi wodzami i sędziami, a władza ich była absolutna. Społeczeństwo rzymskie składało się z pełnoprawnych członków rodów (patres), którzy tworzyli zgromadzenie starszych (senatus) i działali jako organ doradczy obok króla. Funkcji tzw. Zgromadzenia kurialnego (dorosłych mężczyzn) nie da się dzisiaj zdefiniować. Cechą charakterystyczną społ. rzymskiego była bardzo silna władza ojca rodziny nad cała rodziną; decydował on zarówno o życiu jej członków, jak i niewolników. Zależna od ojców rodów była także grupa ludności, której sytuacji prawnej nie da się dokładnie określić, tzw. klientów. Podbój etruski, przekształcił Rzym politycznie i kulturalnie. Umocnieniu uległa władza królewska w duchu absolutnym, wprowadzono również oznaki władzy. Rzym stał się miastem o silnej władzy wykonawczej, co dawało mu przewagę nad drobnymi osadami latyńskimi czy niezorganizowanymi plemionami. Za panowania królów etruskich Rzym stanął na czele Związku Miast Latyńskich i zniszczył Albę Longę, dotychczasowe przewodniczące miasto Związku. Umacniając swoje stanowisko w Lacjum Rzym zdobył kilka okolicznych miejscowości, a przy ujściu Tybru założył port Ostię. U schyłku VI w. pojawiły się oznaki osłabienia panowania etruskiego. Zaczęli oni odnosić klęski w walkach z Grekami, głównie za sprawą Syrakuz, które podjęły się ochrony miast greckich zagrożone ekspansją etruską. Obalenie panowania Etrusków oznaczało jednocześnie zerwanie z monarchią. Ostatniego króla etruskiego wypędzono z Rzymu ok. 500r., jest jednak możliwe, że usunięcie monarchii i przejście do republiki dokonało się w Rzymie na drodze ewolucji. Faktem jest, że władza króla została zniesiona, zaś wprowadzono urząd interrexa, który urzędował wtedy, gdy na skutek nieprzewidzianych okoliczności zabrakło normalnie funkcjonujących urzędników państwowych. Nadto, podobnie jak w Atenach wprowadzono stanowisko rex sacorum, który miał opiekę nad kultem religijnym. Najwyższą władzę w państwie sprawował początkowo jeden urzędnik, praetor maximus, który urzędował przez jeden rok i miał najwyższą władzę sądowniczą, wykonawczą i wojskową. Wybierany był jedynie spośród patrycjuszy. Czasem został zastąpiony dwoma wybieranymi na okres rok konsulami, wyposażonymi w taką samą władzę, i ta zasada kolegialności stała się cechą charakterystyczną magistratury rzymskiej. Wyjątkowym urzędem, którego istnienie było usprawiedliwione przez ówczesna sytuacje Rzymu, była dyktatura. Dyktator był mianowany przez konsula na okres 6 miesięcy i wyposażony w nieograniczoną władzę. Obalenie władzy monarchy i wprowadzenie republiki było dziełem patrycjuszy podzielonych na rody, z których rekrutowali się członkowie senatu. Jego znaczenie wzrosło znacznie w okresie republikańskim, jak również znaczenia nabrała arystokracja rzymska, górująca nad plebsem. Występujące periodycznie okresy głodu uzależniały plebejuszy od patrycjuszy, u których zaciągali długi. Według surowego prawa dłużniczego wierzyciel miał prawo zabić dłużnika lub sprzedać go w niewolę.
Najstarsze dzieje Rzymu nie są do końca jasne z powodu licznych zapożyczeń z kultury greckiej i legend. Jako pierwotne położenie Rzymu wskazywana jest osada położona u ujścia największej rzeki Italii, w miejscu pagórkowatym. Znaczenie tej osady spotęgowało opanowanie przez Etrusków terenów położonych na północ od Tybru, ponieważ to przez nią musiała się kierować ekspansja Etrusków na południe. Osadnictwo na obszarze Rzymu ograniczone było do wzgórza Palatynu i sięgało X w. p.n.e. Prawdopodobnie osada początkowa stanowiła miejsce schronienia pasterzy latyńskich i ich bydła, a zbiegiem czasu, obwarowana, stała się zaczątkiem Rzymu. Dalsze etapy rozwoju miasta wyznaczone są terminami łacińskimi: Septimontium, tj. miasto położone na siedmiu pagórkach, które miało raczej charakter związku religijnego niż politycznego, oraz urbs quattuor regionum, czyli miasto czterech dzielnic. W tym stanie, nie obejmując jednak Kapitolu ani Awetynu, Rzym przetrwał do V w., kiedy w granice miasta włączona w. w. wzgórza. Prawdopodobie ok. roku 600 lub później Rzym został podbity przez Etrusków, wtedy wprowadzona została nazwa Roma, wywodząca się od nazwy rodu etruskiego Ruma. Od tej chwili można mówić o powstaniu państwa rzymskiego, którego przemiany ukażę w mojej pracy, w której postaram się udowodnić, że to dążenia do absolutyzmu i zaspokajanie potrzeb poszczególnych warstw czy jednostek doprowadziło do rozpadu imperium.
Rzym początkowo rządzony był przez królów. Tradycja przekazała imiona 7 królów, którzy władać mieli przez 244 lata. Przyjmuje się, że jedynie trzej ostatni władcy są historyczni, tj. Tarkwiniusz Stary, Serwiusz Tuliusz i Tarkwiniusz Pyszny, natomiast czterej poprzedni, Romulus, Numa Pompiliusz, Tullus Hostiliusz i Ankus Marcjusz, byli postaciami legendarnymi. Trzej ostatni królowie byli naczelnymi wodzami i sędziami, a władza ich była absolutna. Społeczeństwo rzymskie składało się z pełnoprawnych członków rodów (patres), którzy tworzyli zgromadzenie starszych (senatus) i działali jako organ doradczy obok króla. Funkcji tzw. Zgromadzenia kurialnego (dorosłych mężczyzn) nie da się dzisiaj zdefiniować. Cechą charakterystyczną społ. rzymskiego była bardzo silna władza ojca rodziny nad cała rodziną; decydował on zarówno o życiu jej członków, jak i niewolników. Zależna od ojców rodów była także grupa ludności, której sytuacji prawnej nie da się dokładnie określić, tzw. klientów.
Podbój etruski, przekształcił Rzym politycznie i kulturalnie. Umocnieniu uległa władza królewska w duchu absolutnym, wprowadzono również oznaki władzy. Rzym stał się miastem o silnej władzy wykonawczej, co dawało mu przewagę nad drobnymi osadami latyńskimi czy niezorganizowanymi plemionami. Za panowania królów etruskich Rzym stanął na czele Związku Miast Latyńskich i zniszczył Albę Longę, dotychczasowe przewodniczące miasto Związku. Umacniając swoje stanowisko w Lacjum Rzym zdobył kilka okolicznych miejscowości, a przy ujściu Tybru założył port Ostię.
U schyłku VI w. pojawiły się oznaki osłabienia panowania etruskiego. Zaczęli oni odnosić klęski w walkach z Grekami, głównie za sprawą Syrakuz, które podjęły się ochrony miast greckich zagrożone ekspansją etruską. Obalenie panowania Etrusków oznaczało jednocześnie zerwanie z monarchią. Ostatniego króla etruskiego wypędzono z Rzymu ok. 500r., jest jednak możliwe, że usunięcie monarchii i przejście do republiki dokonało się w Rzymie na drodze ewolucji. Faktem jest, że władza króla została zniesiona, zaś wprowadzono urząd interrexa, który urzędował wtedy, gdy na skutek nieprzewidzianych okoliczności zabrakło normalnie funkcjonujących urzędników państwowych. Nadto, podobnie jak w Atenach wprowadzono stanowisko rex sacorum, który miał opiekę nad kultem religijnym. Najwyższą władzę w państwie sprawował początkowo jeden urzędnik, praetor maximus, który urzędował przez jeden rok i miał najwyższą władzę sądowniczą, wykonawczą i wojskową. Wybierany był jedynie spośród patrycjuszy. Czasem został zastąpiony dwoma wybieranymi na okres rok konsulami, wyposażonymi w taką samą władzę, i ta zasada kolegialności stała się cechą charakterystyczną magistratury rzymskiej. Wyjątkowym urzędem, którego istnienie było usprawiedliwione przez ówczesna sytuacje Rzymu, była dyktatura. Dyktator był mianowany przez konsula na okres 6 miesięcy i wyposażony w nieograniczoną władzę.
Obalenie władzy monarchy i wprowadzenie republiki było dziełem patrycjuszy podzielonych na rody, z których rekrutowali się członkowie senatu. Jego znaczenie wzrosło znacznie w okresie republikańskim, jak również znaczenia nabrała arystokracja rzymska, górująca nad plebsem. Występujące periodycznie okresy głodu uzależniały plebejuszy od patrycjuszy, u których zaciągali długi. Według surowego prawa dłużniczego wierzyciel miał prawo zabić dłużnika lub sprzedać go w niewolę.