Question

Surowce mineralne karpat
(wymień i podaj przykłady miast>

Answer 1

Występowanie w Polsce:

*Węgiel kamienny i brunatny
Przy obecnej produkcji na poziomie 102 mln ton (2000 r.) zasoby węgla kamiennego zapewniają Polsce pokrycie potrzeb na ten rodzaj nośnika energetycznego na blisko 500 lat, czyli dwukrotnie dłużej niż uśredniony wskaźnik w skali świata. Wystarczą jednak na wiele dłużej, ponieważ węgiel kamienny zastępowany jest w polskiej gospodarce przez gaz ziemny, który jest paliwem ekologicznym.
W Polsce złoża występują w trzech zagłębiach: Górnośląskie Zagłębie Węglowe (GZW) i Lubelskie Zagłębie Węglowe (LZW) i Dolnośląskie Zagłębie Węglowe (DZW).
Wydobywanie węgla prowadzi się aktualnie jedynie w dwóch z nich a mianowicie: w GZW, które jest tradycyjnie głównym zagłębiem Polski, gdzie zlokalizowana jest największa ilość kopalń oraz w LZW. Trzecie zagłębie, DZW, ma jedynie znaczenie historyczne.

Węgiel brunatny jest obok węgla kamiennego najważniejszym polskim surowcem energetycznym. Jego zasoby szacowane są na blisko 14 mld ton. Węgiel brunatny wykorzystywany jest niemal w całości w energetyce, z czego na energetykę zawodową (duże elektrownie) przypada w Polsce 98% jego zużycia.
Największe i najważniejsze złoże węgla brunatnego występuje w Bełchatowie koło Piotrkowa Trybunalskiego. Pochodzi z niego około 57 % krajowego wydobycia. Pozostałą część krajowego zapotrzebowania pokrywa wydobycie ze złoża Turów koło Bogatyni i złóż rejonu konińskiego: Pątnów, Lubstów i Adamów. Na złożu Bełchatów pole Szczerców trwają prace udostępniające.
*Ropa naftowa i gaz ziemny
W 1854 r. w Bóbrce niedaleko Krosna Ignacy Łukasiewicz uruchomił pierwszą na świecie kopalnię ropy naftowej.. W Polsce znajduje się 89 złóż ropy naftowej, w tym w Karpatach – 32 złoża, na ich przedgórzu (w zapadlisku przedkarpackim) - 11, na Niżu Polskim 41 złóż oraz w obszarze polskiej strefy ekonomicznej Bałtyku - 2 złoża. Złoża występujące w Karpatach i na ich przedgórzu mają długą historię, jest to rejon najstarszego światowego górnictwa ropy naftowej. Obecnie zasoby tych złóż są na wyczerpaniu. Największe znaczenie gospodarcze mają złoża ropy naftowej występujące na Niżu Polskim. Zarówno lądowe, jak i morskie, których zasoby szacuje się na 13,7 mln ton.

Udokumentowanych złóż gazu ziemnego jest w kraju 242.
W Polsce złoża gazu ziemnego występują przede wszystkim na Niżu Polskim: w regionie wielkopolskim i na Pomorzu Zachodnim oraz na przedgórzu Karpat, a ponadto niewielkie zasoby gazu występują również w małych złożach obszaru Karpat oraz w polskiej strefie ekonomicznej Bałtyku


*Surowce metaliczne, chemiczne i skalne
Pod względem wielkości produkcji miedzi Polska znajduje się wśród największych światowych potęg.
Polska posiada także bardzo duże złoża siarki.
Złoża siarki rodzimej występują w północnej części zapadliska przedkarpackiego w rejonie Tarnobrzega (złoża Osiek, Baranów, Machów, Jeziórko), Staszowa (złoża: Solec i Grzybów) oraz Lubaczowa (złoże Basznia).

Wielkim bogactwem kraju jest sól kamienna, której zasoby ocenia się na ponad 80 mld ton.
Podstawowe znaczenie mają obecnie złoża soli w centralnej części Polski (złoża Kłodawa, Góra, Mogilno) oraz jako złoża pokładowe z monokliny przedsudeckiej (złoże Sieroszowice), a także na północy kraju, pomiędzy Łebą a Puckiem (złoża Zatoka Pucka, Łeba).
Wydobycie złóż na Śląsku, w tym tradycyjnym zagłębiu solnym wstrzymano już prawie całkowicie.

Obszar występowania złóż rud cynku i ołowiu w północnym i północno-wschodnim obrzeżeniu Górnośląskiego Zagłębia Węglowego zwany jest również obszarem śląsko-krakowskim. Lokalizują się w nim złoża rud Zn-Pb o znaczeniu przemysłowym.

Obszar złożowy rud miedzi na monoklinie przedsudeckiej rozciąga się od Lubina na południowym wschodzie do Bytomia Odrzańskiego (obszar 60 km długi i 20 km szeroki). Jest to właściwie jedno złoże eksploatowane przez kopalnie Lubin-Małomice, Polkowice, Sieroszowice i Rudna.

Na całym obszarze Polski występuje wiele cennych surowców skalnych, używanych do produkcji materiałów budowlanych, min.:

Złoża surowców kaolinowych powstały na znacznym obszarze na przedpolu Sudetów. Obejmują masywy granitowe Strzegomia-Sobótki, Strzelina i niektóre rejony Gór Sowich i Gór Izerskich.
Większość złóż czystych dolomitów występuje na terenie województw śląskiego, dolnośląskiego i małopolskiego. Surowiec z tych złóż charakteryzuje się najlepszymi parametrami jakościowymi i spełnia kryteria bilansowości jako dolomit hutniczy. Na Dolnym Śląsku występują również złoża dolomitów wykorzystywanych w przemyśle ceramicznym. Najbardziej znane złoża znajdują się w okolicach Jeleniej Góry (Rędziny) i na obszarze Kotliny Kłodzkiej.
Jako złoża piasków udokumentowano w rejonie między Gorzowem Śląskim a Żarkami, słabo zwięzłe piaskowce i piaski jury środkowej okolic Szydłowca, Wąchocka, Skarżysko-Kamiennej, Opoczna i Iłży. Piaski formierskie kredowe znane są głównie z Niecki Tomaszowskiej (występują tu obok piasków szklarskich) oraz z Dolnego Śląska, z Niecki Bolesławieckiej i okolic Krzeszówka.