Question

Porównaj związki kultury sarmackiej i oświeceniowej z rodzima tradycja szlachecka (8-10zdan)
Opisz wpływ dwóch przedstawionych nurtów kultury na kształtowanie mentalności ich przedstawicieli. Wady i zalety każdego z nich z punktu widzenia interesów państwa. (8-10zdan)

Answer 1

Jeśli chodzi o rodzimą tradycję szlachecką, dotyczyła ona głównie chcęci uzyskania licznych przywilejów szlacheckich, wzmocnienia demokracji szlacheckiej. Opierała się również na tolerancji religijnej, mamy przecież konfederację warszawską (1573) - akt tolerancji, gwarantowanie wolności wyznania wszystkim w kraju. Jeśli chodzi o sarmatyzm, to już widać pewne zmiany. Akurat nie ustrojowe, ponieważ nadal wierzono, że ustrój demokracji szlachckiej jest wytworem Boga i nie można go zmieniać, ponieważ jest doskonały. Ale w kwestiach społecznych zmieniło się dużo. Nie ma mówy o tolerancji, wręcz przeciwnie - mamy silny konserwatyzm oraz wzrost ksenofobii. Wzrasta pozycja Kościoła katolickiego, a pojawia się niecheć do "innych", mamy np. w 1638 r. zamknięcie akademiii rakowskiej czy też w roku 1658 - liczne wygnania arian. Koniec z wolnością religijną. Natomiast w Oświeceniu to już jest całkowita zmiana. Czytając „Historię narodu polskiego” Adama Naruszewicza widzimy wyraźnie, że nie ma tam miejsca na pochwałę demokracji szlacheckiej. Szlachcie zarzuca się brak chęci reform, które wzmocniłyby władzę królewską. To właśnie szlachta według Naruszewicza jest głównym winowajcą upadku Rzeczypospolitej.