Question

Funkcjonowanie i rola państwa Polskiego we współczesnym świecie. Minimum 4 strony.

Answer 1

Żeby napisać o celach i funcjach państwa, trzeba zastanowić się, czym ono właściwie jest. Pojęcie to wpriwadził w XVI w Niccolo Machiavelli, który użył terminu „stato”. To włoskie określenie pochodzi z łacińskiego status i oznacza głównie porządek publiczny, ustrój. Wyraz „stato” przeniknął do innych języków i na tej podstawie powstało angielskie słowo „State”, niemieckie „Staat” czy hiszpańskie „Estado”.
Słowianie wytworzyli własne terminy. Polskie „państwo” czy rosyjskie „gosudarstwo” wiąrze się ze
słowem „pan” i oznacza głównie moźliwość panowania na kimś, najprawdopodobniej nad narodem.
We współczesnym języku polskim trudno jest zdefiniować znaczenie słowa „państwo” gdyż ma wiele różnorodnych znaczeń, także historycznych. Z tego względu wyróżniono pięć typów definicji państwa: funkcjonalne, elementarne, psychologiczne, socjologiczne i klasowe. Definicje funkcjonalne opisują państwo poprzez funkcje, jakie musi ono spełniać w danym układzie społecznym. Współcześnie zwraca się uwagę na władcze funkcje państwa. Jako przykład może posłużyć definicja zaprezentowana przez J. R. Pennocka i D. G. Smitha zgodnie z którą państwo to „Społeczna organizacja mająca rozstrzygającą władzę nad wszystkimi osobami zamieszkującymi określone terytorium i mająca za swój główny cel rozwiązywanie wspólnych problemów i zabezpieczenie wspólnych dóbr, a przede wszystkim utrzymanie porządku”. Aby czysta teoria, czym jest państwo nie zabrała najwięcej miejsca w mojej pracy, przejść muszę do cech. Każde państwo ma 2 cehy: suwerenność, czyli niezależnośc władzy państwowej o jakiejkolwiek innej władzy wewnątrz tego państwa oraz każdej innej władzy zagranicą.
Suwerenność wewnętrzna oznacza, że państwo, w którym funkcjonuje stały rząd, samo reguluje swoje stosunki wewnętrzne, sprawując pełnię władzy nad swoim terytorium oraz nad zamieszkującą je ludnością. Suwerenność zewnętrzna zachodzi głównie, ale nie tylko wtedy, gdy stosunki danego państwa z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi kształtowane są na zasadzie dobrowolności, równorzędności i wzajemności.
Głównym przejawem suwerenności jest wyłączność prawodawcza, która występuje co do zasady w każdym państwie. Pisząc „co do zasady” miałem na myśli to, że teraz(po naszym wejściu do Unii Europejskiej) Polska zrzekła się części sowjej suwerenności na rzecz Unii. Według mnie to błąd, ale trzeba było wybrać mniejsze zło.
Druga cecha to przymus państwowy.
Przymusowy charakter państwa można widzimy w dwóch różnych elementach. Z jednej strony wskazać można na fakt przymusowej przynależności do państwa każdego członka społeczności zorganizowanej w państwo, z drugiej zaś zwrócić uwagę na fakt, ze tylko państwo ma prawo ustanawiania różnego rodzaju reguł postępowania, obowiązującego w różnych obszarach życia społecznego.
Czas przejść do celów.
Najczęściej wymienianymi i najważniejszymi celami są cele służące społeczeństwu tj. dobro ogółu, zapewnienie bezpieczeństwa, ochrona własności i interesu narodu jaki i jednostki. Ustanowienie i stosowanie prawa, służenie sprawiedliwości, zapewnienie praw obywatelskich. Obecnie jednymi z ważniejszych celów jest strzeżenie dziedzictwa narodowego, ochrona środowiska, rozwój i szerzenie kultury. Rząd w Polsce obecnie jako cel stawia osiągnięcie dobrobytu i wolności, jaki jest udziałem państw zachodnioeuropejskich. Cele muszą uwzględniać interesy i potrzeby cywilizacyjne grup zamieszkujących.
Nastepnym elementem są funkcje każdego państwa, jakie wypełnia je zawsze za pośrednictwem swoich organów.Funkcje państwa wynikają z celów, jakie się przed nim stawia. Wyróżnia się różne sposoby klasyfikacji funkcji państwa, będące wynikiem zastosowania różnych kryteriów.
Kryterium terytorialnego zasięgu oddziaływania państwa dzieli jego funkcje na wewnętrzne i zewnętrzne. Wewnętrzne regulują stosunki wewnątrz państwa a zewnętrzne obejmują wszelkie działania w zakresie politycznym , gospodarczym i kulturalnym z innymi państwami.
Kryterium przedmiotowe wyróżnia funkcje:
-ochronną- państwo jest zobowiązane do zachowania porządku i bezpieczeństwa na całym terytorium jego jurysdykcji
-kulturalno-oświatowa - państwo jest zobowiązane zorganizować system edukacji i instytucji kulturalnych, szerzących rozwój intelektualny obywateli
-socjalna - państwo jest zobowiązane zapewnić swoim obywatelom minimum środków do życia
-gospodarczo-organizacyjna (ekonomiczna)- państwo jest zobowiązane zarządzać gospodarką i finansami kraju
Kryterium systemowe rozpatruje interakcje między systemem politycznym a jego otoczeniem wewnętrznym (ekonomicznym, społecznym i kulturowym)i zewnętrznym (międzynarodowym).
-funkcja adaptacyjna-przystosowywanie państwa do warunków stwarzanych przez otoczenie-ekonomie, politykę, naukę czy kulturę.
- funkcja regulacyjna- obejmuje działania ukierunkowane na kształtowanie w otoczeniu określonych pożądanych przez państwo stanów społecznych, np. ustanawianie barier celnych
- funkcja innowacyjna- obejmuje działania wywołujące takie zmiany w otoczeniu , które nie zaistniałyby bez aktywności państwa, np. zmiany z wprowadzeniem gospodarki wolnorynkowej.

Najbardziej typowe przejawy roli państwa Polskiego w gospodarce to:

rola legislacyjna, czyli tworzenie prawa obowiązującego podmioty gospodarcze oraz regulującego obowiązujące między nimi zasady współdziałania i konkurencji. Przejawem roli legislacyjnej jest również stworzenie sprawnych instytucji zapewniających przestrzeganie prawa (sądy, policja, administracja); rola regulacyjna, czyli wpływ na otoczenie ekonomiczne, w którym działają podmioty gospodarcze. Rolę tę państwo wypełnia poprzez prowadzoną przez siebie politykę gospodarczą: pieniężną, fiskalną, oraz strukturalną; rola dostarczyciela dóbr publicznych. Dobra publiczne to takie, które państwo może dostarczyć skuteczniej niż sektor prywatny, a które służą zaspokojeniu potrzeb społeczeństwa; rola redystrybucyjna, czyli zmiana struktury dochodów, skierowana w stronę ochrony grup słabszych ekonomicznie w celu zwalczania ubóstwa. Role tę państwo wypełnia poprzez politykę podatkową, politykę transferów pieniężnych kierowanych do gospodarstw domowych oraz politykę świadczeń dostarczanych gospodarstwom domowym nieodpłatnie, lub poniżej cen rynkowych (jest to więc redystrybucja dochodów, będąca elementem systemu państwa opiekuńczego); rola właścicielska, czyli państwowa własność części przedsiębiorstw funkcjonujących na rynku (przedsiębiorstw państwowych).Część tych zjawisk musi występować w normalnej gospodarce, część wcale nie musi. W roli legislacyjnej nikt państwa nie zastąpi, bo tylko państwo może stanowić prawo i egzekwować jego przestrzeganie. Podobnie rzecz się ma z rolą regulacyjną, choć z niektórych polityk gospodarczych można świadomie zrezygnować (np. rezygnując z własnej waluty – tak postąpiła Panama, wprowadzając dolara amerykańskiego, a także kraje strefy euro, rezygnując ze swoich walut narodowych i narodowej polityki pieniężnej). Rola dostarczyciela dóbr publicznych może być bardziej lub mniej rozwinięta, w zależności od tego co uważamy za takie dobra – np. w Polsce opiekę medyczną uważa się za dobro publiczne, a w USA za dobro prywatne.

Z roli redystrybucyjnej teoretycznie można w ogóle zrezygnować (w bardzo ograniczonym zakresie stosowana jest np. w Ameryce Łacińskiej) – jednak ceną za to byłyby ogromne nierówności społeczne, prawdopodobnie nie do zaakceptowania we współczesnej Europie.

Wreszcie rola właścicielska może być stosowana w bardzo różnym zakresie, zależnie od panującego systemu ekonomicznego: państwo komunistyczne było właścicielem większości majątku produkcyjnego, państwo o gospodarce rynkowej zazwyczaj stara się ograniczyć swój udział do niezbędnego minimum, zdając sobie sprawę z większej efektywności własności prywatnej, w stosunku do publicznej. Jednak decyzja, gdzie znajduje się to minimum, jest często bardzo trudna. W USA państwo nie sprawuje niemal żadnych funkcji właścicielskich w stosunku do podmiotów gospodarczych (wyjątki stanowią jednak takie instytucje jak np. poczta). Z kolei np. w Austrii państwo jest nadal posiadaczem kolei, większości energetyki, wielkich banków i przedsiębiorstw przemysłowych.Na tym chciałbym zakończyć mój referat, dziękuję.