Question

1.Wyjaśnij poniższe pojęcia;

-List majestatyczny

-Defenestracja praska

-Pokój westwalski

-Kościoly pokoju

2.Przebieg działan wojennych

1618-1623-etap czesko-palatynacki...........

1624-1629-etap duński........

1630-1634-etap szwedzki.......

1635-1648-etap szwedzko-francuski.........

Tam gdzie kropki potrzebuje napisac ale w krótkich zdaniach przebieg działan wojennych przy pytaniu 1 też w krótkich zdaniach omówic pojęcia.

Answer 1

Ad 1.

a)  Lista majestatyczna - nazwa dokumentów o charakterze państwowoprawnym, wydawanych przez cesarzy niem.; gwarantowały poddanym pewne prawa i przywileje

b)  Defenestracja praska - wyrzucenie przez protestantów czeskich z okna zamku na Hradczanach 2 namiestników króla Ferdynanda II na znak protestu przeciw pogwałceniu swobód religijnych

c)   Traktat wersalski -  wielostronny układ kończący wojnę trzynastoletnią 1618-1648, zawarty 24 października 1648 między Habsburgami austriackimi a Francją i jej sojusznikami w Münsterze oraz między Habsburgami a Szwecją w Osnabrück. Jeden z najbardziej znaczących traktatów międzynarodowych w historii nowożytnej Europy.

d)   Kościoly pokoju - w Świdnicy i Jaworze (województwo dolnośląskie) są największymi drewnianymi budowlami o funkcjach religijnych w Europie. W roku 2001 zostały one wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

 

Ad 2.

1618 - 1623 - etap czesko-palatynacki

Po śmierci Macieja, Czesi szybko usunęli z tronu królewskiego Ferdynanda i powołali do władzy palatyna reńskiego – Fryderyka. Zawarli układ z księciem Siedmiogrodu Gabrielem Bethlenem.

W listopadzie 1619 roku wraz z wojskami oblegał Wiedeń. Protestanci byli już o krok od zwycięstwa, ale na pomoc Habsburgom nadszedł oddział lisowczyków Zygmunta III Wazy. Bethlen musiał ustapić.
Ferdynand II (tym razem jako cesarz) zyskał pomoc Ligi Katolickiej, Hiszpanii i papieża oraz księcia saskiego. 8 listopada 1620r. wojska czeskie przegrały bitwę pod Białą Górą koło Pragi. Fryderyk musiał uciekać. Czechów spotkały straszne konsekwencje. Skonfiskowano majątki powstańców, stracono ich lub wygnano, wielu wyemigrowało. Doszło do wyniszczenia szlachty czeskiej. Rozpoczęło to serię zwycięstw katolików. Ich wojska zajęły Palatynat. W 1625 zawarto antycesarskie porozumienie między Danią, Holandią i Anglią.

1624-1629-etap duński

W 1625 roku Chrystian IV, król Danii, wkroczył na teren Niemiec. Wojska duńskie odniosły dwie poważne klęski – na moście w Dessau w kwietniu 1625 roku, oraz pod Lutter am Barenberge w sierpniu 1626 roku. Chrystian IV zawarł pokój w maju 1629 roku w Lubece – w zamian za odzyskanie wszystkich terenów utraconych w czasie wojny, nie wolno mu było ingerować w sprawy Niemiec.

1630-1634-etap szwedzki

W 1630 pod wodzą króla Gustawa Adolfa wylądowali oni na Pomorzu Zachodnim i ruszyli w głąb Niemiec. W 1631 roku doszło do starcia z armią cesarską pod Breitenfeld, w 1632 pod Rain nad rzeką Lech. Szwedzi zajęli Nadrenię, Czechy i Bawarię. Mieli poparcie wszystkich książąt protestanckich. Niestety w listopadzie 1632 roku pod Ltzen zginął Gustaw Adolf. Mimo tego, wojska szwedzkie wygrały tę bitwę. Bez genialnego dowódcy wszystko się obróciło. Szwedzi przegrali pod Nrdlingen w 1634. Doprowadziło to do zawarcia sojuszu antyszwedzkiego pomiędzy cesarzem a elektorem saskim Janem Jerzym

1635-1648-etap szwedzko-francuski

Wojska szwedzkie podbijały kolejno Śląsk, Czechy i Morawy. W 1642 roku doszło do kolejnego zwycięstwa nad katolikami. Miało to miejsce pod Breitenfeld. Francja przyłączyła się do wojny, a Dania, w 1643 roku, odłączyła się od protestantów i poparła armię cesarską. Niedługo po tym, Duńczycy zostali pokonani przez Szwedów i według pokoju zawartego w Brmsebr w 1645 roku, stracili duże tereny. Wojska szwedzkie odniosły jeszcze dwa spektakularne zwycięstwa pod Magdeburgiem i Jankowicami, i w 1646 roku połączyły się z armią francuską. Powstała koalicja, wkraczając do Bawarii, wymusiła na Maksymilianie I sojusz (zawarty w Ulm w 1647). Rok później Francuzi pokonali Hiszpanów w Niderlandach.