Na fizjonomię miasta składa się jego układ przestrzenny oraz styl zabudowy.
Układ przestrzenny miasta zależy od okresu, w którym powstało.
Wielkie miasta na całym świecie upodabniają się do siebie, przejmując fizjonomiczne cechy miast północnoamerykańskich.
Miasta europejskie – ich centrum zajmuje historyczna „starówka”, wąskich ulicach z rynkiem, przy którym znajduje się ratusz. Do starówki przylegają młodsze dzielnice o cechach śródmiejskich. Najbardziej na zewnątrz położone są osiedla mieszkaniowe oraz dzielnice przemysłowe.
Miasto muzułmańskie – centrum zajmuje arabska medina z muzułmańską architekturą domów mieszkalnych, meczetami i minaretami. Ulice są tu wąskie, kręte i często kończące się ślepo. Domy mieszkalne nie posiadają okien od strony ulicy.
Miasta afrykańskie – bardzo wyraźne są dzielnice funkcjonalne – przemysłowa, handlowa, administracyjna. Cechą charakterystyczną są różnice tkwiące w zabudowie dzielnic mieszkalnych ludności białej i czarnej.
W rozwijających się miastach wschodniej i południowo-wschodniej Azji widoczne są niektóre cechy miast amerykańskich. Powstają nowoczesne dzielnice śródmiejski.
W krajach słabo rozwiniętych gospodarczo miasto jest miejscem nadziei na poprawę warunków życia.
W krajach słabo rozwiniętych, w krajobrazie wielkich miast znaczące miejsce zajmują slumsy.
Wskaźnik urbanizacji – procent ludności miejskiej w stosunku do ogólnej liczby mieszkańców. (napływ ludności wiejskiej do miast)
Urbanizacja – powolna koncentracja ludności w miastach oraz centralnych strefach aglomeracji spowodowanej zwiększeniem się zapotrzebowania na siłę roboczą w rozwijającym się przemyśle i usługach.
Megamiasta – ogromne miasta liczące po kilkanaście milionów mieszkańców.
Przyczyny eksplozji miast – przeludnienie wsi w wyniku bardzo dużego przyrostu naturalnego. Powoduje głód na ziemie i narastanie nędzy. Wywołuje falę migracji ludności do miast, w których szanse na zdobycie pracy jest znacznie większe.
Slumsy – dzielnice biedy. Nędzne, niewielkie domy, najczęściej pozbawione kanalizacji i bieżącej wody, a niekiedy także elektryczności.
Dzika urbanizacja – powstawanie rozległych obszarów zabudowy mieszkaniowej pozbawianej standardowego wyposażenia technicznego, lokalizowanej głównie w strefie podmiejskiej miasta centralnego.
Charakterystyczną cechą wielkich aglomeracji w krajach wysoko rozwiniętych jest ucieczka zamożnych mieszkańców z centrum na obszary podmiejskie.
Aglomeracja - intensywny napływ ludności wiejskiej, znajdującej prace w rozwijającym się przemyśle. Zespoły miast składające się kilku lub kilkunastu miast tworzących wspólnie jeden „organizm miejski”
Aglomeracja monocentryczna – centrum stanowi dominujące wielkościowo i funkcjonalnie miasto, w którym rozwój budownictwa mieszkaniowego mieszkaniowego usług był wolniejszy niż koncentracja miejsc pracy w zakładach przemysłowych.
Aglomeracja policentryczna – konurbacja – występowanie w pobliżu siebie kilku równorzędnych miast. Żadne z nich ni dominuje nad pozostałymi, wspólnie tworzą zwarty zespół osadniczy.
Megalopolis – strefy podmiejskie poszczególnych zespołów połączone ze sobą tworzą miasto-olbrzym
Kryzys śródmieścia – dekoncentracja przemysłu i usług. Pogłębia się w wyniku napływu do centrum miasta ubogiej ludności.
Suburbia – napływ zamożnej ludności na tereny stref podmiejskich powoduje przekształcenia podmiejskich wsi w przedmieścia.
W systemie osadniczym Polski można wydzielić trzy podsystemy: - wielkie zespoły miejskie - miasta o znaczeniu regionalnym - małe miasta i wsie
System osadniczy Polski charakteryzuje się: - równomiernym rozmieszczeniem jednostek osadniczych - ilością dominującą małych miast - niewielkim zróżnicowaniem wielkości miast średniego i wyższego szczebla - brakiem wyraźnej dominacji miasta stołecznego nad pozostałymi aglomeracjami.
W Polskich miastach przemysł przestaje być dominującym czynnikiem decydującym o ich rozwoju.
Największe zespoły miejskie wkroczyły w fazę dezurbanizacji.
W osadnictwie wiejskim największe zmiany zachodzą na terenach bezpośrednio sąsiadujących z dużymi aglomeracjami.
Urbanizacja -rozwój i rozbudowa miast. Zespół przemian ekonomicznych, społecznych, kulturowych i przestrzennych, prowadzących do rozwoju miast i obszarów miejskich oraz wzrostu liczby ludności miejskiej i jej udziału w liczbie ludności państwa bądź regionu. Skutki pozytywne urbanizacji: • łatwiejszy dostęp do pracy • możliwość wyboru pracy • istnienie instytucji oświatowych, kulturowych, opieki zdrowotnej, finansowych, ubezpieczeniowych • szybkie komunikowanie i przemieszczanie się ludzi Skutki negatywne urbanizacji: • przeludnienie • przestępczość • bezrobocie, bezdomność • deficyt wody pitnej • degradacja środowiska • głód i obniżenie jakości życia • choroby Konurbacja - typ aglomeracji miejskiej. W szerokim rozumieniu dzieli sie na konurbacje, aglomeracje policentryczne oraz miasta bliźniacz
Na fizjonomię miasta składa się jego układ przestrzenny oraz styl zabudowy.
Układ przestrzenny miasta zależy od okresu, w którym powstało.
Wielkie miasta na całym świecie upodabniają się do siebie, przejmując fizjonomiczne cechy miast północnoamerykańskich.
Miasta europejskie – ich centrum zajmuje historyczna „starówka”, wąskich ulicach z rynkiem, przy którym znajduje się ratusz. Do starówki przylegają młodsze dzielnice o cechach śródmiejskich. Najbardziej na zewnątrz położone są osiedla mieszkaniowe oraz dzielnice przemysłowe.
Miasto muzułmańskie – centrum zajmuje arabska medina z muzułmańską architekturą domów mieszkalnych, meczetami i minaretami. Ulice są tu wąskie, kręte i często kończące się ślepo. Domy mieszkalne nie posiadają okien od strony ulicy.
Miasta afrykańskie – bardzo wyraźne są dzielnice funkcjonalne – przemysłowa, handlowa, administracyjna. Cechą charakterystyczną są różnice tkwiące w zabudowie dzielnic mieszkalnych ludności białej i czarnej.
W rozwijających się miastach wschodniej i południowo-wschodniej Azji widoczne są niektóre cechy miast amerykańskich. Powstają nowoczesne dzielnice śródmiejski.
W krajach słabo rozwiniętych gospodarczo miasto jest miejscem nadziei na poprawę warunków życia.
W krajach słabo rozwiniętych, w krajobrazie wielkich miast znaczące miejsce zajmują slumsy.
Wskaźnik urbanizacji – procent ludności miejskiej w stosunku do ogólnej liczby mieszkańców. (napływ ludności wiejskiej do miast)
Urbanizacja – powolna koncentracja ludności w miastach oraz centralnych strefach aglomeracji spowodowanej zwiększeniem się zapotrzebowania na siłę roboczą w rozwijającym się przemyśle i usługach.
Megamiasta – ogromne miasta liczące po kilkanaście milionów mieszkańców.
Przyczyny eksplozji miast – przeludnienie wsi w wyniku bardzo dużego przyrostu naturalnego. Powoduje głód na ziemie i narastanie nędzy. Wywołuje falę migracji ludności do miast, w których szanse na zdobycie pracy jest znacznie większe.
Slumsy – dzielnice biedy. Nędzne, niewielkie domy, najczęściej pozbawione kanalizacji i bieżącej wody, a niekiedy także elektryczności.
Dzika urbanizacja – powstawanie rozległych obszarów zabudowy mieszkaniowej pozbawianej standardowego wyposażenia technicznego, lokalizowanej głównie w strefie podmiejskiej miasta centralnego.
Charakterystyczną cechą wielkich aglomeracji w krajach wysoko rozwiniętych jest ucieczka zamożnych mieszkańców z centrum na obszary podmiejskie.
Aglomeracja - intensywny napływ ludności wiejskiej, znajdującej prace w rozwijającym się przemyśle. Zespoły miast składające się kilku lub kilkunastu miast tworzących wspólnie jeden „organizm miejski”
Aglomeracja monocentryczna – centrum stanowi dominujące wielkościowo i funkcjonalnie miasto, w którym rozwój budownictwa mieszkaniowego mieszkaniowego usług był wolniejszy niż koncentracja miejsc pracy w zakładach przemysłowych.
Aglomeracja policentryczna – konurbacja – występowanie w pobliżu siebie kilku równorzędnych miast. Żadne z nich ni dominuje nad pozostałymi, wspólnie tworzą zwarty zespół osadniczy.
Megalopolis – strefy podmiejskie poszczególnych zespołów połączone ze sobą tworzą miasto-olbrzym
Kryzys śródmieścia – dekoncentracja przemysłu i usług. Pogłębia się w wyniku napływu do centrum miasta ubogiej ludności.
Suburbia – napływ zamożnej ludności na tereny stref podmiejskich powoduje przekształcenia podmiejskich wsi w przedmieścia.
W systemie osadniczym Polski można wydzielić trzy podsystemy:
- wielkie zespoły miejskie
- miasta o znaczeniu regionalnym
- małe miasta i wsie
System osadniczy Polski charakteryzuje się:
- równomiernym rozmieszczeniem jednostek osadniczych
- ilością dominującą małych miast
- niewielkim zróżnicowaniem wielkości miast średniego i wyższego szczebla
- brakiem wyraźnej dominacji miasta stołecznego nad pozostałymi aglomeracjami.
W Polskich miastach przemysł przestaje być dominującym czynnikiem decydującym o ich rozwoju.
Największe zespoły miejskie wkroczyły w fazę dezurbanizacji.
W osadnictwie wiejskim największe zmiany zachodzą na terenach bezpośrednio sąsiadujących z dużymi aglomeracjami.
Urbanizacja -rozwój i rozbudowa miast. Zespół przemian ekonomicznych, społecznych, kulturowych i przestrzennych, prowadzących do rozwoju miast i obszarów miejskich oraz wzrostu liczby ludności miejskiej i jej udziału w liczbie ludności państwa bądź regionu.
Skutki pozytywne urbanizacji:
• łatwiejszy dostęp do pracy
• możliwość wyboru pracy
• istnienie instytucji oświatowych, kulturowych, opieki zdrowotnej, finansowych, ubezpieczeniowych
• szybkie komunikowanie i przemieszczanie się ludzi
Skutki negatywne urbanizacji:
• przeludnienie
• przestępczość
• bezrobocie, bezdomność
• deficyt wody pitnej
• degradacja środowiska
• głód i obniżenie jakości życia
• choroby
Konurbacja - typ aglomeracji miejskiej. W szerokim rozumieniu dzieli sie na konurbacje, aglomeracje policentryczne oraz miasta bliźniacz