Question

Problemy i osiągnięcia Rosjan w Polsce.

Answer 1

Wojna polsko-rosyjska 1654-1667     Wojna polsko-rosyjska
Wojna polsko-rosyjska 1654-1667
Wojna polsko-rosyjska 1654-1667 Czas 1654-1667 Miejsce Rzeczpospolita Terytorium Rzeczpospolita, dzisiejsza Białoruś,Litwa, Ukraina Przyczyna zawarcie ugody perejasławskiej Wynik rozejm andruszowski Strony konfliktu  Carstwo Rosyjskie,
sojusznik:
 Kozacy  Rzeczpospolita,
sojusznicy:
 Chanat Krymski
 Kozacy Dowódcy Jakow Czerkaski,
Aleksy Trubecki,
Bohdan Chmielnicki,
Wasyl Szeremietiew,
Wasyl Buturlin,
Iwan Andrzejewicz Chowański,
Jurij Aleksiejewicz Dołgorukow,
Jerzy Chmielnicki Stefan Czarniecki,
Wincenty Korwin Gosiewski,
Jan II Kazimierz,
Stanisław Lanckoroński,
Jerzy Sebastian Lubomirski,
Michał Kazimierz Pac,
Aleksander Hilary Połubiński,
Stanisław Rewera Potocki,
Janusz Radziwiłł,
Paweł Jan Sapieha,
Iwan Wyhowski,
Paweł Tetera Wojna polsko-rosyjska 1654-1667

Smoleńsk (1654) - Szkłów (1654) - Szepielewicze (1654) -Ochmatów (1655) - Wilno (1655) - Gródek Jagielloński(1655) Lwów (1655) - Jezierna (1655) - Werki (1658) -Miadzioł (1659) - Konotop (1659) - Lachowicze (1660) -Borysów (1660) - Połonka (1660) - Mohylew (1660) -Lubar (1660) - Słobodyszcze (1660) - Basia (1660) -Cudnów (1660) - Kuszliki (1661) - Witebsk (1664) - Szkłów(1664) - Stawiszcze (1664) - Głuchów (1664)

Jan Chryzostom Pasek pod Lachowiczami, obraz Juliusza Kossaka

Wojna polsko-rosyjska 1654-1667 wybuchła w konsekwencji powstania Chmielnickiego i zawarcia ugody perejasławskiej. Trwała z przerwami (patrz rozejm w Niemieży na półtora roku) do 1667 kiedy została zakończona rozejmem andruszowskim.

Sposobność do wystąpienia dało Rosji powstanie Chmielnickiego 1648-1654. Gdy do Moskwy dotarła wiadomość o śmierci władcy Rzeczypospolitej Władysława IV i o klęsce armii koronnej pod Korsuniem, wojska cara Aleksego, które według wcześniejszych ustaleń miały wspólnie z armią Rzeczypospolitej zaatakować Chanat Krymski wstrzymały swój pochód i zawróciły.Wstęp

Był to już wstępny sygnał, że Moskwa dostrzegła w powstaniu kozackim szansę na odzyskanie utraconych w pierwszej połowie XVII wieku ziem, a może nawet i zdobycie Ukrainy. Na początku Rosja czekała na rozwój wypadków. Cierpliwość cara Aleksego nie trwała długo i już w końcu 1649 postanowił wykorzystać kłopoty Rzeczypospolitej. W tym celu przybyło do Polski w końcu stycznia 1650 roku poselstwo rosyjskie, na czele którego stał Jerzy Gawryłowicz Puszkin. W marcu przedstawiono Rzeczypospolitej pretekst, pod jakim Rosja chce rozpocząć wojnę. Pretekstem tym była jedna z książek wysławiających czyny wojenne Władysława IV w walkach z Rosją, w której niewłaściwie tytułowano ojca obecnego cara Rosji. Ambasador moskiewski zażądał spalenia wszystkich egzemplarzy książki i skazania autora na śmierć. Zażądano do tego skazania na śmierć Jeremiego Wiśniowieckiego, oddania wszystkich grodów przyznanych Rzeczypospolitej na podstawie pokoju polanowskiego (czyli także Smoleńska) i do tego jeszcze pół miliona złotych kontrybucji. Niespełnienie tych niewiarygodnych żądań miało oznaczać natychmiastową wojnę.

W kwietniu wieść o oburzającym poselstwie rosyjskim dotarła do chana krymskiego Islam Gireja, który natychmiast zaproponował Rzeczypospolitej wspólny atak na Rosję. Chan krymski w wystąpieniu moskiewskim dostrzegł okazję do odzyskania utraconych przez Tatarów Chanatu Kazańskiego i Chanatu Astrachańskiego. W maju 1650 roku przybył w tej sprawie do Warszawyposeł chana krymskiego Mustafa aga. Przed Rzecząpospolitą pojawiła się szansa popchnięcia wszystkich sił kozacko-tatarskich na Rosję. Sam hetman kozacki Bohdan Chmielnicki nie był niechętny tej wojnie i wymagał jedynie, by w trakcie działań wojennych wojska koronne nie wkraczały na obszary przez niego kontrolowane. Poselstwo rosyjskie zatrzymane zostało w Warszawie, a do Moskwy wysłany został specjalny posłaniec.

W lipcu 1650 roku car Aleksy pojął, w jak strasznym znalazł się położeniu. Rzeczpospolita jednak nie wykorzystała stworzonej przez Rosję szansy, a senatorowie, by uniknąć wojny z Rosją zgodzili się na wydarcie ze spornej książki kart z tekstami uznanymi za obraźliwe dla cara. Tak więc rok 1651 zamiast przenieść burzę kozacko-tatarską na tereny państwa moskiewskiego doprowadził do bitwy pod Beresteczkiem. Panująca na Naddnieprzu zaraza i klęska pod Batohem w roku 1652 pozbawiły Rzeczpospolitą tysięcy znakomitych weteranów. Brak doświadczonych i wyszkolonych żołnierzy był jedną z głównych przyczyn przyszłych klęsk w wojnie ze Szwedami. Dodatkowo państwo osłabione zostało przez liczne zarazy, które z Ukrainy rozchodziły się na całą Rzeczpospolitą. W 1653 roku koncentrujące się nad granicą wojska rosyjskie wywołały zaniepokojenie mieszkańców Wielkiego Księstwa Litewskiego.

Szczególną datą był rok 1654 i traktat perejasławski, który spowodował interwencję wojsk rosyjskich w wewnętrzne sprawy Rzeczypospolitej. Już 1 października 1653 roku car Aleksy zwołałSobór Ziemski, który podjął decyzję o przyłączeniu Ukrainy do Rosji, a trzy miesiące później, na początku stycznia 1654 roku, do Perejasławia przybyło poselstwo rosyjskie z Wasylem Buturlinem na czele. Zwołano 17 stycznia radę kozacką i postanowiono poddać się Moskwie. Następnego dnia, 18 stycznia 1654 roku Ukraina poddana została carowi. Moskwa poparła Bohdana Chmielnickiego, a car Aleksy Michajłowicz przyjął jego poddaństwo. Ten akt poddaństwa uznaje się za koniec powstania kozackiego i początek wojny polsko-rosyjskiej.

Potężnie osłabiona dotychczasowymi walkami z Kozakami, Rzeczpospolita Obojga Narodów stanęła u progu długiej i kosztownej wojny z Rosją toczonej w latach 1654-1667 (tocząc jednocześnie walki ze Szwedami podczas Potop), która ostatecznie zakończyła się traktatem andruszowskim, w wyniku którego Wielkie Księstwo Litewskie utraciło Smoleńsk z okolicznymi ziemiami, a Korona Królestwa Polskiego całą Ukrainę zadnieprzańską z Kijowem.