Kobieta w ciąży wymaga troski i opieki na różnych płaszczyznach, a więc nie tylko ze strony swojego partnera i członków rodziny, ale również pracodawcy. W Kodeksie Pracy zostały zapisane przepisy, które bezwzględnie obowiązują pracodawcę względem ciężarnej pracownicy. W przypadku uchylania się od ciążących na nim obowiązków pracodawca zagrożony jest karą grzywny w wysokości maksymalnie 5 000 PLN. Należy pamiętać, że artykuły ustawy odnoszą się do kobiet świadczących pracęw ramach stosunku pracy, pomijają natomiast panie zatrudnione na innej podstawie prawnej, jak na przykład:
umowa zlecenie umowa o dzieło inna umowa cywilnoprawna
Uprawnienia zawarte w Kodeksie Pracy można podzielić na dwie grupy. Pierwsza to te, które przysługują kobiecie od początku ciąży, druga natomiast, obejmuje okres już po przyjściu dziecka na świat.
Obowiązek zmiany warunków pracy
Jeżeli ciężarna pracownica jest zatrudniona nocą, pracodawca musi zmienić godziny jej pracy, tak aby mogła ją wykonywać w trakcie dnia. Jeżeli okaże się to niemożliwe do zrealizowani bądź też niecelowe, zatrudniający ma możliwość przeniesienia kobiety do innej pracy. Oczywiście na stanowisko, które także nie wymaga pracy w porach nocnych. W momencie gdy obie te opcje są nierealne, pracodawca jest zobligowany zwolnić podwładną od obowiązku świadczenia pracy na niezbędny okres czasu. Podobnie wygląda sytuacja, jeśli pracownica będąca w stanie błogosławionym lub karmiąca piersią jest zatrudniona przy pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia. Niezależnie od zakresu w jakim kobieta jest narażona na działanie szkodliwych czynników, pracodawca ma obowiązek przenieść ją do innej pracy lub gdy jest to poza zasięgiem jego możliwości, zwolnić ją na niezbędny czas z obowiązku świadczenia pracy. Bardzo ważne jest, że ciężarna na czas zwolnienia z obowiązku świadczenia pracyzachowuje prawo do wynagrodzenia na dotychczasowym poziomie.
Urlop macierzyński i urlop wychowawczy
Urlop macierzyński może być udzielony kobiecie już na dwa tygodnie przed przewidywanym terminem porodu, a po porodzie przysługuje,aż do momentu wyczerpania przysługującego okresu. Tydzień urlopu macierzyńskiego równa się 7 dniom kalendarzowym. Uprawnienie to przysługuje w wymiarze:
20 tygodni przy jednym dziecku przy jednym porodzie 31 tygodni - dwoje dzieci przy jednym porodzie 33 tygodnie - troje dzieci przy jednym porodzie 35 tygodni - czworo dzieci przy jednym porodzie 37 tygodni - pięcioro i więcej dzieci przy jednym porodzie
Prawo do urlopu wychowawczego przysługuje pracownikowi, który jest zatrudniony przez co najmniej pół roku. Udzielany jest on w wymiarze maksymalnie trzech lat, aby umożliwić rodzicowi samodzielne sprawowanie opieki nad dzieckiem.
Ochrona zatrudnienia
Kobieta w ciąży, a także na urlopie macierzyńskim podlega pod ochronę zatrudnienia. Oznacza to, że w tym czasie pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę. Oczywiście istnieje wyjątek potwierdzający regułę. Może do niego dojść jeśli pojawią się przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy z winy pracownicy, a reprezentujący ją związek zawodowy wyrazi na to zgodę. Co istotne, panie na okresie próbnym poniżej jednego miesiąca, nie mogą skorzystać z ochrony zatrudniania. Natomiast, kobiety zatrudnione na podstawie umowy zawartej na czas określony, na okres próbny powyżej miesiąca bądź na czas wykonania określonej pracy, jeśli ich umowa uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, uzyskują przedłużenie trwania stosunku pracy aż do dnia porodu.
Przerwy w pracy na karmienie piersią
Zatrudnionej na pełen etat matce karmiącej piersią, przysługują dwie półgodzinne przerwy wliczane do czasu pracy, w czasie w których może nakarmić dziecko. Gdy pracownica ma do wykarmienia więcej niż jedno dziecko, ma ona prawo do dwóch przerw w pracy, po 45 minut każda. Przepisy Kodeksu przy tym jasno dowodzą, że wszelkie ułatwienia dla matek karmiących piersią muszą być poparte orzeczeniem lekarskim.
Zwolnienia od pracy na badania lekarskie
Pracodawca ma obowiązek udzielania ciężarnej zwolnień od pracy na zalecone przez lekarza badania lekarskie, które wiążą się ze stanem błogosławionym. Sytuacja taka ma miejsce o ile badania te nie mogą być przeprowadzone poza godzinami pracy. Czas nieobecności w pracy jest normalnie wynagradzany jak czas spędzony na wykonywaniu obowiązków związanych ze stanowiskiem.
Żadna kobieta nie może być zatrudniona przy pracach szczególnie uciążliwych i szkodliwych dla zdrowia. Pracownice w ciąży oraz wychowujące dzieci do czterech lat korzystają z dodatkowych przywilejów. Najważniejszym z nich jest ochrona stosunku pracy. Pracodawca nie może wypowiedzieć jej umowy o pracę ani rozwiązać jej inaczej. Pracodawca nie może dać wypowiedzenia kobiecie w ciąży bez względu na rodzaj jej umowy o pracę. Gdyby jednak wręczył pracownicy zwolnienie, nie wiedząc, że narusza tą zasadę, to i tak będzie musiał je wycofać, gdy kobieta poinformuje go o swoim stanie i potwierdzi to zaświadczeniem lekarskim.; Nawet, jeśli kobieta zajdzie w ciążę po otrzymani wypowiedzenia, ale jeszcze przed upływem okresu wypowiedzenia, to również wtedy pracodawca musi wycofać wypowiedzenie. Pracy nie straci również kobieta, która była w ciąży w okresie, wypowiedzenia, ale stwierdziła to dopiero wówczas, gdy umowa o pracę została z nią rozwiązana. Powinna wtedy pracodawcy przedstawić zaświadczenie lekarskie potwierdzające jej stan w momencie rozwiązywania umowy. Pracodawca musi wtedy uznać wypowiedzenie za nieważne i zatrudnić ją. Może jedynie zwolnić dyscyplinarnie kobietę w ciąży, z jej winy, czyli wtedy, gdy np. dopuści się ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych., a reprezentująca ją zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy o pracę. Kobieta w ciąży nie może pracować ani w porze nocnej ani w godzinach nadliczbowych. Nawet gdyby wyraziła zgodę na piśmie, pracodawca nie może jej w ten sposób zatrudnić. Jeśli pracownica w ciąży wykonywała pracę dla niej zabronioną to pracodawca musi ją przenieść na inne stanowisko. A jeśli zmiana stanowiska, skrócenie czasu pracy lub przeniesienie do innej prac spowodowałyby obniżenie wynagrodzenia, powinien wypłacić jej dodatek wyrównawczy. Gdyby natomiast zaoferowanie jej innych warunków było niemożliwe, powinien zwolnić ją z wykonywania racy z zachowaniem prawa do dotychczasowego wynagrodzenia.
Obowiązek pracodawcy związany z Twoim rodzicielstwem zaczyna się w chwili, gdy zgłosisz swojemu pracodawcy, że jesteś w ciąży i potwierdzisz ten fakt zaświadczeniem lekarskim. Podstawowym przejawem szczególnej ochrony, jest zakaz zatrudniania ciężarnej przy pracach uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia przyszłej mamy. Zakaz ten ma charakter bezwględny co oznacza że pracodawca nie może zatrudnić pracownicy nawet za jej zgodą. Naruszenie tego zakazu upoważnia kobietę do odmowy wykonania pracy, co nie będzie stanowiło z jej strony naruszenia obowiązków pracowniczych. Ponadto co warto podkreslić, zlecenie ciężarnej wykonania pracy szkodliwej ze wgledu na jej stan, stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika.
W związku z zakazem zatrudniania kobiety przy pracach wzbronionych, pracodawca powinien zapewnić jej inną odpowiednią ze wględu na jej stan pracę. Przeniesienie nie może pogorszyć jednak jej sytuacji wynagrodzeniowej. Oznacza to, iż jeżeli wynagrodzenie na nowym stanowisku pracy jest niższe od dotychczasowego, to przysługuje wówczas takiej pracownicy dodatek wyrównawczy, odpowiadający różnicy pomiędzy wynagrodzeniem poprzednim a wynagrodzeniem przysługującym na nowym stanowisku.
W tym miejscu warto przedstawić jakimi pracami definiuję się wyżej opisane prace wzbronione. Są to prace związane z wysiłkiem fizycznym i transportem ciężarów, prace wykonywane w mikroklimacie zimnym, ciepłym oraz zmiennym, prace w hałasie i drganiach, narażające kobietę ciężarną na działanie pól elektromagnetycznych, promieniowania jonizującego i nadfioletowego oraz prace przy monitorach ekranowych, prace pod ziemią, poniżej poziomu gruntu i na wysokościach, prace w podwyższonym lub obniżonym ciśnieniu, prace w kontakcie ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi, prace w narażeniu na działanie szkodliwych substancji chemicznych, prace grożące ciężkimi urazami fizycznymi i psychicznymi . Mam nadziej że pomogłem :)
Kobieta w ciąży wymaga troski i opieki na różnych płaszczyznach, a więc nie tylko ze strony swojego partnera i członków rodziny, ale również pracodawcy. W Kodeksie Pracy zostały zapisane przepisy, które bezwzględnie obowiązują pracodawcę względem ciężarnej pracownicy. W przypadku uchylania się od ciążących na nim obowiązków pracodawca zagrożony jest karą grzywny w wysokości maksymalnie 5 000 PLN. Należy pamiętać, że artykuły ustawy odnoszą się do kobiet świadczących pracęw ramach stosunku pracy, pomijają natomiast panie zatrudnione na innej podstawie prawnej, jak na przykład:
Uprawnienia zawarte w Kodeksie Pracy można podzielić na dwie grupy. Pierwsza to te, które przysługują kobiecie od początku ciąży, druga natomiast, obejmuje okres już po przyjściu dziecka na świat.
Urlop macierzyński i urlop wychowawczyJeżeli ciężarna pracownica jest zatrudniona nocą, pracodawca musi zmienić godziny jej pracy, tak aby mogła ją wykonywać w trakcie dnia. Jeżeli okaże się to niemożliwe do zrealizowani bądź też niecelowe, zatrudniający ma możliwość przeniesienia kobiety do innej pracy. Oczywiście na stanowisko, które także nie wymaga pracy w porach nocnych. W momencie gdy obie te opcje są nierealne, pracodawca jest zobligowany zwolnić podwładną od obowiązku świadczenia pracy na niezbędny okres czasu. Podobnie wygląda sytuacja, jeśli pracownica będąca w stanie błogosławionym lub karmiąca piersią jest zatrudniona przy pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia. Niezależnie od zakresu w jakim kobieta jest narażona na działanie szkodliwych czynników, pracodawca ma obowiązek przenieść ją do innej pracy lub gdy jest to poza zasięgiem jego możliwości, zwolnić ją na niezbędny czas z obowiązku świadczenia pracy. Bardzo ważne jest, że ciężarna na czas zwolnienia z obowiązku świadczenia pracyzachowuje prawo do wynagrodzenia na dotychczasowym poziomie.
20 tygodni przy jednym dziecku przy jednym porodzie 31 tygodni - dwoje dzieci przy jednym porodzie 33 tygodnie - troje dzieci przy jednym porodzie 35 tygodni - czworo dzieci przy jednym porodzie 37 tygodni - pięcioro i więcej dzieci przy jednym porodzieUrlop macierzyński może być udzielony kobiecie już na dwa tygodnie przed przewidywanym terminem porodu, a po porodzie przysługuje,aż do momentu wyczerpania przysługującego okresu. Tydzień urlopu macierzyńskiego równa się 7 dniom kalendarzowym. Uprawnienie to przysługuje w wymiarze:
Ochrona zatrudnieniaPrawo do urlopu wychowawczego przysługuje pracownikowi, który jest zatrudniony przez co najmniej pół roku. Udzielany jest on w wymiarze maksymalnie trzech lat, aby umożliwić rodzicowi samodzielne sprawowanie opieki nad dzieckiem.
Przerwy w pracy na karmienie piersiąKobieta w ciąży, a także na urlopie macierzyńskim podlega pod ochronę zatrudnienia. Oznacza to, że w tym czasie pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę. Oczywiście istnieje wyjątek potwierdzający regułę. Może do niego dojść jeśli pojawią się przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy z winy pracownicy, a reprezentujący ją związek zawodowy wyrazi na to zgodę. Co istotne, panie na okresie próbnym poniżej jednego miesiąca, nie mogą skorzystać z ochrony zatrudniania. Natomiast, kobiety zatrudnione na podstawie umowy zawartej na czas określony, na okres próbny powyżej miesiąca bądź na czas wykonania określonej pracy, jeśli ich umowa uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, uzyskują przedłużenie trwania stosunku pracy aż do dnia porodu.
Zatrudnionej na pełen etat matce karmiącej piersią, przysługują dwie półgodzinne przerwy wliczane do czasu pracy, w czasie w których może nakarmić dziecko. Gdy pracownica ma do wykarmienia więcej niż jedno dziecko, ma ona prawo do dwóch przerw w pracy, po 45 minut każda. Przepisy Kodeksu przy tym jasno dowodzą, że wszelkie ułatwienia dla matek karmiących piersią muszą być poparte orzeczeniem lekarskim.
Pracodawca ma obowiązek udzielania ciężarnej zwolnień od pracy na zalecone przez lekarza badania lekarskie, które wiążą się ze stanem błogosławionym. Sytuacja taka ma miejsce o ile badania te nie mogą być przeprowadzone poza godzinami pracy. Czas nieobecności w pracy jest normalnie wynagradzany jak czas spędzony na wykonywaniu obowiązków związanych ze stanowiskiem.
Żadna kobieta nie może być zatrudniona przy pracach szczególnie uciążliwych i szkodliwych dla zdrowia. Pracownice w ciąży oraz wychowujące dzieci do czterech lat korzystają z dodatkowych przywilejów. Najważniejszym z nich jest ochrona stosunku pracy. Pracodawca nie może wypowiedzieć jej umowy o pracę ani rozwiązać jej inaczej. Pracodawca nie może dać wypowiedzenia kobiecie w ciąży bez względu na rodzaj jej umowy o pracę. Gdyby jednak wręczył pracownicy zwolnienie, nie wiedząc, że narusza tą zasadę, to i tak będzie musiał je wycofać, gdy kobieta poinformuje go o swoim stanie i potwierdzi to zaświadczeniem lekarskim.; Nawet, jeśli kobieta zajdzie w ciążę po otrzymani wypowiedzenia, ale jeszcze przed upływem okresu wypowiedzenia, to również wtedy pracodawca musi wycofać wypowiedzenie. Pracy nie straci również kobieta, która była w ciąży w okresie, wypowiedzenia, ale stwierdziła to dopiero wówczas, gdy umowa o pracę została z nią rozwiązana. Powinna wtedy pracodawcy przedstawić zaświadczenie lekarskie potwierdzające jej stan w momencie rozwiązywania umowy. Pracodawca musi wtedy uznać wypowiedzenie za nieważne i zatrudnić ją. Może jedynie zwolnić dyscyplinarnie kobietę w ciąży, z jej winy, czyli wtedy, gdy np. dopuści się ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych., a reprezentująca ją zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy o pracę. Kobieta w ciąży nie może pracować ani w porze nocnej ani w godzinach nadliczbowych. Nawet gdyby wyraziła zgodę na piśmie, pracodawca nie może jej w ten sposób zatrudnić. Jeśli pracownica w ciąży wykonywała pracę dla niej zabronioną to pracodawca musi ją przenieść na inne stanowisko. A jeśli zmiana stanowiska, skrócenie czasu pracy lub przeniesienie do innej prac spowodowałyby obniżenie wynagrodzenia, powinien wypłacić jej dodatek wyrównawczy. Gdyby natomiast zaoferowanie jej innych warunków było niemożliwe, powinien zwolnić ją z wykonywania racy z zachowaniem prawa do dotychczasowego wynagrodzenia.
Obowiązek pracodawcy związany z Twoim rodzicielstwem zaczyna się w chwili, gdy zgłosisz swojemu pracodawcy, że jesteś w ciąży i potwierdzisz ten fakt zaświadczeniem lekarskim. Podstawowym przejawem szczególnej ochrony, jest zakaz zatrudniania ciężarnej przy pracach uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia przyszłej mamy. Zakaz ten ma charakter bezwględny co oznacza że pracodawca nie może zatrudnić pracownicy nawet za jej zgodą. Naruszenie tego zakazu upoważnia kobietę do odmowy wykonania pracy, co nie będzie stanowiło z jej strony naruszenia obowiązków pracowniczych. Ponadto co warto podkreslić, zlecenie ciężarnej wykonania pracy szkodliwej ze wgledu na jej stan, stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika.
W związku z zakazem zatrudniania kobiety przy pracach wzbronionych, pracodawca powinien zapewnić jej inną odpowiednią ze wględu na jej stan pracę. Przeniesienie nie może pogorszyć jednak jej sytuacji wynagrodzeniowej. Oznacza to, iż jeżeli wynagrodzenie na nowym stanowisku pracy jest niższe od dotychczasowego, to przysługuje wówczas takiej pracownicy dodatek wyrównawczy, odpowiadający różnicy pomiędzy wynagrodzeniem poprzednim a wynagrodzeniem przysługującym na nowym stanowisku.
W tym miejscu warto przedstawić jakimi pracami definiuję się wyżej opisane prace wzbronione. Są to prace związane z wysiłkiem fizycznym i transportem ciężarów, prace wykonywane w mikroklimacie zimnym, ciepłym oraz zmiennym, prace w hałasie i drganiach, narażające kobietę ciężarną na działanie pól elektromagnetycznych, promieniowania jonizującego i nadfioletowego oraz prace przy monitorach ekranowych, prace pod ziemią, poniżej poziomu gruntu i na wysokościach, prace w podwyższonym lub obniżonym ciśnieniu, prace w kontakcie ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi, prace w narażeniu na działanie szkodliwych substancji chemicznych, prace grożące ciężkimi urazami fizycznymi i psychicznymi . Mam nadziej że pomogłem :)