Question

Podaj wady i zalety transformacji systemowej w Polsce.

Pilne!!!

Answer 1

Transformacja polityczna w krajach Europy Środkowej i Wschodniej odnosi sie do działań, które wiążą się z przechodzeniem od komunistycznego systemu monopartyjnego do pluralizmu politycznego, to jest do otwartej konkurencji o głosy wyborców jako sposobu uzyskiwania i utrzymywania władzy w kraju. Transformacja gospodarcza oznacza przechodzenie od gospodarki socjalistycznej, szczególnego przypadkunierynkowego systemu gospodarczego, do gospodarki rynkowej, w której rośnie udział własniści prywatnej. Transformacja gospodarcza jest więc synonimem reformy rynkowej. Ponadto transformacja gospodarcza obejmuje, tam gdzie jest to konieczne, stabilizację makroekonomiczną.
Istotą transformacji gospodarczej i politycznej jest zatem zmiana systemu instytucjonalnego danego kraju, to znaczy jego infrastruktury prawnej 
i organizacyjnej, którą tradycyjnie dzieli się na system polityczny i gospodarczy.1
Transformacja systemowa nie była pierwszą próbą zmiany modelu funkcjonowania gospodarki nakazowo-rozdzielczej w gospodarkę rynkową. Próby takie podejmowano w Polsce od połowy lat 50-tych. Reformatorzy dążyli do poprawy systemu a nie do zrywania z nim. Szukano sposobów realizacji tak zwanej trzeciej drogi w postaci socializmu rynkowego. Dla zasadniczych zmian brakowało szerszego i trwalszego poparcia społecznego oraz zdecydowanej pomocy zewnętrznej.
Gospodarka polska u progu transformacji systemowej charakteryzowała się następującymi cechami:
• Malejąca aktywność wykorzystania zasobów
• Wadliwa struktura przemysłowa, która odznaczała się nadmiernym rozwojem branż ciężkich i niedorozwojem lekkich oraz słabym rozwojem gałęzi stosujących nowoczesne technologie
• Nierównowagą gospodarczą w postaci niedoboru dóbr konsumpcyjnych 
i inwestycyjnych
• Dominacja sektora państwowego w przemyśle
• Rozregulowaniem sfery finansów, mający swój wyraz w rosnącej inflacji, sztucznym systemie cen i kursów walutowych, rozbudowanych dotacjach 
i deficycie budżetowym.
W końcu lat osiemdziesiątych długotrwały kryzys i rozkład nakazowo-rozdzielczych mechanizmów zarządzania doprowadził do całkowitego upadku gospodarki . Niedostatek podaży towarów był coraz większy w stosunku do strumienia pieniądza. Nasiliła się hiperinflacja, a wraz z nią postępowała deprecjacja złotego. Stopa życiowa obniżała się z każdym mięsiącem.
W tym czasie zaktywizowała swoją działalność „solidarnościowa” opozycja, która domagała się oprócz żądań ekonomicznych, spełnienia podstawowych postulatów politycznych, tj. Uznania pluralizmu związkowego i dopuszczenia opozycji do władzy. Sytuacja w kraju zmusiła wladze do podjęcia rozmów z opozycją. 
Z inicjatywy generalów Wojciecha Jaruzelskiego i Czelawa Kiszczaka doszło do obrad tzw. „Okrągłego Stołu” (6 luty – 5 kwietnia 1989 roku).
Po długich negocjacjach uzgodniono podstawowe kierunki przeobrażeń systemowych w Polsce, tj. wprowadzenie pluralizmu politycznego i społeczno-zawodowego. Władze zgodziły się na częściowo demokratyczne wybory, przywrócono drugą izbę parlamentu – Senat oraz urząd Prezydenta. W płaszczyźnie ekonomicznej porozumienie dotyczyło m. in. rozwoju samorządności i partycypacji pracowniczej, swobodnego kształtowania się struktury własnościowej, rozwoju stosunków rynkowych i konkurencji, likwidowania pozostałości systemu nakazowo-rozdzielczego, prowadzenia jednolitej polityki finansowej wobec przedsiębiorstw oraz podporządkowania selekcji kadr kierowniczych w przedsiębiorstwach kryterium fachowości.
Rząd Rakowskiego, który podjął działania liberalizujące gospodarkę, równocześnie okazał się bardzo hojny w podnoszeniu płac oraz udzielaniu oraz udzielaniu przedsiębiorstwom państwowym rozmaitych ulg i dotacji. Związane to było po części z wykonywaniem ustaleń zawartych przy Okrągłym Stole i z przedwyborczą chęcią pozyskania elektoratu, po części zaś ze słabością rządzącej ekipy, niezdolnej do przeciwstawienia się narastającym tendencjom roszczeniowym. Po ustawowym wprowadzeniu indeksacji płac (lipiec) oraz urynkowieniu cen żywności (sierpień) nastąpił gwałtowny wzrost inflacji. W sierpniu wyniosła ona 39,5%, we wrześniu 34,4%, zaś w październiku 54,8%. Nowy rząd zmuszony był rozpocząć urzędowanie od wystąpienia do Sejmu o podwyższenie deficytu budżetowego o 1,5 bln złotych, ponieważ w pustej kasie brak było środków na bieżące wydatki. W efekcie deficyt budżetowy w 1989 roku osiągnął skalę 8% PKB. Rozwijająca się inflacja była najgroźniejszym przejawem kryzysu ekonomicznego, ale na zły stan gospodarki wpływały także czynniki o strukturalnym charakterze: marnotractwo i nieefektywna produkcja, spowodowane brakiem mechanizmów rynkowych, praktyki monopolistyczne, wadliwa struktura zatrudnienia, ogromne zadłużenie zagraniczne, niska wydajność pracy.
Wybory do Sejmu i Senatu 4 czerwca 1989 roku były wydarzeniem historycznym. Wygrała je zdecydowanie tzw. „drużyna” Lecha Wałęsy. „Solidarność” uzyskała, zgodnie z warunkami ustalonymi przy Okrągłym Stole 35% miejsc w Sejmie i 99% w Senacie, do którego wybory były w pełni wolne. W ten sposób zakończył się monopol władzy jednej partii. W sierpniu stanowisko premiera objął Tadeusz Mazowiecki, 
dotychczasowy działacz „solidarnościowej” opozycji.