1. Młodzież szkolna: - posługiwanie się wbrew zakazom w języku Polskim w murach szkoły - organizowanie kółek samokształceniowych-literackich (np. Zygier w Warszawie, spotkania u Gontali) - czytanie zakazanej lektury np. polskie literatury romantycznej - indywidualne wystąpienia uczniów na lekcjach skierowane przeciwko rusyfikacji (np. Zygier i Walecki na lekcji Kostriulewa wulgarnie poniżającego uczucia religijne Polaków - uleganie rusyfikacji (np. Marcin Borowicz) często nie w pełni uświadomione i rodzące późniejszy bunt
2. Społeczeństwo dorosłych (rodzice i nauczyciele): - postawa księdza Wargulskiego wobec inspektora nakazującego śpiewanie i modlitwy w języku rosyjskim - nieświadomy bunt matek w Owczarach oskarżających nauczyciela o nauczanie i śpiewanie pieśni religijnych w języku rosyjskim - uleganie rusyfikacji (np. profesor Majewski, który poszedł na prawosławie i stał się gorliwym rusyfikatorem - ugodowość nauczycieli w obawie przed utratą pracy
Postawy: Lojalizm ? przestrzeganie praworządności, postępowanie zgodne z polityką rządu Marazm ? bezwład, rozprężenie, zastój Oportunizm ? postawa moralna człowieka kierującego się w swym postępowaniu nie powszechnie przyjętymi zasadami, lecz tym, co w danej sytuacji jest dla niego korzystne Konformizm ? postawa bezkrytycznego podporządkowania się normom, wartościom i poglądom uznawanym w danej grupie społecznej, zgadzanie się z czymś, przystosowanie się do czegoś.
Rusyfikacji w Klerykowie była procesem bardzo ważnym, któremu poświęcano wiele uwagi. Każdy nauczyciel rosyjski, inspektor, czy inni ludzie zwracali na to wielką uwagę. Ich celem było wynarodowienie tej młodzieży. Uczniowie, którzy podporządkowali się rusofilom i nie stwarzali problemów, nagradzano. Mieli względy u nauczycieli i szereg innych przywilejów. Natomiast ci, którzy nie wyrzucili z pamięci Polski i nie zgadzali się z poglądami rusofili i Rosjan, byli surowo karani. Jednak mimo to grupa młodych patriotów dzielnie opierała się działaniom rusyfikatorów. Wszystkie dzieła pisarzy polskich, jak i innych ? nierosyjskich, które mogłyby otworzyć oczy Polakom i źle wpłynąć na postrzeganie Rosjan jako przyjaciół, były zakazane. Jednak Marcin Borowicz i jego przyjaciele nie zważali na to i potajemnie czytali te dzieła. By móc o nich dyskutować utworzyli kółko literackie. Na spotkaniach tego kółka omawiano daną powieść, pisano o niej wypracowania i zastanawiano się nad przyszłością Polski, jak i ich samych. Dzięki tym posiedzeniom młodzież mogła również samemu pisać wiersze i opowiadania, oczywiście po polsku. Takie działania pozwoliły na kształcenie się jako patrioci. Gdy Majewski, zagorzały rusofil, trafił na trop prowadzący do miejsca nielegalnych spotkań, Marcin Borowicz nie wahał się ani chwili i stanął w obronie przyjaciół, obrzucając wroga błotem. W ten sposób pokazał jak gardzi tym, co rosyjskie. W szkole rygor był zaostrzony, ale mimo to uczniowie na lekcjach języka polskiego recytowali polskie wiersze. Było to bardzo niebezpieczne, ale pozwoliło zrozumieć wielu osobom, w jakiej sytuacji znajduje się Polska. Młodzi polscy patrioci nie zgadzali się z poglądami Rosjan, ani nie wierzyli w przekłamaną historię Polski, przedstawioną na lekcjach historii. Postawę jaką zaprezentowała młodzież przedstawiona w powieści "Syzyfowe prace? Stefana Żeromskiego można bez wątpienia uznać za bohaterską. Ci młodzi ludzie pokazali co naprawdę się liczy i co jest dla nich ważne. Wiedzieli, co spotkałoby ich gdyby ich działania zostały odkryte, ale strach przezwyciężyła miłość do ojczyzny, do Polski.
1. Młodzież szkolna:
- posługiwanie się wbrew zakazom w języku Polskim w murach szkoły
- organizowanie kółek samokształceniowych-literackich (np. Zygier w Warszawie, spotkania u Gontali)
- czytanie zakazanej lektury np. polskie literatury romantycznej
- indywidualne wystąpienia uczniów na lekcjach skierowane przeciwko rusyfikacji (np. Zygier i Walecki na lekcji Kostriulewa wulgarnie poniżającego uczucia religijne Polaków
- uleganie rusyfikacji (np. Marcin Borowicz) często nie w pełni uświadomione i rodzące późniejszy bunt
2. Społeczeństwo dorosłych (rodzice i nauczyciele):
- postawa księdza Wargulskiego wobec inspektora nakazującego śpiewanie i modlitwy w języku rosyjskim
- nieświadomy bunt matek w Owczarach oskarżających nauczyciela o nauczanie i śpiewanie pieśni religijnych w języku rosyjskim
- uleganie rusyfikacji (np. profesor Majewski, który poszedł na prawosławie i stał się gorliwym rusyfikatorem
- ugodowość nauczycieli w obawie przed utratą pracy
Postawy:
Lojalizm ? przestrzeganie praworządności, postępowanie zgodne z polityką rządu
Marazm ? bezwład, rozprężenie, zastój
Oportunizm ? postawa moralna człowieka kierującego się w swym postępowaniu nie powszechnie przyjętymi zasadami, lecz tym, co w danej sytuacji jest dla niego korzystne
Konformizm ? postawa bezkrytycznego podporządkowania się normom, wartościom i poglądom uznawanym w danej grupie społecznej, zgadzanie się z czymś, przystosowanie się do czegoś.
Rusyfikacji w Klerykowie była procesem bardzo ważnym, któremu poświęcano wiele uwagi. Każdy nauczyciel rosyjski, inspektor, czy inni ludzie zwracali na to wielką uwagę. Ich celem było wynarodowienie tej młodzieży. Uczniowie, którzy podporządkowali się rusofilom i nie stwarzali problemów, nagradzano. Mieli względy u nauczycieli i szereg innych przywilejów. Natomiast ci, którzy nie wyrzucili z pamięci Polski i nie zgadzali się z poglądami rusofili i Rosjan, byli surowo karani. Jednak mimo to grupa młodych patriotów dzielnie opierała się działaniom rusyfikatorów.
Wszystkie dzieła pisarzy polskich, jak i innych ? nierosyjskich, które mogłyby otworzyć oczy Polakom i źle wpłynąć na postrzeganie Rosjan jako przyjaciół, były zakazane. Jednak Marcin Borowicz i jego przyjaciele nie zważali na to i potajemnie czytali te dzieła. By móc o nich dyskutować utworzyli kółko literackie. Na spotkaniach tego kółka omawiano daną powieść, pisano o niej wypracowania i zastanawiano się nad przyszłością Polski, jak i ich samych. Dzięki tym posiedzeniom młodzież mogła również samemu pisać wiersze i opowiadania, oczywiście po polsku. Takie działania pozwoliły na kształcenie się jako patrioci. Gdy Majewski, zagorzały rusofil, trafił na trop prowadzący do miejsca nielegalnych spotkań, Marcin Borowicz nie wahał się ani chwili i stanął w obronie przyjaciół, obrzucając wroga błotem. W ten sposób pokazał jak gardzi tym, co rosyjskie. W szkole rygor był zaostrzony, ale mimo to uczniowie na lekcjach języka polskiego recytowali polskie wiersze. Było to bardzo niebezpieczne, ale pozwoliło zrozumieć wielu osobom, w jakiej sytuacji znajduje się Polska. Młodzi polscy patrioci nie zgadzali się z poglądami Rosjan, ani nie wierzyli w przekłamaną historię Polski, przedstawioną na lekcjach historii.
Postawę jaką zaprezentowała młodzież przedstawiona w powieści "Syzyfowe prace? Stefana Żeromskiego można bez wątpienia uznać za bohaterską. Ci młodzi ludzie pokazali co naprawdę się liczy i co jest dla nich ważne. Wiedzieli, co spotkałoby ich gdyby ich działania zostały odkryte, ale strach przezwyciężyła miłość do ojczyzny, do Polski.