Question

ocen role ONZ w rozwiazaniu konfliktów . Czy twoim zdaniem organizacja ta działa skutecznie? Uzasadnij swoją opinię.

Proszę o pomoc!

Answer 1

Rola ONZ w rozwiązywaniu konfliktów politycznych Praktycznie od początku swego istnienia ONZ angażowała się w rozwiązywanie konfliktów politycznych na świecie. Wynikało to z założeń organizacji, która m.in. miała dbać o pokój na świecie i działać w celu rozwiązywania drogą pokojową konfliktów zaistniałych w różnych punktach kuli ziemskiej. Korea, Kongo czy Nigeria to chyba najbardziej znane z niedalekiej historii operacje z udziałem ONZ.

Dziś powszechnie się uważa, że ONZ jest w kryzysie, że działania mediacyjne i operacje pokojowe są nieefektywne. Jest to oczywiście kwestia dyskusyjna, gdyż trudno od kogokolwiek wymagać 100% skuteczności. Do czasów rozpadu ZSRR świat miał układ dwubiegunowy i mocarstwa (USA i ZSRR) też nie potrafiły rozwiązać konfliktów, w które były zaangażowane. W przypadku USA chodzi o "syndrom wietnamski", w przypadku ZSRR to Afganistan.

Z reguły dla ONZ najłatwiejszą formą skłonienia zwaśnionych stron do podjęcia kroków pokojowych lub zachowania status quo są rezolucje Rady Bezpieczeństwa oraz uchwały Zgromadzenia Ogólnego. Wiemy, że adresat takich działań może, ale nie musi podporządkować się tym zaleceniom. Przykładem może tu być konflikt izraelsko-arabski z czerwca 1967 r. W listopadzie 1967 r. Rada Bezpieczeństwa podjęła rezolucję nr 242, która nakazywała wycofanie wojsk izraelskich z okupowanych terytoriów; rezolucja do dziś nie została w pełni wykonana. Tak samo nie wykonano
rezolucji dotyczącej powrotu 415 Palestyńczyków deportowanych w grudniu 1992 r. z Izraela do ziemi niczyjej między Izraelem a Libanem, a podejrzanych o sprzyjanie terrorystom z Hamasu. Spędzili oni rok na tym terenie.

Najpopularniejszą formą działań ONZ są tzw. operacje sił pokojowych. Operacje takie mają miejsce dziś w wielu zakątkach świata. Wymienić tu można Bliski Wschód (Wzgórza Golan, Liban Płd., Cypr), a z tych najbardziej aktualnych to Somalia (operacja "Przywrócić Nadzieję"), Kambodża czy też zakończona pełnym sukcesem operacja z ramienia ONZ "Pustynna Burza", wykonana przede wszystkim przez USA i ich sojuszników z NATO. Ten nowy kierunek, czyli użycie siły, jest chyba słuszny, gdyż
nie można dopuszczać do lekceważenia zasad prawa i współżycia międzynarodowego przez różnego rodzaju dyktatorów, takich jak S. Husajn czy też M. Aidid w Somalii.

Bardzo poważnie zaangażowany był ONZ w sprawę konfliktów w Bośni i Chorwacji. Z obserwacji tego, co się dzieje i działo wynika, że efektywność działań organizacji podnosi się, jeżeli współpracuje z nią mocarstwo w rodzaju USA czy Rosji. "Pustynna Burza" i wyzwolenie Kuwejtu to przede wszystkim zasługa USA i neutralności b. ZSRR.
Pokojowe rozwiązywanie konfliktu w Kambodży to wysiłki ONZ plus pozytywna postawa Chin, które popierały Czerwonych Khmerów. Konflikt w Bośni, dziś częściowo uregulowany, to współpraca ONZ przede wszystkim z USA i może w mniejszym stopniu z Rosją. Efektywność działań ONZ zależy oczywiście od finansów. Od kilku lat organizacja ma problemy, gdyż państwa członkowskie nie płacą lub zalegają ze składkami. Niewielki procent działań ONZ jest finansowany z innych źródeł. W tym świetle duże znaczenie ma udział Niemiec (Somalia) oraz Japonii (Kambodża) w
operacjach pokojowych - dwóch państw, które systematycznie łożą na organizację pieniądze. Kto wie, czy także i z tego powodu nie powinny one zasiadać w Radzie Bezpieczeństwa jako stali członkowie.

Przykładem operacji sił pokojowych ONZ, która jest długotrwała i do dziś nie przyniosła ostatecznych rozstrzygnięć, jest operacja na Cyprze. Od 1974 r., czyli od czasu zajęcia Płn. Cypru przez wojska tureckie, stacjonuje tu kontyngent sił pokojowych ONZ. W 1992 r. sekretarz generalny ONZ B. Ghali opracował kolejny plan pokojowy dla wyspy, który przewidywał redukcję 30 tys. armii tureckiej oraz
utworzenie państwa związkowego. Prezydent Tureckiej Republiki Cypru Płn. R. Denktasz nie zgodził się na tę propozycję.

Klęską ONZ zakończyła się operacja "Przywrócić nadzieję" w Somalii. W grudniu 1992 r. lądowały w Somalii siły amerykańskie. Miały one ochronić dostawy żywności i zaprowadzić spokój w kraju między zwalczającymi się klanami. Amerykanie, Pakistańczycy, Francuzi i inni byli atakowani przez zbrojne grupy. Według nowej koncepcji B. Ghali był to pierwszy przypadek zmiany koncepcji sił pokojowych ze "strzegących pokoju" na "wymuszające pokój". Z czasem Somalijczycy, jak i opinia
międzynarodowa za sprawą Amerykanów zaczęła określać operację mianem "stracone złudzenia", a w maju 1993 r. ONZ przejęła całkowitą kontrolę nad operacją. Do początku 1994 r. wojska ONZ wycofały się, a konflikt podjęła się rozwiązać OJA.

ONZ odniosła jednak wielki sukces, którym jest rozwiązanie konfliktu w Kambodży. W 1991 r. zawarto porozumienie o pokoju między walczącymi stronami w Kambodży, rozejm mieli nadzorować obserwatorzy i siły pokojowe ONZ. Była to największa i najdroższa operacja pokojowa ONZ. Operacja ta kosztowała ok. 2 mld dolarów, a brało w niej udział 22 tys. obserwatorów i żołnierzy. Doprowadziła jednak do przeprowadzenia w maju 1993 r. pierwszych wolnych wyborów; głową państwa został książę N. Sihanouk, a do Kambodży wróciło około 500 tys. uchodźców. Wydaje się,
że niedobitki Czerwonych Khmerów nie przeszkodzą w dalszej demokratyzacji państwa.

Najbardziej znane operacje pokojowe ONZ:

Lata: 1950-1953
Kraj: Korea
Efekt:
Utrzymanie podziału Korei, zahamowanie komunistycznej ekspansji.

Lata: 1960-1964
Kraj: Kongo (dziś Zair)
Efekt:
Interwencja sił ONZ doprowadziła do utrzymania niepodległości i
integralności terytorialnej. W efekcie wyniosła do władzy dzisiejszego
prezydenta Mobutu Sese Seko.

Lata: od 1964
Kraj: Cypr
Efekt:
Stacjonują siły pokojowe, które w 1974 roku nie zapobiegły podziałowi
wyspy po interwencji Turcji.

Lata: od 1967
Kraj: Bliski Wschód
Efekt:
Stała obecność obserwatorów i sił pokojowych ONZ w tym regionie (dziś
Wzgórza Golan).

Lata: 1990-1991
Kraj: Zatoka Perska
Efekt:
Z upoważnienia ONZ siły sprzymierzone wyzwoliły Kuwejt w lutym 1991 r.

Lata: 1992-1994
Kraj: Somalia
Efekt:
Zakończona porażką operacja "Przywrócić nadzieję".

Lata: 1992-1993
Kraj: Kambodża
Efekt:
Największa operacja pokojowa ONZ, zakończona demokratyzacją kraju.

Lata: 1992-1995
Kraj: b. Jugosławia
Efekt:
Siły ONZ UNPROFOR po niepowodzeniach w grudniu 1995 r. zostały
zastąpione przez siły NATO, czyli IFOR.