Question

Notatka na temat epoki baroku:

1.Geneza epoki ( daty ramowe Polska i Europa, podłoża historyczne,nazwa epoki) 2.Kontrreformacja

3.Wyznaczniki stylu barokowego w literaturze i sztuce(wymienić w punktach cechy literatury,rzeźby,malartwa i architektury)

4.Teksty kultury i przedstawiciele z różnych krajów europejskich

Answer 1

1) Dla baroku nie można wyznaczyć dokładnych dat początkowej i końcowej. Należy traktować je jako umowne. Dzieje się tak, ponieważ krańcami epoki nie są pojedyńcze wydarzenia, a trwające w tym czasie zjawiska.

Barok nastąpił po zwątpieniu przez ludzi w ideały przyświecające renesansowi. Nastąpiło zaniepokojenie i utrata wiaryw możliwości człowieka. Przyczyniły się do tego:

- rozbicie chrześcijaństwa

- sytuacja polityczna (wojny np. trzydziestoletnia)

-zimny klimat (epoka lodowcowa)

- wynalazki naukowe (mikroskop teleskop)

- absolutyzm

Barok hołduje podobnym wartością jak średniowiecze (humanizm, teocentryzm)

Europa - połowa XVI-XVII wieku

Polska XVI - lata 40. XVIII wieku

 

Nazwa - portugalia -  barocco-perła o wyszukanym kształcie; włoski - barocco-dziwny;

Początkowo nazwa barok była kategorią czysto estetyczną i dotyczyła pewnego stylu w sztuce. W mowie kolekcjonerów nazwa oznaczała dziwactwo, miała nienaturalny kształt(wynaturzenie).

Natomiast w literaturze uważano, że urąga wszelkim wyznacznikow klasycznym, dlatego nazwano ją literaturą makaroniczną, panegiryczną, jezuicką, sarmacką, manieryczną.

Z czasem dostrzeżono w sztuce i lit. baroku piękno.

w roku 1929 o baroku pisano już jako epoce kultury.

 

2) kontrreformacja

Kontrreformacja miała na celu wzmocnienie Kościoła, pojęcie to funkcjonuje również, jako walka Kościoła katolickiego z reformacją, istniejącą od połowy XVI wieku do połowy XVIII wieku. Kontrreformacja miała na celu wzmocnienie pozycji kościoła, przeprowadzenie szeregu reform w kościele, odzyskanie wpływów w tych państwach, w których pojawiła się reformacja. Za główny cel i zakres działania kontrreformacji zostało przyjęty wedle uchwał soboru trydenckiego, obradującego w latach 1545 - 1563, również rozpoczęcie działalności Zakonu jezuitów, wprowadzenie Indeksu ksiąg zakazanych (znalazło się tutaj chociażby dzieło M. Kopernika „ O obrocie ciał niebieskich”), wprowadzono instytucję Inkwizycji, czyli instytucji zajmującej się zwalczaniem herezji w kościele.

 

3) jesli chodzi o Polskę to literaurę dzielona na dwa nurty:

-nurt dworski - rozwijał się na dworach magnackich  i królewskich. Uprawiany na wzór europejski (kosmopolityzm - czerpał ze wzorów zachdnich), z niechęcią odnosił się do rodzimych, polskich tradycji. Poezja miała zaskakiwać odbiorce, bawić, dowodzić mistrzostwa autora. Twórcy Jan Andrzej Morsztyn, Daniel Naborowski

-nurt ziemiański (sarmacki, swojski) - chrakteryzowała: duma ze swobód szlacheckich, pogarda dla pracy nierolniczej, religijnośc ze skłonnością do dewocji fanatyzmu, niechęć do obcych (ksenofobia), przekonanie o własnej wartości (megalomania), orientalizm (strój)

 

sztuka - malarstwo:

-subiektywizm (stwierdzono , że można zdefiniować piękna , gdyż zależy ono od gustu odbiorców)

-rzeźba przedstawiana w głębokiej dynamice

-występowanie tematów religijnych obok świeckich

-niregularność

-teatralnośc, ruche, chęc oddania nieskończoności (freski)

- motyw vanitas

-erotyka

 

rzeżba:

-rzeźba pełniła w baroku rolę wykończenia,

- rozwój sztuki nagrobkowej, ołtarzy i pomników,

-postaci bardzo często przedstawiano w ruchu, w lekkim półobrocie, z uniesioną stopą.

- nawet postaci zmarłych ukazywano w ruchu, z emocją na twarzy, z dramatycznym gestem. -panowała w epoce tendencja do rzeźb wielkich rozmiarów

 

Architektura;

-monumentalność,

-dynamika,

-bogactwo dekoracji i form ornamentalnych,

-hieratyzacja elementów kompozycyjnych kumulująca na osi środkowej.

-efekty światłocieniowe uzyskiwane przez wygięcie elewacji,

-przerywanie gzymsów,

-wnętrza zdobione sztukateriami i malowidłami . 

-organiczne łączenie architektury, malarstwa i rzeźby.