Wielki Post obejmuje okres czterdziestu dni przygotowania do Wielkanocy. Trwa od Środy Popielcowej do Mszy św. Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek. Refleksja nad realizacja przymierza z Bogiem zawartego przy chrzcie (rekolekcje wielkopostne) uświadamia konieczność przemiany(pokuta, post pojednanie). Tematyka pasyjna, dominująca w pobożności ludowej przez cały okres (Droga Krzyżowa, Gorzkie Żale), w liturgii pojawia się dopiero w ostatnich tygodniach(prefacja o Krzyżu, Wielki Tydzień).
Środa Popielcowa- środa przed pierwszą niedzielą Wielkiego Postu, rozpoczynająca okres przygotowania do Wielkanocy. Nazwa pochodzi od zwyczaju posypywania w tym dniu głów popiołem, który otrzymuje się ze spalonych gałązek palmowych z ubiegłego roku. W tym dniu obowiązuje post i wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych.
Droga Krzyżowa- nabożeństwo powstałe w Jerozolimie, polegające na modlitewnym przejściu drogi, po której szedł Chrystus obarczony krzyżem: od domu Piłata aż po Golgotę. Dziś oznacza się w kościołach krzyżem 14 stacji, które przechodzi się kolejno indywidualnie lub wspólnotowo. Z tym nabożeństwem łączą się tzw. kalwarie, czyli odtworzenia miejsc jerozolimskich, zwłaszcza na terenach górzystych oraz nabożeństwo tzw. dróżek kalwaryjskich.
Gorzkie Żale jest to wielkopostne nabożeństwo poświęcone rozważaniu Męki Pańskiej. Powstało w Warszawie w kościele Świętego Krzyża; tekst nabożeństwa opracował misjonarz ksiądz Wawrzyniec Benik i wydał pt. Snopek mirry. Nabożeństwo składa się z trzech części; każda z nich poprzedzona jest wezwaniem zawiera czytaną intencję i śpiew hymnu, lamentu duszy nad cierpiącym Jezusem i rozmowy duszy z Matką Bolesną. Nabożeństwo cieszy się frekwencją do dziś. Śpiewane w każdą niedzielę Wielkiego Postu łącznie z odsłuchaniem kazania pasyjnego.
OkresMęki Pańskiej- tak nazywano dwa ostatnie tygodnie Wielkiego Postu. W tym czasie zasłania się krzyże w kościołach i odmawia prefacje o Męce Pańskiej.
Wielki Tydzień jest to ostatni tydzień przed Wielkanocą, w którym wspominamy i przeżywamy Mękę Chrystusa. Rozpoczyna go szósta niedziela Wielkiego Postu (Niedziela Palmowa)a kończy Niedziela Wielkanocna.
Niedziela Palmowa (Niedziela Palmowa Męki Pańskiej) jest szóstą niedzielą wielkiego Postu i rozpoczyna Wielki Tydzień przeznaczony na wspomnienie Męki Chrystusa. W liturgii następuje poświęcenie palm (stąd nazwa palmowa) oraz procesja upamiętniająca triumfalny wjazd Chrystusa króla do Jerozolimy. Poświęcona gałązka palmowa zatknięta za obraz lub krzyż w domu jest znakiem gotowości dołączenia do drogi Chrystusa, wejścia z nim na drogę posłuszeństwa, miłości, śmierci i życia.
Triduum Paschalne jest punktem szczytowym całego roku liturgicznego. Rozpoczyna się od wieczornej Mszy Świętej Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek i trwa do wieczora Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego. Nie są to dni przygotowania do Wielkanocy, ale już sam obchód paschy Chrystusa- udział w jego męce, śmierci i zmartwychwstaniu.
Ostatnia Wieczerza oznacza pożegnalne spotkanie się Pana Jesusa z uczniami przy stole „w pierwszy dzień Przaśników”. Podczas tego spotkania Pan Jezus ustanowił Najświętszy Sakrament, czyli Eucharystię.
Wielki Czwartek- ostatni dzień Wielkiego Postu; wieczorem rozpoczyna się Triduum Paschalne. Wieczorna Msza Święta Wieczerzy Pańskiej akcentuje trzy tematy: ustanowienie Eucharystii, sakramentu kapłaństwa o raz przekazanie braterskiej miłości. Jedność kapłańska manifestuj się w tym dniu poprzez ranną koncelebracjęz biskupem Mszy Świętej Krzyżma, podczas którejpoświęca się oleje. Jedność i miłośćukazuje obrzęd umywania nóg stosowany głównie przez papieża w Rzymie, przez biskupóww katedrach, niekiedy także w kościołach parafialnych. Wzajemną miłość realizuje się także w procesji z darami przeznaczonymi szczególnie dla ubogich. Liturgię Wielkiego Czwartku kończy obrzęd przeniesienia Najświętszego Sakramentu do kaplicy przechowywania Eucharystii.
Wielki Piątek- pierwszy dzień Triduum Paschalnego. W tym dniu nie sprawuje się Eucharystii, Kościół gromadzi się jednak w godzinach popołudniowych na sprawowanie pamiątki męki i śmierci Chrystusa. Liturgia składa się z czterech części: liturgii słowa, adoracji krzyża, Komunii świętej i przeniesienia najświętszego Sakramentu do Grobu Pańskiego.
Święcone- są to potrawy wielkanocne poświęcone w Wielką Sobotę w kościołach, na cmentarzachprzykościelnych lub nawet w domach. W koszyczkach, obok baranka, umieszcza się sól, jajka, szynkę, kiełbasę i chrzan.
Wigilia Paschalna jest obchodzona w Wielką Noc z Wielkiej Soboty na Wielką Niedzielę. Składa sięz czterech części:
-uroczysty początek wigilii stanowi liturgia światłą zwana lucernarium (poświęcenie ognia, przygotowanie świece wielkanocnej, czyli paschału, procesyjne jej wniesienie, zapalenie świeć i orędzie wielkanocne);
-dłuższa liturgia słowa (lekcjonarz zrewiduje 9 czytań biblijnych) stanowi podstawową część Wigilii;
-liturgia chrzcielna (błogosławieństwo wody chrzcielnej, udzielanie chrztu i bierzmowania, odnowienie przyrzeczeń złożonych na chrzcie);
-ostatnią cześć nocnego czuwania wypełnia celebracja liturgii eucharystycznej, właściwej Mszy rezurekcyjnej, stanowiącej szczyt całego obchodu Triduum Paschalnego.
Paschał jest to znacznej wielkości woskowa, wielkanocna świeca, corocznie nowa, ozdobiona pierwszą i ostatnią literą alfabetu oraz cyframi obecnego roku. Zapalona na początku Wigilii Paschalnej od poświęconego ognia, uroczyście wniesiona stoi przez cały okres wielkanocny w prezbiterium na wysokim świeczniku i pali się przy wszystkich obchodach liturgicznych tego okresu. Poza okresem paschalnym stoi przy chrzcielnicy i pali się podczas chrztu, pogrzebu i w Dzień Zaduszny.
Rezurekcja (resurrectio: zmartwychwstanie)- w Polsce uroczysta procesja wielkanocna odprawiana zaraz po Wigilii Paschalnej lub w niedzielę rano przed pierwszą mszą świętą. Stanowi dopełnienie obchodów paschalnych: jest uroczystym ogłoszeniem zmartwychwstania i wezwaniem do udziału w triumfie uwielbianego Chrystusa.
Wielkanoc (Niedziela Wielkanocna Zmartwychwstania Pańskiego)jest to najstarsze i początkowo jedyne święto chrześcijańskie. Obchodzone co roku w niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca; jak nazwa wskazuje święto obchodzono w nocy z Wielkiej Soboty na niedzielę, gdyż w nocy (nad ranem)Chrystus zmartwychwstał. W Polsce w poranek niedzielny odprawiano rezurekcję. W domu powrocie z kościoła spożywano uroczyste śniadanie wielkanocne „święcone”. Obecnie niedziela wielkanocna stanowi trzeci dzień Triduum Paschalnego.
Wielki Post obejmuje okres czterdziestu dni przygotowania do Wielkanocy. Trwa od Środy Popielcowej do Mszy św. Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek. Refleksja nad realizacja przymierza z Bogiem zawartego przy chrzcie (rekolekcje wielkopostne) uświadamia konieczność przemiany(pokuta, post pojednanie). Tematyka pasyjna, dominująca w pobożności ludowej przez cały okres (Droga Krzyżowa, Gorzkie Żale), w liturgii pojawia się dopiero w ostatnich tygodniach(prefacja o Krzyżu, Wielki Tydzień).
Środa Popielcowa- środa przed pierwszą niedzielą Wielkiego Postu, rozpoczynająca okres przygotowania do Wielkanocy. Nazwa pochodzi od zwyczaju posypywania w tym dniu głów popiołem, który otrzymuje się ze spalonych gałązek palmowych z ubiegłego roku. W tym dniu obowiązuje post i wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych.
Droga Krzyżowa- nabożeństwo powstałe w Jerozolimie, polegające na modlitewnym przejściu drogi, po której szedł Chrystus obarczony krzyżem: od domu Piłata aż po Golgotę. Dziś oznacza się w kościołach krzyżem 14 stacji, które przechodzi się kolejno indywidualnie lub wspólnotowo. Z tym nabożeństwem łączą się tzw. kalwarie, czyli odtworzenia miejsc jerozolimskich, zwłaszcza na terenach górzystych oraz nabożeństwo tzw. dróżek kalwaryjskich.
Gorzkie Żale jest to wielkopostne nabożeństwo poświęcone rozważaniu Męki Pańskiej. Powstało w Warszawie w kościele Świętego Krzyża; tekst nabożeństwa opracował misjonarz ksiądz Wawrzyniec Benik i wydał pt. Snopek mirry. Nabożeństwo składa się z trzech części; każda z nich poprzedzona jest wezwaniem zawiera czytaną intencję i śpiew hymnu, lamentu duszy nad cierpiącym Jezusem i rozmowy duszy z Matką Bolesną. Nabożeństwo cieszy się frekwencją do dziś. Śpiewane w każdą niedzielę Wielkiego Postu łącznie z odsłuchaniem kazania pasyjnego.
Okres Męki Pańskiej- tak nazywano dwa ostatnie tygodnie Wielkiego Postu. W tym czasie zasłania się krzyże w kościołach i odmawia prefacje o Męce Pańskiej.
Wielki Tydzień jest to ostatni tydzień przed Wielkanocą, w którym wspominamy i przeżywamy Mękę Chrystusa. Rozpoczyna go szósta niedziela Wielkiego Postu (Niedziela Palmowa) a kończy Niedziela Wielkanocna.
Niedziela Palmowa (Niedziela Palmowa Męki Pańskiej) jest szóstą niedzielą wielkiego Postu i rozpoczyna Wielki Tydzień przeznaczony na wspomnienie Męki Chrystusa. W liturgii następuje poświęcenie palm (stąd nazwa palmowa) oraz procesja upamiętniająca triumfalny wjazd Chrystusa króla do Jerozolimy. Poświęcona gałązka palmowa zatknięta za obraz lub krzyż w domu jest znakiem gotowości dołączenia do drogi Chrystusa, wejścia z nim na drogę posłuszeństwa, miłości, śmierci i życia.
Triduum Paschalne jest punktem szczytowym całego roku liturgicznego. Rozpoczyna się od wieczornej Mszy Świętej Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek i trwa do wieczora Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego. Nie są to dni przygotowania do Wielkanocy, ale już sam obchód paschy Chrystusa- udział w jego męce, śmierci i zmartwychwstaniu.
Ostatnia Wieczerza oznacza pożegnalne spotkanie się Pana Jesusa z uczniami przy stole „w pierwszy dzień Przaśników”. Podczas tego spotkania Pan Jezus ustanowił Najświętszy Sakrament, czyli Eucharystię.
Wielki Czwartek- ostatni dzień Wielkiego Postu; wieczorem rozpoczyna się Triduum Paschalne. Wieczorna Msza Święta Wieczerzy Pańskiej akcentuje trzy tematy: ustanowienie Eucharystii, sakramentu kapłaństwa o raz przekazanie braterskiej miłości. Jedność kapłańska manifestuj się w tym dniu poprzez ranną koncelebrację z biskupem Mszy Świętej Krzyżma, podczas której poświęca się oleje. Jedność i miłość ukazuje obrzęd umywania nóg stosowany głównie przez papieża w Rzymie, przez biskupów w katedrach, niekiedy także w kościołach parafialnych. Wzajemną miłość realizuje się także w procesji z darami przeznaczonymi szczególnie dla ubogich. Liturgię Wielkiego Czwartku kończy obrzęd przeniesienia Najświętszego Sakramentu do kaplicy przechowywania Eucharystii.
Wielki Piątek- pierwszy dzień Triduum Paschalnego. W tym dniu nie sprawuje się Eucharystii, Kościół gromadzi się jednak w godzinach popołudniowych na sprawowanie pamiątki męki i śmierci Chrystusa. Liturgia składa się z czterech części: liturgii słowa, adoracji krzyża, Komunii świętej i przeniesienia najświętszego Sakramentu do Grobu Pańskiego.
Święcone- są to potrawy wielkanocne poświęcone w Wielką Sobotę w kościołach, na cmentarzach przykościelnych lub nawet w domach. W koszyczkach, obok baranka, umieszcza się sól, jajka, szynkę, kiełbasę i chrzan.
Wigilia Paschalna jest obchodzona w Wielką Noc z Wielkiej Soboty na Wielką Niedzielę. Składa się z czterech części:
-uroczysty początek wigilii stanowi liturgia światłą zwana lucernarium (poświęcenie ognia, przygotowanie świece wielkanocnej, czyli paschału, procesyjne jej wniesienie, zapalenie świeć i orędzie wielkanocne);
-dłuższa liturgia słowa (lekcjonarz zrewiduje 9 czytań biblijnych) stanowi podstawową część Wigilii;
-liturgia chrzcielna (błogosławieństwo wody chrzcielnej, udzielanie chrztu i bierzmowania, odnowienie przyrzeczeń złożonych na chrzcie);
-ostatnią cześć nocnego czuwania wypełnia celebracja liturgii eucharystycznej, właściwej Mszy rezurekcyjnej, stanowiącej szczyt całego obchodu Triduum Paschalnego.
Paschał jest to znacznej wielkości woskowa, wielkanocna świeca, corocznie nowa, ozdobiona pierwszą i ostatnią literą alfabetu oraz cyframi obecnego roku. Zapalona na początku Wigilii Paschalnej od poświęconego ognia, uroczyście wniesiona stoi przez cały okres wielkanocny w prezbiterium na wysokim świeczniku i pali się przy wszystkich obchodach liturgicznych tego okresu. Poza okresem paschalnym stoi przy chrzcielnicy i pali się podczas chrztu, pogrzebu i w Dzień Zaduszny.
Rezurekcja (resurrectio: zmartwychwstanie)- w Polsce uroczysta procesja wielkanocna odprawiana zaraz po Wigilii Paschalnej lub w niedzielę rano przed pierwszą mszą świętą. Stanowi dopełnienie obchodów paschalnych: jest uroczystym ogłoszeniem zmartwychwstania i wezwaniem do udziału w triumfie uwielbianego Chrystusa.
Wielkanoc (Niedziela Wielkanocna Zmartwychwstania Pańskiego)jest to najstarsze i początkowo jedyne święto chrześcijańskie. Obchodzone co roku w niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca; jak nazwa wskazuje święto obchodzono w nocy z Wielkiej Soboty na niedzielę, gdyż w nocy (nad ranem)Chrystus zmartwychwstał. W Polsce w poranek niedzielny odprawiano rezurekcję. W domu powrocie z kościoła spożywano uroczyste śniadanie wielkanocne „święcone”. Obecnie niedziela wielkanocna stanowi trzeci dzień Triduum Paschalnego.