Question

Wyszukaj w dowolnych źródłach informacje na temat Basków.W obrębie jakich państw żyje ten naród?Jaką ma historię,kulturę i język!!!

NA JUTRO!!!

Answer 1

Baskowie, Euskaldunak, Euskotarak, najstarsza przedindoeuropejska grupa etniczna Półwyspu Iberyjskiego, naród mieszkający w Hiszpanii prowincje: Guipúzcoa, Bizkaia i Ŕlava oraz znaczną część Navarry i Francji okręgi: Labourd, Soule i Basse-Navarre. Po obu stronach Pirenejów na obszarze ok.10 tys. km, nad Zatoką Biskajsą. Baskowie to lud pochodzenia praindoeuropejskiego, przybyły prawdopodobnie z okolic Kaukazu i Azji Mniejszej.

Nieformalnie obszar ten określany jest mianem Le Pays Basque (Kraj Basków). Liczebność Basków w obu częściach, francuskiej i hiszpańskiej, szacuje się na ok. 3 mln., dalsze 170 tys. żyje na emigracji, gł. w Meksyku, Argentynie, Wenezueli i USA.

Swój kraj B. nazywają Euskal-Erria. Język baskijski - euskara jest jednym z najstarszych w Europie. Pochodzi z terenów Kaukazu i zaliczany jest do hipotetycznej azjanickiej rodziny językowej; dzieli się na 8 dialektów. Posiada pewne związki z językami: walijskim, gruzińskim, szkockim, fińskim, węgierskim, a nawet japońskim i eskimoskimi. Mimo, iż Baskowie posługują się także językiem francuskim i hiszpańskim euskara wciąż pozostaje językiem żywym, używanym przez ok. 1 mln ludzi. Od X w. język ten stopniowo wypierany był przez język kastylijski, a w okresie reżimu F. Franco Bahamondee posługiwanie się nim było wręcz zakazane. Aktualnie podejmowane są próby w kierunku standaryzacji jego ortografii.

Do tradycyjnych zajęć Basków należą rolnictwo i sadownictwo, hodowla (gł. bydła, owiec i kóz), żegluga morska oraz rybołówstwo (byli jednymi z pierwszych łowców wielorybów w Zatoce Biskajskiej oraz dorszów na Nowej Fundlandii), a także przemyt.

Nadal podtrzymują swoją odrębność kulturową, widoczną w stroju, zwyczajach, folklorze i architekturze. Narodowymi instrumentami Basków są txistu (klarnet) i txun-txun (bębenek). Żywa od XIX w. wśród Basków pozostaje idea towarzystw gastronomicznych, do których wstęp mają tylko mężczyźni. Do najsłynniejszych dań baskijskich należą kałamarnice w sosie własnym, potrawa z dorsza oraz pilaw po baskijsku. Grą narodową Basków jest pelota, polegająca na odbijaniu twardej piłki rękami lub rakietą; ponadto organizują oni zawody w tradycyjnych dyscyplinach, m.in.: rąbaniu drewna, przeciąganiu liny, podnoszeniu kamieni i wyścigach łodzi.

Na temat ich pochodzenia nadal trwają naukowe spory; za pewnik można uznać jedynie fakt ich przybycia na Półwysep Iberyjski przed wieloma tysiącami lat. Niektóre teorie utrzymują, że ich ojczyzną była Atlantyda, in. widzą w nich potomków paleolitycznego człowieka . Baskami, a właściwie Vascami nazwali ich Rzymianie, którym nie udało się dokonać ich romanizacji.

W późniejszym okresie Baskowie toczyli walki, Frankami (bitwa w wąwozie Roncesvalles 778 n.e.), Normanami i Maurami. Od X w. ich ziemie weszły w skład Królestwa Navarry. W XI-XII w. nastąpiła chrystianizacja Basków, którzy należą odtąd do gorliwych katolików (spośród nich wywodzą się m.in. św. I. Loyola i pierwszy arcbp Meksyku - J. Zumárraga).

Pod względem politycznym Baskowie dążą do odzyskania tzw. fueros (hiszp.; franc. fors), czyli starożytnych praw narodowych, dających im pełną niezależność od Madrytu. Prawa te początkowo zaprzysięgali królowie Kastylii, później Hiszpanii, w mieście Guernica y Luno, która jest świętym miejscem Basków W mieście tym na wzgórzu rośnie święty dąb (aktualny zasadzony 1801), symbol ich wolności. Baskowie utrzymali fueros we Francji do 1789, w Hiszpanii zaś do 1876; na krótko przywrócone w Hiszpanii w okresie wojny domowej 1936-39, zostało ponownie reaktywowane po 1979. Radykalny odłam Basków skupiony w ETA dąży do uzyskania pełnej niepodległości kraju, stosując metody terrorystyczne.