Question

Wiedza społeczna a socjologia-wymień różnice i podobieństwa.

Answer 1

TreśćObrazyWideoKomentarze1.Podaj definicję socjologii, określ zakres jej badań.
Socjologia – nauka o zbiorowościach ludzkich, której przedmiotem badania są:
a) zjawiska i procesy tworzenia się różnych form życia zbiorowego ludzi
b) struktury tych zbiorowości
c) zjawiska i procesy, zachodzące w tych zbiorowościach wynikające ze wzajemnego oddziaływania ludzi na siebie
d) siły skupiające i siły rozbijające te zbiorowości
e) zmiany i przekształcenia zachodzące w tych zbiorowościach.
2. Czym zajmuje się socjologia ogólna, wymień i omów główne teorie socjologii ogólnej?
Socjologia ogólna tworzy teorie obejmujące zespoły zjawisk (ich ogół), procesów podstawowych (ważnych dla wszystkich dziedzin życia społecznego); jej zadaniem jest również ustalanie pojęć.
Główne teorie socjologii ogólnej:
a) Teoria struktur społecznych (teoria społeczeństwa) – uogólnia wyniki badań nad typami i formami zbiorowego życia ludzi  statystyka społeczna
b) Teoria zmian – uogólnia wyniki badań nad zjawiskami i procesami zachodzącymi w grupach i zbiorowościach  dynamika społeczna
c) Teoria zachowania się jednostek ustala prawa ludzkich reakcji na bodźce z zewnątrz
d) Teoria zachowania się zbiorowości – bada reakcje wielkich mas ludzkich jak tłumy, publiczność, klasy społeczne.
3. Czym zajmuje się socjologia szczegółowa?
Socjologia szczegółowa zajmuje się systematycznym opisem poszczególnych dziedzin i wyjaśnianiem zachodzących w nich zjawisk.
Każda socjologia szczegółowa ma wielorakie powiązania z socjologią ogólną. Pierwsza z nich korzysta z inspiracji i założeń teoretyczno-metodologicznych drugiej, a socjologia ogólna weryfikując osiągnięcia badawcze socjologii szczegółowej wyprowadza uogólnienia wzbogacające ogólną teorię socjologiczną.
Między socjologią ogólną i szczegółową istnieją sprzężenia zwrotne i komplementarne powiązania.
4. Wymień podstawowe funkcje socjologii.
Spośród różnych koncepcji socjologii można wyodrębnić jej cztery podstawowe funkcje:
a) Diagnostyczna – polega na dostarczaniu praktykom wiedzy o sytuacji, w brębie której zamierzają działać; badacz dostarcza wiedzy o pewnym wycinku rzeczywistości społecznej celem:
o Usunięcia niepożądanego stanu rzeczy
o Oceny skuteczności określonej akcji
o Zebrania danych ogólnych;
b) Ideologiczna – uwidacznia się wpływem na cele, jakie sobie stawiają jednostki działające; polega na wprowadzaniu do prac naukowych terminów nacechowanych emocjonalnie i wartościująco lub ciągłym powtarzaniu określonych twierdzeń, co pośrednio wpływa na kształtowanie postaw czytelnika;
c) Prognostyczna (prewidystyczna) – dostarcza wiedzy o tym, że określone warunki wywołują odpowiednie następstwa; niezbędne dla pełnienia tej funkcji jest jasne, jednoznaczne i udoskonalane (względem zmian rzeczywistości) formułowanie praw warunkowych;
d) Socjotechniczna – oznacza wykorzystanie teorii socjologicznych do formułowania zaleceń podsuwanych praktykom profesjonalnie zajmującym się kształtowaniem i modyfikacją postaw i zachowań.
Inne funkcje socjologii: demaskatorska, apologetyczna, teoretyczna itp.
5. Jakie jest miejsce socjologii wobec innych nauk społecznych?
Rzeczywistość społeczną podzieliły pomiędzy sobą dyscypliny naukowe tj. ekonomia, polityka, psychologia. Przedmiot badań każdej z nich jest dostatecznie wyraźny, socjologia natomiast ma problem ze znalezieniem własnego obszaru badawczego. Kłopot polega na tym, że rozmaite nauki społeczne zajmują się właściwymi sobie fragmentami życia społecznego, a socjologowie czują się powołani do badania jego całokształtu. Stąd swoisty imperializm socjologiczny manifestujący się zwłaszcza u pierwszych przedstawicieli tej dyscypliny. I tak np. wg jednego z twórców socjologii A. Comtea w klasyfikacji nauk przez niego sporządzonej socjologia figuruje jako jedyna nauka społeczna.
6. Co jest przedmiotem badań antropologii fizycznej a co kulturowej i jakie jest znaczenie antropologii dla badań socjologicznych?
Antropologia dzieli się na dwie gałęzie:
a) Antropologia fizyczna – zajmuje się istotami ludzkimi jako organizmami biologicznymi, badając nasze korzenie biologiczne, nasze związki z innymi gatunkami, także biologiczne zróżnicowanie między nami, koncentruje się na ludzkich skamieniałościach i ich wytworach
b) Antropologia kulturowa – zajmowała się kiedyś naturą i ewolucją społeczeństw nie znających pisma, ostatnio antropolodzy kulturowi skierowali zainteresowanie również na współczesne społeczeństwa przemysłowe szczególne n kulturę i strukturę społeczną małych zbiorowości i grup społecznych .
Ekonomia zajmuje się sposobami jak: produkujemy, rozdzielamy, nabywamy, konsumujemy niezbędne dobra i choć koncentruje się głównie na istocie i pojęciu dobrobytu to ekonomiści studiują również wpływ i efekty stopy bezrobocia, ceny podstawowych produktów i zależności między tymi zjawiskami.
Nauki polityczne analizują kwestie związane ze źródłami, rozdziałem i wykorzystywaniem władzy w społeczeństwie. Badają procesy polityczne zachodzące w różnych grupach i organizacjach. Generalnie jednak nauki polityczne są szczególnie zainteresowane forami działania rządu.
Psychologia – bada podstawy i konsekwencje zachowania jednostki a szczególnie interesuje ją co prowadzi jednostkę do zachowania się w taki a nie inny sposób. 
7. Jaka jest różnica pomiędzy ideologią a socjologią (scharakteryzuj ideologię na podstawie socjalizmu)?
Podstawowym celem ideologii jest kształtowanie w masowej skali postaw w oparciu o określoną hierarchię wartości. W skład każdej ideologii wchodzi pewien zasób wiedzy społecznej podporządkowanej jednak ideom przewodnim. To odróżnia aktywność ideologa od aktywności uczonego. Nauka nie ustanawia własnych wartości i idei dąży jedynie do odkrywania prawd o świecie, nie apeluje do mas, jakkolwiek w głębi skrywa nadzieję na upowszechnienie postawy racjonalnej. Czyli można powiedzieć, że podstawowym założeniem socjologii jest myśl, że egzystencja ludzka jest egzystencją społeczną. Jesteśmy ze sobą powiązani i nasze życie zależy od innych. Oddziałujemy na innych a inni oddziaływają na nas i w istocie nasze poczucie tożsamości zależy od owej interakcji.
Socjalizm:
o idea planowania społecznego, regulowania życia społecznego
o duża rola nauki pozytywnej, która nie ma do rzeczywistości społecznej podejścia krytycznego
o krytyka społeczeństwa burżuazyjnego (chaotywność, narastanie tendencji kryzysowych, społeczeństwo się nie rozwija)
o ład społeczny wspólnotowy oparty na kooperacji a nie na konkurencji w rywalizacji.
8. Co jest przedmiotem badań socjologii?
Przedmiotem badań socjologii są:
a) Instytucje – wychowawcze, prawne, religijne, artystyczne, polityczne, gospodarcze itp.
b) Zbiorowości – grupy społeczne, grupy zawodowe, zbiorowości terytorialne, tłum, publiczność, itp.
c) Procesy – industrializacja, urbanizacja, ruchliwość społeczna, migracja, masowa komunikacja i masowa kultura, procesy dezorganizacji (jak alkoholizm, przestępczość, rozwody)
d) Stosunki – działania społeczne, interakcje, więzi, konflikty
e) Zjawiska kulturowe
o Normy
o Wartości
o Cele kulturowe
o Ideologie itp.
f) Ruchy społeczne
g) Świadomość społeczna itp.
Aby wyjaśnić wszystkie te zagadnienia socjologia posługuje się pewnymi teoriami ogólnymi, które pozwalają na nałożenie jednolitych schematów pojęciowych oraz dyrektyw metodologicznych na badane problemy.
9. Co to znaczy, że socjologia jest jedną z nauk społecznych bez paradygmatu?
10. Wymień i krótko scharakteryzuj podstawowe stanowiska teoretyczne.
a) Funkcjonalizm (opis patrz pkt. 11)
b) Teoria konfliktu (opis patrz pkt. 12)
c) Teoria wymiany (opis patrz pkt. 13)
d) Symboliczny interakcjonizm
e) Socjobiologia
f) Instytucjonalizm (opis patrz pkt. 15)
Ad. d) symboliczny interakcjonizm reprezentowany przez Herberta Blumera i Georga Herbert Meada opiera się podobnie jak teoria wymiany na założeniach indywidualistycznych tzn. przyjmuje, iż wszelka całość społeczna stanowi sumę jednostek, a jej badanie polega na analizie działań jednostek. Badania inspirowane przez symboliczny interakcjonizm skupiają się na małych zbiorowościach społecznych, zachowaniach zbiorowych, ruchach społecznych i wszelkich skupiskach społecznych, w których reguły tworzą się w toku wzajemnych oddziaływań jednostek.
Ad. e) socjobiologia – nakazuje ujmować ludzi jako przede wszystkim istoty biologiczne, a społeczeństwo jako rodzaj aktywnego przystosowania ludzi do warunków środowiska naturalnego. Dzieje kultur i cywilizacji są rozumiane jako przedłużenia ewolucji biologicznej, w której toku następuje coraz to bardziej wyrafinowane i sztuczne przystosowanie do środowiska w celu przetrwania gatunku. Narzędzia, religia i obyczaje, innowacje techniczne i organizacyjne są ujmowane jako rodzaj sztucznych organów służących adaptacji.
11. Funkcjonalizm – główne założenia.
Funkcjonalizm to jedna z najważniejszych orientacji badawczych mających znamiona paradygmatu zapoczątkowana w badaniach antropologicznych przez Bronisława Malinowskiego i Alfreda Radclifa Brawna, rozwijana przez Roberta K. Mertona, Talcotta Parsonsa, Jeffreya Aleksandra Niklasa Luhmana.
W opinii funkcjonalistów całe społeczeństwo zarówno w mikro jak i makroskali stanowi system, który należy rozpatrywać jako całość. Oznacza to, że wszelkie instytucje społeczne w ramach systemu są wewnętrznie powiązane w takim stopniu, iż zmiana któregokolwiek elementu powoduje zachwianie równowagi całości co może prowadzić do jej dezorganizacji. Innymi słowy elementami systemu są: instytucje, normy kulturowe, role społeczne , wzory zachowania, organizacje wew. Są funkcjonalne wobec systemu, tzn. przyczyniają się do jego integracji.
12. Teoria konfliktu – główne założenia, gdzie ma zastosowanie, przedstawiciele.
Teoria konfliktu (przedstawiciele Ralph Dahrendorf, Karol Marks).
Krańcowo odmienna teoria od funkcjonalizmu. Od dawna przedstawiano rzeczywistość opartą na przymusie, dominacji i konflikcie. Należało tym wyobrażeniom nadac kształt teoretyczny.
Pierwsze teorie konfliktu powstały już w XIX stuleciu. Były one zwykle obudowane wokół jakiegoś konfliktu uznanego za podstawowy. Może to być konflikt:
o Klasowy
o Rasowy
o Narodowy
o Religijny