Question

Scharakteryzuj polski podział admisnistracyjny.

Answer 1

CHARAKTERYSTYKA STRUKTURY ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ W POLSCE

Podmioty wykonujące administrację publiczną

administracja centralna administracja terenowa upoważnione podmioty prawa prywatnego Organy administracji centralnej są jednostkowe w skali kraju np. Prezydent RP Zasięgiem działania obejmują teren całego kraju np. nadawanie orderów i odznaczeń Administracja centralna może być państwowa lub rządowa ADMINISTRACJA CENTRALNA

 państwowa -organy niezależne od rządu, ponosza odpowiedzialność polityczna przed parlamentem: Prezydent RP,NIK, GIDO, RPO, RPD, KRRiT, Rada Polityki Pieniężnej.

rządowa (organy centralne):RM,  Prezes RM, wiceprezesi, ministrowie, obecnie także przewodniczący Komitetu Integracji Europejskiej, urzędy centralne podległe premierowi, Radzie Ministrów lub poszczególnym ministrom /obecnie 32/.

ADMINISTRACJA TERENOWA

Wykonuje ją zarówno:

administracja rządowa administracja samorządu terytorialnego.

Jeżeli adm. terenową będzie wykonywała administracja samorządu terytorialnego to mamy do czynienia z decentralizacją.

Terenowa administracja rządowa wykonywana jest przez:

Wojewodę Administrację zespoloną działającą pod zwierzchnictwem wojewody Administrację zespoloną działającą pod zwierzchnictwem starosty Administrację nie zespoloną Zadania zlecone z zakresu administracji rządowej realizowane przez JST Zakłady administracyjne Organizacyjne /włączenie regulaminów inspekcji służb i straży do regulaminu urzędów wojewódzkich/ Personalne /połączenie adm. specjalnej z wojewoda pod jego zwierzchnictwem – wojewoda powołuje i odwołuje kierowników służb, inspekcji i straży/ kompetencyjne /połączenie adm. specjalnej z wojewodą oznacza, że łączą się w rękach wojewody kompetencje adm. specjalnej wyjątek kiedy ustawowo maja nadane swoje kompetencje realizują zadania na swoją rzecz i w swoim imieniu np. pozwolenie na broń/. Zespolenie administracji

Administracja niezespolona –urzędy skarbowe, wojsko, służby celne, straż graniczna, izby skarbowe, urzędy morskie.

Zakłady administracyjne zakłady karne, poprawcze biblioteki teatry, muzea.

SAMORZĄD TERYTORIALNY

Konstytucja RP w Art.171 ust.1 stanowi, że działalność samorządu

terytorialnego podlega nadzorowi z punktu widzenia legalności, jest to Konstytucyjne kryterium kontroli samorządu terytorialnego.

Konstytucja RP w art.172 przyznała jedn. sam. teryt. prawo przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i regionalnych oraz współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw, ale jednocześnie nałożył, a na ustawę obowiązek regulacji zasad, na jakich województwa mogą prowadzić współpracę z zagranicą i zrzeszać się w organizacjach międzynarodowych.

Zasadniczy trójstopniowy podział administracyjny kraju.

Podział ten uwzględnia 3 jednostki zasadniczego podziału kraju, czyli jednostki samorządu terytorialnego: gminy, powiaty i województwa.

Wszystkie jednostki mają charakter zasadniczy, ale podstawową jednostką jest gmina.

Zgodnie z art. 15 Konstytucji RP ustrój terytorialny Rzeczypospolitej Polskiej ma zapewniać decentralizację władzy publicznej. Natomiast zasadniczy podział terytorialny państwa uwzględniający więzi społeczne, gospodarcze lub kulturowe i zapewniający jednostkom terytorialnym zdolność wykonywania zadania zadań publicznych powinna określać ustawa.

Zwrócić trzeba uwagę, ż e przepisy Konstytucji nie przesądzają sprawy powołania samorządu terytorialnego na szczeblu województwa

Z art.164 ust.1 Konstytucji RP wynika, że podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gmina.

Istota samorządu terytorialnego polega na wyodrębnieniu jednostek

tego samorządu i poszczególnych zakresów spraw. Samorząd terytorialny ma charakter uniwersalny, jest samodzielny i niezależny od administracji rządowej.

Celem samorządu terytorialnego jest realizowanie zadań własnych i zleconych oraz zaspokajanie potrzeb społeczności mieszkańców.

Cechy samorządu terytorialnego:

samorząd terytorialny, to wyodrębniona grupa społeczna, do której przynależność jest obowiązkowa (nie mamy na nią wpływu); samorząd powoływany jest do wykonywania zadań administracji publicznej w sposób samodzielny; samorząd posiada rozbudowaną organizację (przedstawicielstwa) i pozostaje pod kontrolą grupy społecznej, stanowi wyodrębniony w strukturze państwa, powstały z mocy prawa, związek lokalnego społeczeństwa, powoływany do samodzielnego wykonywania administracji publicznej.

Stanowią go regionalne,powiatowe i gminne (miejskie) wspólnoty samorządowe, usytuowane na trzech różnych stopniach podziału terytorialnego.

System reprezentacji samorządu terytorialnego

w gminach wiejskich–  wójtowie /do 20 tys./ gminach miejskich- burmistrzowie /do 100 tys./ powiecie– starosta miastach powyżej 100 tys. mieszkańców– prezydent województwie- marszałkowi.

GMINA Mieszkańcy gminy tworzą z mocy prawa wspólnotę samorządową. Gmina ma osobowość prawną i jej samodzielność podlega ochronie sądowej. Ma własne kompetencje i własne dochody. Gmina wykonuje wszystkie zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

POWIAT  W zależności od tego, czy obejmuje on tylko gminy zwany jest– powiatem ziemskim, a jeśli obejmuje całe miasto na prawach powiatu zwany jest –powiatem grodzkim. W RP jest 65 powiatów grodzkich i 308 powiatów ziemskich.

WOJEWÓDZTWO Ustrój województwa ma postać dualistyczną. Z jednej strony województwu przysługuje pula zadań lokalnych, które to zadania wykonuje na własną odpowiedzialność i samodzielnie za pośrednictwem organów samorządowych. Z drugiej strony w województwie ma siedzibę wojewoda– jako przedstawiciel rządu w terenie

Organy jednostek samorządu terytorialnego w RP :

organy samorządu województwa– sejmik województwa, marszałek; organy samorządu powiatowego– rada powiatu, zarząd powiatu, starosta; organy samorządu gminnego– rada gminy, wójt (burmistrz, prezydent).

 W Polsce jest 16 województw, 308 powiatów i 65 miast na prawach powiatu oraz 2489 gmin.

Administracja samorządu terytorialnego wykonywana jest przez:

organy jednostek samorządu terytorialnego jednostki pomocnicze jednostki organizacyjne (zakłady administracyjne). komunalne osoby prawne podmioty spoza struktury administracji publicznej na mocy umowy.

W systemie administracji publicznej w Rzeczpospolitej Polskiej można wyróżnić dwie części:

strukturę administracji państwowej /rządowej/ strukturę administracji samorządowej.