Ruch olimpijski jako siła integrująca w narody moze byc z neta ale s z y b k o
AniaSuper
Zbiorowość ludzką realizującą zasady olimpizmu określa się mianem Ruchu Olimpijskiego.
Na Ruch Olimpijski składa się struktura organizacyjna tworzona przez Międzynarodowy Komitet Olimpijski, Narodowe Komitety Olimpijskie, międzynarodowe federacje sportowe, zawodników biorących udział w igrzyskach, stowarzyszenia kulturalne i naukowe, wreszcie tzw. Rodzina Olimpijska a więc ogół ludzi i organizacji społecznych zainteresowanych osiągnięciami ideałów olimpijskich a niekoniecznie uprawiających sport wyczynowy.
Sprawa ceremoniału jest ze zrozumiałych względów jedną z najważniejszych. On to właśnie musi odróżnić Olimpiadę od serii zwykłych mistrzostw świata, a charakteryzuje się ona powagą i uroczystością wcale nie mniej ważnymi od prestiżu, jaki zapewniają jej posiadane już przez nią tytuły szlacheckie" - (Pierre de Coubertin, Nowoczesna Olimpia, "Revue Olympique" 1910 r.). Ceremoniał otwarcia nowożytnych igrzysk olimpijskich nawiązuje do swojego antycznego pierwowzoru, do igrzysk rozgrywanych w Olimpii. Podobnie jak w dawnej Helladzie, był on wielokrotnie modyfikowany i wzbogacany. Obecne przepisy generalne igrzysk olimpijskich są bardzo drobiazgowo opracowane i praktycznie tylko jeden punkt ceremonii otwarcia - część artystyczna - zostawiona jest gospodarzom igrzysk, aby mogli wykazać swoją inwencję. Igrzyska rozpoczynają się od powitania przez prezydenta MKOl i przewodniczącego Komitetu Organizacyjnego Igrzysk szefa państwa. Grany jest hymn narodowy kraju, w którym odbywają się igrzyska.
DEFILIADA Parada piękna, harmonii, siły, radości. Maszerują przedstawiciele wszystkich krajów biorących udział w igrzyskach. Pierwszą defiladę obejrzał Londyn podczas otwarcia Igrzysk IV Olimpiady w 1908 roku. Od Igrzysk IX Olimpiady w Amsterdamie w 1928 roku defiladę zawsze otwiera Grecja, a zamykają gospodarze igrzysk. Na czele ekip idących w porządku alfabetycznym obowiązującym w kraju, gdzie rozgrywane są igrzyska - chorążowie niosą flagi narodowe. Olimpijczycy wchodzą na środek stadionu. Przemawia przewodniczący Komitetu Organizacyjnego Igrzysk, potem prezydent MKOl, który zwraca się do głowy państwa: "- Mam zaszczyt prosić o ogłoszenie otwarcia Igrzysk..Olimpiady ery nowożytnej, przywróconych przez barona Pierre de Coubertin w. dla uczczenia . Olimpiady ery nowożytnej". Głowa państwa wypowiada słowa, które po raz pierwszy wypowiedział król Grecji, Jerzy I otwierając Igrzyska I Olimpiady w Atenach w 1896 r.: "- Ogłaszam Igrzyska I Olimpiady ery nowożytnej w Atenach za otwarte".
HYMN OLIMPIJSKI Zgodnie z protokołem i na życzenie Pierre de Coubertin'a, podczas otwarcia I Igrzysk w Atenach w 1896 r. zabrzmiał "Hymn olimpijski", wykonany przez stuosobowy chór i orkiestrę złożoną z trzystu instrumentalistów. Twórcą muzyki był absolwent konserwatorium ateńskiego i paryskiego, grecki kompozytor o światowej sławie - Spiridon SAMARA, który sam poprowadził inauguracyjne wykonanie Hymnu. Słowa napisał ceniony grecki poeta Kostis PALAMAS. Pierwsze wykonanie miało niesamowitą oprawę. Hymn zaintonowano pod otwartym niebem w jasnym blasku słońca, w obecności wzruszonych doniosłością chwili widzów. Jeszcze nie umilkły ostatnie akordy, a wszyscy, za przykładem króla Jerzego I - zaczęli domagać się powtórzenia hymnu. Hymn olimpijski
Nieśmiertelny Duchu Antyku, czysty ojcze piękności wielkiej i prawdziwej, zejdź, zjaw się i zabłyśnij tu w chwale twej ziemi i nieba. Wznieć zapal godnych walk, biegu, zapasów, rzutów, uwieńcz świeżą gałązką ciało, uczyń je żelaznym i szlachetnym. Pola, góry i morza lśnią tobą jak białoczerwona, ogromna świątynia, do której, Nieśmiertelny Duchu Antyku, biegnie twój czciciel, każdy naród. Przekład: Nisko Chadzinikolau Hymn olimpijski został ponownie wykonany w Atenach w 1906 roku na Igrzyskach Międzygreckich. Później na długo zapadła cisza. Próbowano różnych rozwiązań. Zwracano się z propozycjami do wybitnych kompozytorów, między innymi Ryszarda Straussa, ogłaszano konkursy. W 1954 roku członek MKOl, książe Pierre z Monako zaoferował 1000 dolarów dla zwycięzcy konkursu na hymn olimpijski. Nadesłano 392 kompozycje z całego świata. Zwycięzcą konkursu rozstrzygniętego w 1955 r. został polski kompozytor, stale mieszkający w Paryżu, Michał SPISAK. Warstwę słowną utworu stanowiły fragmenty Epiników Pindara. Hymn Olimpijski skomponowany przez Polaka rozbrzmiewał podczas otwarcia VII Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Cortina d`Ampezzo i na Igrzyskach XVI Olimpiady w Melbourne w 1956 roku. W 1957 r. żona Spirosa Samary zrzekła się praw do Hymnu Olimpijskiego i wyraziła pragnienie, aby dzieło jej męża stało się własnością ruchu olimpijskiego. Na 54. Sesji MKOl w Tokio w 1958 r. utwór Samary zatwierdzono jako oficjalny Hymn Olimpijski, a partyturę zdeponowano w siedzibie MKOl. Organizatorzy kolejnych igrzysk proponują własne aranżacje hymnu Samary. Do historii przeszła aranżacja Domenica Fantiniego przygotowana na Igrzyska XVII Olimpiady w Rzymie w 1960 r. czy partia solowa wykonana przez Placido Domingo w czasie Igrzysk XXV Olimpiady w Barcelonie w 1992 r. Po wykonaniu Hymnu Olimpijskiego, wzbijają w niebo tysiące gołębi i na główny maszt wciągana jest flaga olimpijska.
FLAGA OLIMPIJSKA Zaprezentowano ją po raz pierwszy, oficjalnie w Paryżu w 1914 roku, w czasie wielkich uroczystości, obchodzonych z okazji XX rocznicy wskrzeszenia igrzysk olimpijskich, zbiegających się z I Kongresem Krajowych Komitetów Olimpijskich.
Kolory symbolizują...
Jej pomysłodawcą był Pierre de Coubertin. Zachodzące na siebie kolorowe koła symbolizują pokój i braterstwo. Kolor niebieski symbolizuje Europę, żółty - Azję, czarny - Afrykę, zielony - Australię, czerwony - Amerykę. Po raz pierwszy flaga zawisła na stadionie podczas Igrzysk VII Olimpiady w Antwerpii w 1920 roku. Jej wymiary wynoszą 3 m x 2 m.
ZNICZ OLIMPIJSKI Początki historii znicza można odnieść do biegu z pochodniami, który był znany w Atenach starożytnych. Jest symbolem idei olimpijskiej, kontynuacji i trwałości więzi olimpijczyków ery nowożytnej z antycznymi olimpionikami. Tradycja znicza olimpijskiego sięga od Igrzysk XI Olimpiady w Berlinie w 1936 roku.
Wtedy to po raz pierwszy biegacze sztafety ponieśli zapalony w Olimpii płomień na stadion w Berlinie przez: Grecję, Bułgarię, Jugosławię, Węgry, Austrię, Czechosłowację i Niemcy. Z ideą znicza olimpijskiego wystąpił sekretarz generalny Niemieckiego Komitetu Olimpijskiego Carl Diem. Natomiast pomysł wzniecenia ognia za pomocą promieni słonecznych w Olimpii wysunął działacz greckiego ruchu olimpijskiego, Jean Ketseas. Zgodnie z olimpijskim protokołem wśród ruin świątyni Hery, w świętym gaju (Altis) w Olimpii, grecka aktorka w asyście szesnastu młodych Greczynek odzianych w białe szaty antycznych kapłanek, dokonuje za pomocą zwierciadła wzniecenia od promieni słonecznych świętego ognia. Święty ogień przebywa różne szlaki, różne też są sposoby jego przenoszenia. Wędruje drogą lądową, morską, powietrzną, ba, nawet przesyłany jest laserem. Z Aten do Ottawy w 1976 roku został przekazany w rekordowym tempie - w ciągu pół sekundy. Satelita "Intelsat" odebrał sygnał aparatury nadawczej zainstalowanej na Stadionie Panatenajskim, a potem pobudził promień lasera. W podobny sposób ogień dotarł do Nowego Jorku osiem lat później, by rozpocząć wędrówkę do Los Angeles. Zapalenie znicza jest podniosłym, ekscytującym momentem. W Helsinkach na Igrzyskach XV Olimpiady w 1952 roku zapalono dwa znicze - jeden na stadionie zapalił legendarny Paavo Nurmi, a na wieży maratońskiej - Hannes Kolehmainen. W Meksyku na Igrzyskach XIX Olimpiady po raz pierwszy w historii znicz zapaliła kobieta - Enriqueta Brasilio. Wyrazem protestu przeciwko wojnie było zapalenie znicza przez urodzonego w Hiroszimie 6 sierpnia 1945 r. Yoshinori Sakai - na Igrzyskach XVIII Olimpiady w Tokio w 1964 r. W Montrealu, w 1976 r. znicz ustawiony pośrodku stadionu zapaliło dwoje młodych Kanadyjczyków: 16-letnia Sandra Henderson z Toronto i 15-letni Stephena Prefontaine z Quebeku, symbolizując tym samym jedność anglo-francuskiej etnicznie Kanady. W Moskwie podczas Igrzysk XXII Olimpiady w 1980 r. Siergiej Bielów wbiegł na koronę stadionu po kładce ułożonej przez "żywą trybunę". W Barcelonie w 1992 roku znicz zapalił Antonio Rebollo, niepełnosprawny sportowiec, strzelając z łuku zapaloną strzałę. Piękne widowisko stworzyli organizatorzy Igrzysk XXVII Olimpiady w Sydney, w 2000 roku. Znicz wynurzający się z wody zapaliła Aborygenka Cathy Freeman.
PRZYSIĘGA OLIMPIJSKA W dawnej Olimpii składanie przysięgi należało do uroczystości inaugurujących agony sportowe. Zawodnicy uroczyście ślubowali przed pomnikiem Zeusa-Horkiosa (Zeusa Strzegącego Przysięgi), że będą przestrzegali zasad olimpijskich. Po raz pierwszy zaszczyt złożenia przysięgi powierzono belgijskiemu szermierzowi, Victorowi Boin. 14 sierpnia 1920 roku podczas uroczystego ślubowania w trakcie otwarcia Igrzysk VII Olimpiady w Antwerpii, w obecności króla Alberta I, członków MKOl i kilkudziesięciotysięcznej widowni Boin powiedział: "- W imieniu wszystkich zawodników przysięgam, że pragniemy stanąć do igrzysk olimpijskich we współzawodnictwie opartym na lojalności i poszanowaniu rządzących nimi przepisów oraz uczestniczyć w nich w duchu rycerskim dla honoru naszych krajów i dla chwały sportu". - Autorem przysięgi jest Pierre de Coubertin. Heidi Schuller była pierwszą sportsmenką, która składała przysięgę podczas Igrzysk w Monachium w 1972 roku. Od 1984 roku sportowcy składając przysięgę trzymają w lewej ręce róg flagi olimpijskiej i flagi narodowej, prawą mają uniesioną do góry. Od 1968 roku przysięgają również sędziowie: "- W imieniu wszystkich sędziów i działaczy przyrzekam, że na obecnych igrzyskach olimpijskich będziemy wypełniać nasze funkcje z całą bezstronnością, w poszanowaniu przepisów oraz z wiernością dla zasad prawdziwego ducha sportowego".
IDEE I MAKSYMY Nowożytne igrzyska olimpijskie zostały wznowione w oparciu zarówno o ideały przejęte ze świata starożytnej Grecji, jak i nurty filozoficzno-pedagogiczne Europy z przełomu XIX i XX wieku.
Echa igrzysk starożytnych można dzisiaj odnaleźć choćby w nazwie - Igrzyska Olimpijskie. W czasach starożytnych nazwa miała swoje oczywiste źródło, zawody odbywały się w Olimpii. Dzisiaj, jak wiadomo, za każdym razem igrzyska zmieniają gospodarza. Nazwa ma więc charakter wyłącznie symboliczny, nawiązując do tradycji zawodów w starożytnej Olimpii. Nowożytne igrzyska odbywają się, podobnie jak ich starożytny pierwowzór, w czteroletnim cyklu olimpiad. Mają też silnie wyodrębnione uroczyste otwarcie i zamknięcie zawodów olimpijskich, w podobny sposób celebrowany jest także ogień olimpijski. Odświętny charakter zawodów olimpijskich to wspólna cecha igrzysk starożytnych i nowożytnych. Współczesne igrzyska są także promotorem idei pokoju (w Starożytności była to ekecheiria, czyli pokój boży). Znaczące są jednak różnice między starożytnymi i nowożytnymi igrzyskami. W starożytnej Grecji igrzyska miały charakter kultowy, religijny, dzisiaj są świeckie. W tamtym świecie uczestnictwo w igrzyskach było ograniczone - do startu byli dopuszczani tylko wolni mężczyźni, z urodzenia Grecy. Współczesne igrzyska są otwarte dla wszystkich i programowo nie ma żadnych ograniczeń, poza czysto sportowymi. Uczestnicy igrzysk w Starożytności walczyli też wyłącznie o zwycięstwo. Nawet zakończenie rywalizacji na drugim miejscu było powodem do smutku i żalu. Dzisiaj często już na starcie nastawiamy się na walkę o jeden z medali, a często za sukces uznajemy miejsce piąte, szóste, ba, nawet ósme. W czasach igrzysk starożytnych rzecz nie było to do pomyślenia. Jesteśmy też dzisiaj, w pewnym sensie, "niewolnikami" wyniku sportowego. Tam, gdzie on jest możliwy do ustalenia, stanowi wartość samą w sobie. Starożytni wyniku nie mierzyli, liczyło się wyłącznie zwycięstwo. Z początkiem XX wieku do ideologii olimpijskiej wprowadzona została maksyma citius, altius, fortius - czyli szybciej, wyżej, silniej (dość powszechnie, opacznie tłumaczona na: szybciej, wyżej, dalej). Różnic jest zresztą zdecydowanie więcej. Ale te wymienione powyżej są najbardziej znaczące. Konglomerat oddziaływań tradycji antycznej, a także europejskiego etosu rycerskiego oraz różnych nurtów filozoficzno-pedagogicznych XIX wieku, wreszcie osobowość głównego animatora wznowienia igrzyska - Pierre'a de Coubertina - spowodowało ukształtowanie ideologii olimpijskiej. Dzisiaj, w pewnym uproszczeniu, opiera się ona na następujących zasadach: · citius, altius fortius; · fair play (czysta gra, mieszanka tradycji rycerskiej i dżentelmeńskiej); · amatorstwo (rozumiane jako bezinteresowność - chyba najmocniej dziś zweryfikowane); · pokój (hasło: rywalizujmy na sportowych stadionach, nie na wojnach); · apolityczność (rozumiana bardziej jako niezależność od polityki); · uniwersalizm, czyli wszystkie gry, wszystkie narody (zasada nieco ograniczana z konieczności, nie z pobudek ideowych); · równość (rozumiana, że każdy może startować w igrzyskach bez względu na płeć, pochodzenie społeczne, zawód, zamożność, wyznanie religijne, poglądy polityczne).
OTWARCIE IGRZYSK OLIMPIJSKICH Motto olimpizmu - citius, altius, fortius, Czyli: szybciej, wyżej, mocniej. Autorem tego motta jest dominikanin, ojciec Henri Didon, przyjaciel Pierre de Coubertina, dyrektor szkoły w Arcueil pod Paryżem. Ten energiczny nauczyciel widział w sporcie potężny środek działania dla szkolnictwa i wychowania młodzieży i nie zawahał się z niego skorzystać. Na zakończenie przemówienia wygłoszonego podczas wręczania nagród zwycięzcom międzyszkolnych zawodów lekkoatletycznych, po raz pierwszy użył tych trzech określeń. Przyjął je olimpizm i rozpowszechnił na całym świecie. Ceremoniał otwarcia nowożytnych igrzysk olimpijskich nawiązuje w oczywisty sposób do antycznego pierwowzoru. Był on wielokrotnie modyfikowany i wzbogacany przez organizatorów kolejnych igrzysk. Obecnie przepisy generalne igrzysk olimpijskich są niezwykle drobiazgowo opracowane i przestrzegane. Tylko jeden punkt ceremonii - część artystyczną, zostawiono gospodarzom, by zrealizowali swe zamierzenia, inwencję, artystyczną wizję. Defilada. Przemarsz ekip narodowych odbywa się w porządku alfabetycznym, jaki obowiązuje w danym kraju. Na czele ekip idą chorążowie z narodowymi flagami. Tego zaszczytu dostępują mistrzowie. Od igrzysk olimpijskich w Amsterdamie z 1928 roku defiladę otwiera reprezentacja Grecji, a kończy ekipa gospodarza igrzysk. Po raz pierwszy defilada reprezentacji odbyła się podczas igrzysk olimpijskich w Londynie w 1908 roku. Przemawia przewodniczący Komitetu Organizacyjnego. Potem prezydent MKOl, który zwraca się do szefa państwa słowami:.mam zaszczyt prosić o ogłoszenie otwarcia Igrzysk...Olimpiady ery nowożytnej, przywróconych przez barona Pierre de Coubertina. Szef państwa wygłasza w języku swego kraju sakramentalne słowa: ogłaszam otwarcie Igrzysk w. dla uczczenia... Olimpiady ery nowożytnej. Igrzyska są otwarte! Rozlega się "Hymn Olimpijski". Utwór greckiego kompozytora Spirosa Samary, do którego słowa napisał Kostis Palama po raz pierwszy wykonano w Atenach w 1896 roku. Od igrzysk w Rzymie w 1960 jest oficjalnym hymnem. W niebo wzlatuje tysiące gołębi - symbol pokoju. Flaga olimpijska wciągana jest na główny maszt. Po raz pierwszy flaga olimpijska pojawiła się podczas otwarcia igrzysk w Antwerpii w 1920 roku. Huk dział zapowiada jeden z najbardziej podniosłych momentów - zapalenie znicza olimpijskiego. Po raz pierwszy znicz zapłonął podczas igrzysk w Amsterdamie w 1928 roku. Tradycja zapalenia znicza w Olimpii, przenoszenia go do miasta organizatora igrzysk i zapalenia na głównym stadionie igrzysk datuje się od igrzysk w Berlinie. Ślubowanie olimpijskie. Płonie znicz olimpijski, chorążowie wszystkich reprezentacji gromadzą się wokół wybranego zawodnika ekipy gospodarzy, który wygłasza tekst przyrzeczenia olimpijskiego: w imieniu wszystkich zawodników przyrzekam, że pragniemy stanąć do igrzysk olimpijskich we współzawodnictwie opartym na lojalności i poszanowaniu rządzących nimi przepisów oraz uczestniczyć w nich w duchu rycerskim dla chwały sportu i honoru naszych ekip. Po raz pierwszy ślubowanie wprowadzono do ceremoniału otwarcia igrzysk w Antwerpii w 1920 roku. Ślubowanie składał wówczas Victor Boin, belgijski florecista. Przyrzeczenie olimpijskie stało się obowiązujące od igrzysk w Tokio.
Od igrzysk w Meksyku w 1968 r. ślubowanie olimpijskie składają również sędziowie.
Ślubowania kończą uroczystość otwarcia igrzysk.
ZAMKNIĘCIE IGRZYSK OLIMPIJSKICH Ceremonia zamknięcia igrzysk nawiązująca do ideałów humanizmu, pokoju, przyjaźni między narodami. Defilada sportowców. Niesione są flagi narodowe i ekipy wkraczają na płytę stadionu. W Meksyku w 1968 roku wszyscy sportowcy, bez podziału na reprezentacje, wkroczyli wspólnie na murawę. W Monachium wszyscy zawodnicy trzymali się za ręce w symbolicznym geście zbratania się wobec tragedii, jaka miała miejsce w trakcie igrzysk. Przekazanie flagi olimpijskiej. Chorążowie z flagami narodowymi państw uczestniczących w igrzyskach ustawiają się wokół podium, na którym stoją przewodniczący MKOl i Komitetu Organizacyjnego. Rozlega się hymn grecki i na maszt (wokół podium) wciągana jest flaga Grecji. Następnie grany jest hymn państwa, w którym odbywały się igrzyska i flaga tego kraju wędruje na maszt. Później rozlega się hymn kraju, gdzie rozegrane zostaną kolejne igrzyska olimpijskie i flaga tego kraju wędruje na maszt. Burmistrz miasta gospodarza igrzysk przekazuje przewodniczącemu MKOl flagę olimpijską, a ten z kolei przekazuje ją w ręce burmistrza miasta organizatora przyszłych igrzysk olimpijskich. Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego prosi o zabranie głosu przewodniczącego MKOl, który wygłasza przemówienie, a na końcu mówi: ogłaszam igrzyska...olimpiady za zamknięte. Zgodnie z tradycją zapraszam młodzież z całego świata do .. do wzięcia udziału w kolejnych igrzyskach olimpijskich. Przy dźwiękach fanfar gaśnie znicz olimpijski. Kiedy rozlega się "Hymn olimpijski" z głównego masztu powoli ściągana jest flaga olimpijska.
Na Ruch Olimpijski składa się struktura organizacyjna tworzona przez Międzynarodowy Komitet Olimpijski, Narodowe Komitety Olimpijskie, międzynarodowe federacje sportowe, zawodników biorących udział w igrzyskach, stowarzyszenia kulturalne i naukowe, wreszcie tzw. Rodzina Olimpijska a więc ogół ludzi i organizacji społecznych zainteresowanych osiągnięciami ideałów olimpijskich a niekoniecznie uprawiających sport wyczynowy.
Sprawa ceremoniału jest ze zrozumiałych względów jedną z najważniejszych. On to właśnie musi odróżnić Olimpiadę od serii zwykłych mistrzostw świata, a charakteryzuje się ona powagą i uroczystością wcale nie mniej ważnymi od prestiżu, jaki zapewniają jej posiadane już przez nią tytuły szlacheckie" - (Pierre de Coubertin, Nowoczesna Olimpia, "Revue Olympique" 1910 r.).
Ceremoniał otwarcia nowożytnych igrzysk olimpijskich nawiązuje do swojego antycznego pierwowzoru, do igrzysk rozgrywanych w Olimpii. Podobnie jak w dawnej Helladzie, był on wielokrotnie modyfikowany i wzbogacany. Obecne przepisy generalne igrzysk olimpijskich są bardzo drobiazgowo opracowane i praktycznie tylko jeden punkt ceremonii otwarcia - część artystyczna - zostawiona jest gospodarzom igrzysk, aby mogli wykazać swoją inwencję.
Igrzyska rozpoczynają się od powitania przez prezydenta MKOl i przewodniczącego Komitetu Organizacyjnego Igrzysk szefa państwa. Grany jest hymn narodowy kraju, w którym odbywają się igrzyska.
DEFILIADA
Parada piękna, harmonii, siły, radości. Maszerują przedstawiciele wszystkich krajów biorących udział w igrzyskach. Pierwszą defiladę obejrzał Londyn podczas otwarcia Igrzysk IV Olimpiady w 1908 roku. Od Igrzysk IX Olimpiady w Amsterdamie w 1928 roku defiladę zawsze otwiera Grecja, a zamykają gospodarze igrzysk. Na czele ekip idących w porządku alfabetycznym obowiązującym w kraju, gdzie rozgrywane są igrzyska - chorążowie niosą flagi narodowe.
Olimpijczycy wchodzą na środek stadionu. Przemawia przewodniczący Komitetu Organizacyjnego Igrzysk, potem prezydent MKOl, który zwraca się do głowy państwa: "- Mam zaszczyt prosić o ogłoszenie otwarcia Igrzysk..Olimpiady ery nowożytnej, przywróconych przez barona Pierre de Coubertin w. dla uczczenia . Olimpiady ery nowożytnej".
Głowa państwa wypowiada słowa, które po raz pierwszy wypowiedział król Grecji, Jerzy I otwierając Igrzyska I Olimpiady w Atenach w 1896 r.: "- Ogłaszam Igrzyska I Olimpiady ery nowożytnej w Atenach za otwarte".
HYMN OLIMPIJSKI
Zgodnie z protokołem i na życzenie Pierre de Coubertin'a, podczas otwarcia I Igrzysk w Atenach w 1896 r. zabrzmiał "Hymn olimpijski", wykonany przez stuosobowy chór i orkiestrę złożoną z trzystu instrumentalistów.
Twórcą muzyki był absolwent konserwatorium ateńskiego i paryskiego, grecki kompozytor o światowej sławie - Spiridon SAMARA, który sam poprowadził inauguracyjne wykonanie Hymnu. Słowa napisał ceniony grecki poeta Kostis PALAMAS.
Pierwsze wykonanie miało niesamowitą oprawę. Hymn zaintonowano pod otwartym niebem w jasnym blasku słońca, w obecności wzruszonych doniosłością chwili widzów. Jeszcze nie umilkły ostatnie akordy, a wszyscy, za przykładem króla Jerzego I - zaczęli domagać się powtórzenia hymnu.
Hymn olimpijski
Nieśmiertelny Duchu Antyku, czysty ojcze
piękności wielkiej i prawdziwej,
zejdź, zjaw się i zabłyśnij tu
w chwale twej ziemi i nieba.
Wznieć zapal godnych walk,
biegu, zapasów, rzutów,
uwieńcz świeżą gałązką ciało,
uczyń je żelaznym i szlachetnym.
Pola, góry i morza lśnią tobą
jak białoczerwona, ogromna świątynia,
do której, Nieśmiertelny Duchu Antyku,
biegnie twój czciciel, każdy naród.
Przekład: Nisko Chadzinikolau
Hymn olimpijski został ponownie wykonany w Atenach w 1906 roku na Igrzyskach Międzygreckich. Później na długo zapadła cisza. Próbowano różnych rozwiązań. Zwracano się z propozycjami do wybitnych kompozytorów, między innymi Ryszarda Straussa, ogłaszano konkursy. W 1954 roku członek MKOl, książe Pierre z Monako zaoferował 1000 dolarów dla zwycięzcy konkursu na hymn olimpijski. Nadesłano 392 kompozycje z całego świata. Zwycięzcą konkursu rozstrzygniętego w 1955 r. został polski kompozytor, stale mieszkający w Paryżu, Michał SPISAK.
Warstwę słowną utworu stanowiły fragmenty Epiników Pindara. Hymn Olimpijski skomponowany przez Polaka rozbrzmiewał podczas otwarcia VII Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Cortina d`Ampezzo i na Igrzyskach XVI Olimpiady w Melbourne w 1956 roku.
W 1957 r. żona Spirosa Samary zrzekła się praw do Hymnu Olimpijskiego i wyraziła pragnienie, aby dzieło jej męża stało się własnością ruchu olimpijskiego. Na 54. Sesji MKOl w Tokio w 1958 r. utwór Samary zatwierdzono jako oficjalny Hymn Olimpijski, a partyturę zdeponowano w siedzibie MKOl.
Organizatorzy kolejnych igrzysk proponują własne aranżacje hymnu Samary. Do historii przeszła aranżacja Domenica Fantiniego przygotowana na Igrzyska XVII Olimpiady w Rzymie w 1960 r. czy partia solowa wykonana przez Placido Domingo w czasie Igrzysk XXV Olimpiady w Barcelonie w 1992 r.
Po wykonaniu Hymnu Olimpijskiego, wzbijają w niebo tysiące gołębi i na główny maszt wciągana jest flaga olimpijska.
FLAGA OLIMPIJSKA
Zaprezentowano ją po raz pierwszy, oficjalnie w Paryżu w 1914 roku, w czasie wielkich uroczystości, obchodzonych z okazji XX rocznicy wskrzeszenia igrzysk olimpijskich, zbiegających się z I Kongresem Krajowych Komitetów Olimpijskich.
Kolory symbolizują...
Jej pomysłodawcą był Pierre de Coubertin. Zachodzące na siebie kolorowe koła symbolizują pokój i braterstwo. Kolor niebieski symbolizuje Europę, żółty - Azję, czarny - Afrykę, zielony - Australię, czerwony - Amerykę. Po raz pierwszy flaga zawisła na stadionie podczas Igrzysk VII Olimpiady w Antwerpii w 1920 roku. Jej wymiary wynoszą 3 m x 2 m.
ZNICZ OLIMPIJSKI
Początki historii znicza można odnieść do biegu z pochodniami, który był znany w Atenach starożytnych. Jest symbolem idei olimpijskiej, kontynuacji i trwałości więzi olimpijczyków ery nowożytnej z antycznymi olimpionikami. Tradycja znicza olimpijskiego sięga od Igrzysk XI Olimpiady w Berlinie w 1936 roku.
Wtedy to po raz pierwszy biegacze sztafety ponieśli zapalony w Olimpii płomień na stadion w Berlinie przez: Grecję, Bułgarię, Jugosławię, Węgry, Austrię, Czechosłowację i Niemcy. Z ideą znicza olimpijskiego wystąpił sekretarz generalny Niemieckiego Komitetu Olimpijskiego Carl Diem. Natomiast pomysł wzniecenia ognia za pomocą promieni słonecznych w Olimpii wysunął działacz greckiego ruchu olimpijskiego, Jean Ketseas.
Zgodnie z olimpijskim protokołem wśród ruin świątyni Hery, w świętym gaju (Altis) w Olimpii, grecka aktorka w asyście szesnastu młodych Greczynek odzianych w białe szaty antycznych kapłanek, dokonuje za pomocą zwierciadła wzniecenia od promieni słonecznych świętego ognia.
Święty ogień przebywa różne szlaki, różne też są sposoby jego przenoszenia. Wędruje drogą lądową, morską, powietrzną, ba, nawet przesyłany jest laserem. Z Aten do Ottawy w 1976 roku został przekazany w rekordowym tempie - w ciągu pół sekundy. Satelita "Intelsat" odebrał sygnał aparatury nadawczej zainstalowanej na Stadionie Panatenajskim, a potem pobudził promień lasera. W podobny sposób ogień dotarł do Nowego Jorku osiem lat później, by rozpocząć wędrówkę do Los Angeles.
Zapalenie znicza jest podniosłym, ekscytującym momentem. W Helsinkach na Igrzyskach XV Olimpiady w 1952 roku zapalono dwa znicze - jeden na stadionie zapalił legendarny Paavo Nurmi, a na wieży maratońskiej - Hannes Kolehmainen. W Meksyku na Igrzyskach XIX Olimpiady po raz pierwszy w historii znicz zapaliła kobieta - Enriqueta Brasilio. Wyrazem protestu przeciwko wojnie było zapalenie znicza przez urodzonego w Hiroszimie 6 sierpnia 1945 r. Yoshinori Sakai - na Igrzyskach XVIII Olimpiady w Tokio w 1964 r.
W Montrealu, w 1976 r. znicz ustawiony pośrodku stadionu zapaliło dwoje młodych Kanadyjczyków: 16-letnia Sandra Henderson z Toronto i 15-letni Stephena Prefontaine z Quebeku, symbolizując tym samym jedność anglo-francuskiej etnicznie Kanady.
W Moskwie podczas Igrzysk XXII Olimpiady w 1980 r. Siergiej Bielów wbiegł na koronę stadionu po kładce ułożonej przez "żywą trybunę". W Barcelonie w 1992 roku znicz zapalił Antonio Rebollo, niepełnosprawny sportowiec, strzelając z łuku zapaloną strzałę. Piękne widowisko stworzyli organizatorzy Igrzysk XXVII Olimpiady w Sydney, w 2000 roku. Znicz wynurzający się z wody zapaliła Aborygenka Cathy Freeman.
PRZYSIĘGA OLIMPIJSKA
W dawnej Olimpii składanie przysięgi należało do uroczystości inaugurujących agony sportowe. Zawodnicy uroczyście ślubowali przed pomnikiem Zeusa-Horkiosa (Zeusa Strzegącego Przysięgi), że będą przestrzegali zasad olimpijskich.
Po raz pierwszy zaszczyt złożenia przysięgi powierzono belgijskiemu szermierzowi, Victorowi Boin. 14 sierpnia 1920 roku podczas uroczystego ślubowania w trakcie otwarcia Igrzysk VII Olimpiady w Antwerpii, w obecności króla Alberta I, członków MKOl i kilkudziesięciotysięcznej widowni Boin powiedział: "- W imieniu wszystkich zawodników przysięgam, że pragniemy stanąć do igrzysk olimpijskich we współzawodnictwie opartym na lojalności i poszanowaniu rządzących nimi przepisów oraz uczestniczyć w nich w duchu rycerskim dla honoru naszych krajów i dla chwały sportu". - Autorem przysięgi jest Pierre de Coubertin.
Heidi Schuller była pierwszą sportsmenką, która składała przysięgę podczas Igrzysk w Monachium w 1972 roku. Od 1984 roku sportowcy składając przysięgę trzymają w lewej ręce róg flagi olimpijskiej i flagi narodowej, prawą mają uniesioną do góry.
Od 1968 roku przysięgają również sędziowie: "- W imieniu wszystkich sędziów i działaczy przyrzekam, że na obecnych igrzyskach olimpijskich będziemy wypełniać nasze funkcje z całą bezstronnością, w poszanowaniu przepisów oraz z wiernością dla zasad prawdziwego ducha sportowego".
IDEE I MAKSYMY
Nowożytne igrzyska olimpijskie zostały wznowione w oparciu zarówno o ideały przejęte ze świata starożytnej Grecji, jak i nurty filozoficzno-pedagogiczne Europy z przełomu XIX i XX wieku.
Echa igrzysk starożytnych można dzisiaj odnaleźć choćby w nazwie - Igrzyska Olimpijskie. W czasach starożytnych nazwa miała swoje oczywiste źródło, zawody odbywały się w Olimpii. Dzisiaj, jak wiadomo, za każdym razem igrzyska zmieniają gospodarza. Nazwa ma więc charakter wyłącznie symboliczny, nawiązując do tradycji zawodów w starożytnej Olimpii.
Nowożytne igrzyska odbywają się, podobnie jak ich starożytny pierwowzór, w czteroletnim cyklu olimpiad. Mają też silnie wyodrębnione uroczyste otwarcie i zamknięcie zawodów olimpijskich, w podobny sposób celebrowany jest także ogień olimpijski. Odświętny charakter zawodów olimpijskich to wspólna cecha igrzysk starożytnych i nowożytnych. Współczesne igrzyska są także promotorem idei pokoju (w Starożytności była to ekecheiria, czyli pokój boży).
Znaczące są jednak różnice między starożytnymi i nowożytnymi igrzyskami. W starożytnej Grecji igrzyska miały charakter kultowy, religijny, dzisiaj są świeckie. W tamtym świecie uczestnictwo w igrzyskach było ograniczone - do startu byli dopuszczani tylko wolni mężczyźni, z urodzenia Grecy. Współczesne igrzyska są otwarte dla wszystkich i programowo nie ma żadnych ograniczeń, poza czysto sportowymi. Uczestnicy igrzysk w Starożytności walczyli też wyłącznie o zwycięstwo. Nawet zakończenie rywalizacji na drugim miejscu było powodem do smutku i żalu. Dzisiaj często już na starcie nastawiamy się na walkę o jeden z medali, a często za sukces uznajemy miejsce piąte, szóste, ba, nawet ósme. W czasach igrzysk starożytnych rzecz nie było to do pomyślenia. Jesteśmy też dzisiaj, w pewnym sensie, "niewolnikami" wyniku sportowego. Tam, gdzie on jest możliwy do ustalenia, stanowi wartość samą w sobie. Starożytni wyniku nie mierzyli, liczyło się wyłącznie zwycięstwo. Z początkiem XX wieku do ideologii olimpijskiej wprowadzona została maksyma citius, altius, fortius - czyli szybciej, wyżej, silniej (dość powszechnie, opacznie tłumaczona na: szybciej, wyżej, dalej). Różnic jest zresztą zdecydowanie więcej. Ale te wymienione powyżej są najbardziej znaczące.
Konglomerat oddziaływań tradycji antycznej, a także europejskiego etosu rycerskiego oraz różnych nurtów filozoficzno-pedagogicznych XIX wieku, wreszcie osobowość głównego animatora wznowienia igrzyska - Pierre'a de Coubertina - spowodowało ukształtowanie ideologii olimpijskiej. Dzisiaj, w pewnym uproszczeniu, opiera się ona na następujących zasadach:
· citius, altius fortius;
· fair play (czysta gra, mieszanka tradycji rycerskiej i dżentelmeńskiej);
· amatorstwo (rozumiane jako bezinteresowność - chyba najmocniej dziś zweryfikowane);
· pokój (hasło: rywalizujmy na sportowych stadionach, nie na wojnach);
· apolityczność (rozumiana bardziej jako niezależność od polityki);
· uniwersalizm, czyli wszystkie gry, wszystkie narody (zasada nieco ograniczana z konieczności, nie z pobudek ideowych);
· równość (rozumiana, że każdy może startować w igrzyskach bez względu na płeć, pochodzenie społeczne, zawód, zamożność, wyznanie religijne, poglądy polityczne).
OTWARCIE IGRZYSK OLIMPIJSKICH
Motto olimpizmu - citius, altius, fortius,
Czyli: szybciej, wyżej, mocniej. Autorem tego motta jest dominikanin, ojciec Henri Didon, przyjaciel Pierre de Coubertina, dyrektor szkoły w Arcueil pod Paryżem. Ten energiczny nauczyciel widział w sporcie potężny środek działania dla szkolnictwa i wychowania młodzieży i nie zawahał się z niego skorzystać. Na zakończenie przemówienia wygłoszonego podczas wręczania nagród zwycięzcom międzyszkolnych zawodów lekkoatletycznych, po raz pierwszy użył tych trzech określeń. Przyjął je olimpizm i rozpowszechnił na całym świecie.
Ceremoniał otwarcia nowożytnych igrzysk olimpijskich nawiązuje w oczywisty sposób do antycznego pierwowzoru. Był on wielokrotnie modyfikowany i wzbogacany przez organizatorów kolejnych igrzysk. Obecnie przepisy generalne igrzysk olimpijskich są niezwykle drobiazgowo opracowane i przestrzegane. Tylko jeden punkt ceremonii - część artystyczną, zostawiono gospodarzom, by zrealizowali swe zamierzenia, inwencję, artystyczną wizję.
Defilada. Przemarsz ekip narodowych odbywa się w porządku alfabetycznym, jaki obowiązuje w danym kraju. Na czele ekip idą chorążowie z narodowymi flagami. Tego zaszczytu dostępują mistrzowie. Od igrzysk olimpijskich w Amsterdamie z 1928 roku defiladę otwiera reprezentacja Grecji, a kończy ekipa gospodarza igrzysk. Po raz pierwszy defilada reprezentacji odbyła się podczas igrzysk olimpijskich w Londynie w 1908 roku.
Przemawia przewodniczący Komitetu Organizacyjnego. Potem prezydent MKOl, który zwraca się do szefa państwa słowami:.mam zaszczyt prosić o ogłoszenie otwarcia Igrzysk...Olimpiady ery nowożytnej, przywróconych przez barona Pierre de Coubertina.
Szef państwa wygłasza w języku swego kraju sakramentalne słowa: ogłaszam otwarcie Igrzysk w. dla uczczenia... Olimpiady ery nowożytnej. Igrzyska są otwarte!
Rozlega się "Hymn Olimpijski". Utwór greckiego kompozytora Spirosa Samary, do którego słowa napisał Kostis Palama po raz pierwszy wykonano w Atenach w 1896 roku. Od igrzysk w Rzymie w 1960 jest oficjalnym hymnem.
W niebo wzlatuje tysiące gołębi - symbol pokoju.
Flaga olimpijska wciągana jest na główny maszt. Po raz pierwszy flaga olimpijska pojawiła się podczas otwarcia igrzysk w Antwerpii w 1920 roku.
Huk dział zapowiada jeden z najbardziej podniosłych momentów - zapalenie znicza olimpijskiego. Po raz pierwszy znicz zapłonął podczas igrzysk w Amsterdamie w 1928 roku. Tradycja zapalenia znicza w Olimpii, przenoszenia go do miasta organizatora igrzysk i zapalenia na głównym stadionie igrzysk datuje się od igrzysk w Berlinie.
Ślubowanie olimpijskie. Płonie znicz olimpijski, chorążowie wszystkich reprezentacji gromadzą się wokół wybranego zawodnika ekipy gospodarzy, który wygłasza tekst przyrzeczenia olimpijskiego: w imieniu wszystkich zawodników przyrzekam, że pragniemy stanąć do igrzysk olimpijskich we współzawodnictwie opartym na lojalności i poszanowaniu rządzących nimi przepisów oraz uczestniczyć w nich w duchu rycerskim dla chwały sportu i honoru naszych ekip. Po raz pierwszy ślubowanie wprowadzono do ceremoniału otwarcia igrzysk w Antwerpii w 1920 roku. Ślubowanie składał wówczas Victor Boin, belgijski florecista. Przyrzeczenie olimpijskie stało się obowiązujące od igrzysk w Tokio.
Od igrzysk w Meksyku w 1968 r. ślubowanie olimpijskie składają również sędziowie.
Ślubowania kończą uroczystość otwarcia igrzysk.
ZAMKNIĘCIE IGRZYSK OLIMPIJSKICH
Ceremonia zamknięcia igrzysk nawiązująca do ideałów humanizmu, pokoju, przyjaźni między narodami.
Defilada sportowców. Niesione są flagi narodowe i ekipy wkraczają na płytę stadionu. W Meksyku w 1968 roku wszyscy sportowcy, bez podziału na reprezentacje, wkroczyli wspólnie na murawę. W Monachium wszyscy zawodnicy trzymali się za ręce w symbolicznym geście zbratania się wobec tragedii, jaka miała miejsce w trakcie igrzysk.
Przekazanie flagi olimpijskiej. Chorążowie z flagami narodowymi państw uczestniczących w igrzyskach ustawiają się wokół podium, na którym stoją przewodniczący MKOl i Komitetu Organizacyjnego.
Rozlega się hymn grecki i na maszt (wokół podium) wciągana jest flaga Grecji. Następnie grany jest hymn państwa, w którym odbywały się igrzyska i flaga tego kraju wędruje na maszt. Później rozlega się hymn kraju, gdzie rozegrane zostaną kolejne igrzyska olimpijskie i flaga tego kraju wędruje na maszt.
Burmistrz miasta gospodarza igrzysk przekazuje przewodniczącemu MKOl flagę olimpijską, a ten z kolei przekazuje ją w ręce burmistrza miasta organizatora przyszłych igrzysk olimpijskich.
Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego prosi o zabranie głosu przewodniczącego MKOl, który wygłasza przemówienie, a na końcu mówi: ogłaszam igrzyska...olimpiady za zamknięte. Zgodnie z tradycją zapraszam młodzież z całego świata do .. do wzięcia udziału w kolejnych igrzyskach olimpijskich.
Przy dźwiękach fanfar gaśnie znicz olimpijski. Kiedy rozlega się "Hymn olimpijski" z głównego masztu powoli ściągana jest flaga olimpijska.