Question

Referat: Obywatelstwo UE

Answer 1

Obywatelstwo Unii lub obywatelstwo europejskie ustanowione zostało Traktatem z Maastricht, a określa je Część Druga TWE (Traktat o ustanowieniu Wspólnoty Europejskiej).
Obywatelem Unii Europejskiej jest każdy obywatel państwa członkowskiego. Obywatelstwo Unii nie zastępuje obywatelstw krajowych, lecz je uzupełnia.

Obywatelstwo Unii nadaje szereg uprawnień:
• czynne i bierne prawo wyborcze do Parlamentu Europejskiego i w krajowych wyborach lokalnych
• prawo do opieki dyplomatycznej i konsularnej państwa członkowskiego
• prawo do petycji i zwracania się do Parlamentu Europejskiego i do Rzecznika Praw Obywatelskich
Obywatelstwa UE nie można się samoistnie zrzec. Zrzeczenie się obywatelstwa krajowego lub jego odebranie według krajowych uregulowań równocześnie pozbawia obywatelstwa UE chyba, że osoba posiada również inne obywatelstwa krajów członkowskich UE.
Obywatelem Unii Europejskiej jest ka˝da osoba posiadajaca obywatelstwo ktoregoE
z paƒstw nale˝acych do Unii Europejskiej. Posiadajac obywatelstwo UE nie traci si´
obywatelstwa swojego ojczystego kraju. Zasady nabywania i utraty obywatelstwa
ustanawiaja wΠadze danego paƒstwa. Utrata obywatelstwa kraju czΠonkowskiego
oznacza utrat´ obywatelstwa UE. Uprawnienia obywatela i zasady, ktorym musi si´
podporzadkowac, zapisane sa w Traktacie ustanawiajacym Wspolnot´ Europejska
(TWE).
Obywatelom UE przysΠuguje:
• Prawo do swobodnego poruszania si´ i przebywania na terytorium wszystkich
paƒstw nale˝acych do UE (art. 18 TWE), co oznacza brak ograniczeƒ w podro˝owaniu
po terytorium UE, osiedlaniu si´ w wybranym kraju czΠonkowskim, mo˝liwoEc
przebywania na terytorium danego kraju przez nieokreElony czas.
• Czynne i bierne prawo wyborcze w wyborach do samorzadow w paƒstwie czΠonkowskim,
w ktorym zamieszkuje (nawet je˝eli jest obywatelem innego paƒstwa
czΠonkowskiego). Obowiazuja dla niego takie same warunki jak dla obywateli danego
paƒstwa (art. 19 TWE). Ka˝dy mieszkaniec wybranego paƒstwa czΠonkowskiego,
nawet nie b´dac jego obywatelem, ma prawo do udziaΠu w wyborach samorzadowych
– mo˝e wybierac lub zostac wybranym. Np. obywatel Hiszpanii
mieszkajacy we Francji mo˝e brac udziaΠ w wyborach do francuskich wΠadz lokalnych.
• Czynne i bierne prawo wyborcze w wyborach posΠow do Parlamentu Europejskiego
(nawet je˝eli jest obywatelem innego paƒstwa czΠonkowskiego). Obowiazuja dla
niego takie same warunki jak dla obywateli danego paƒstwa (art. 19 TWE). Prawo
to dziaΠa na takich samych zasadach jak w przypadku wyborow samorzadowych.
W czasie wyborow do samorzadow i do Parlamentu mo˝na kandydowac tylko
w jednym paƒstwie i tylko w jednym gΠosowac.
Aby uzyskac wpis na list´ wyborcow, osoby nie b´dace obywatelami danego paƒstwa
czΠonkowskiego UE powinny przedΠo˝yc deklaracj´ zawierajaca:
1.okreElenie obywatelstwa,
2.wskazanie adresu w paƒstwie, w ktorym obywatel mieszka,
Obywatelstwo UE
Urzad Komitetu Integracji Europejskiej
3.wskazanie adresu w paƒstwie, w ktorym gΠosowaΠ podczas
poprzednich wyborow,
4.oEwiadczenie, ˝e obywatel b´dzie gΠosowaΠ lub kandydowaΠ tylko w paƒstwie,
w ktorym obecnie zamieszkuje (dyrektywa Rady nr 93/109).
• Prawo do korzystania z opieki dyplomatycznej i konsularnej. Obywatele UE przebywajac
w paƒstwie nie nale˝acym do UE, w ktorym paƒstwo, ktorego sa obywatelami,
nie ma swojego przedstawicielstwa (ambasady lub konsulatu), maja prawo
do opieki ka˝dego paƒstwa czΠonkowskiego UE na takich samych warunkach jak
obywatele tych paƒstw (art. 20 TWE). W sytuacji, gdy w danym kraju nie ma
przedstawicielstwa jednego z krajow czΠonkowskich, ka˝da ambasada lub konsulat
innego paƒstwa UE jest zobowiazana do udzielenia pomocy na takich samych
zasadach, jakie przysΠuguja obywatelowi tego kraju.
• Prawo skΠadania petycji do Parlamentu Europejskiego we wszystkich sprawach,
ktorymi Unia Europejska si´ zajmuje (art. 21 TWE).
• Prawo zwracania si´ do Rzecznika Praw Obywateli UE. Zadaniem rzecznika jest
ochrona obywateli przed naruszeniem prawa, nadu˝ywaniem wΠadzy, bΠ´dami, niesprawiedliwymi
decyzjami oraz zΠym zarzadzaniem (art. 21 TWE).
• Prawo zwracania si´ na piEmie do instytucji Wspolnot Europejskich: Parlamentu
Europejskiego, Rady, Komisji Europejskiej, TrybunaΠu SprawiedliwoEci, TrybunaΠu
Obrachunkowego, Komitetu Ekonomiczno-SpoΠecznego oraz Komitetu Regionow
w jednym z oficjalnych j´zykow UE oraz otrzymania odpowiedzi w tym samym
j´zyku (art. 21 TWE).
• Prawo dost´pu do dokumentow Parlamentu Europejskiego, Rady, Komisji Europejskiej
(art. 255 TWE).
Nie jest to zamkni´ty katalog uprawnieƒ. Obywatelom przysΠuguje wiele innych przewidzianych
w prawie Wspolnot Europejskich, np.: zwiazanych z zakazem dyskryminacji
ze wzgl´du na obywatelstwo i pΠec, swoboda przepΠywu pracownikow, swoboda
Ewiadczenia usΠug.
Ka˝dy obywatel posiada paszport w kolorze burgundzkiego wina z napisem Unia
Europejska oraz nazwa paƒstwa, ktorego jest obywatelem. Z tym dokumentem obywatele
UE moga podro˝owac po caΠym Ewiecie.
Urzad Komitetu Integracji Europejskiej
Al. Ujazdowskie 9, 00-918 Warszawa
www.ukie.gov.pl
Copyrightc UKIE 2003
Obywatelstwo UE
2

Answer 2

Każda osoba będąca obywatelem jednego z Państw Członkowskich jest obywatelem Unii. Obywatelstwo unijne zostało ustanowione na mocy Traktatu z Maastricht w 1992 r. Kwestię tę ujęto w Części Drugiej (art.17–22) Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Obywatelstwo Unii Europejskiej uzupełnia, ale nie zastępuje obywatelstwa Państwa Członkowskiego. Obywatele Unii mogą korzystać z praw udzielonych im na mocy Traktatu i muszą wypełniać obowiązki przez ten Traktat nałożone.

Znaczenie obywatelstwa Unii polega na tym, że obywatele Unii mają na mocy prawa wspólnotowego rzeczywiste prawa. Podstawowe prawa przyznane obywatelom na mocy Części Drugiej Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską to:

* Prawo do swobodnego poruszania się i pobytu na obszarze Państw Członkowskich,
* Czynne i bierne prawo wyborcze w wyborach do Parlamentu Europejskiego i w wyborach lokalnych w państwie zamieszkania,
* Prawo do opieki dyplomatycznej i konsularnej,
* Prawo petycji do Parlamentu Europejskiego,
* Prawo do zwrócenia się do Rzecznika Praw Obywatelskich.


Obywatelstwo Państw Członkowskich

Obywatelstwo Unii nie zastępuje obywatelstwa narodowego, ale obywatelstwo Państwa Członkowskiego jest wyłącznie kwestią danych Państw Członkowskich, co potwierdza Deklaracja o obywatelstwie Państwa Członkowskiego załączona do Traktatu z Maastricht. W związku z tym każde Państwo Członkowskie, mając na uwadze prawo Wspólnoty, musi określić warunki uzyskania i utraty obywatelstwa. Unia Europejska nie ma w tym względzie żadnych kompetencji