Question

Przygotuję notatkę na temat 13 grudnia 1981r.(1,5 strony)

Answer 1

Stan wojenny w Polsce było to ograniczenie praw obywatelskich wprowadzone w nocy z 12 na 13 XII 1981 w celu zahamowania aktywnosci spoleczenstwa dazacego do gruntownej reformy ustroju spoleczno-politycznego PRL. Potwierdzony dekretem Rady Panstwa, niezgodnym z konstytucja zabraniajaca wydawania dekretów w czasie trwania sesji sejmu. Przygotowywany od sierpnia 1980, uzasadniany grozba zamachu stanu i przejecia wladzy przez opozycje skupiona w "Solidarnosci", zalamaniem gospodarki, mozliwoscia interwencji radzieckiej. Organem pelniacym funkcje administratora stanu wojennego w Polsce byla Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego (WRON) z generalem W. Jaruzelskim na czele. Przepisy stanu wojennego ograniczaly podstawowe prawa obywatelskie, wprowadzily m.in. godzine milicyjna (do maja 1982), zawiesily dzialalnosc organizacji spolecznych i zwiazków zawodowych (niektóre rozwiazano, np. "Solidarnosc", Niezalezne Zrzeszenie Studentów, Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich, ZASP, ZLP, w innych dokonano zmian w kierownictwie, np. w Stowarzyszeniu PAX).Zmilitaryzowano glówne dzialy gospodarki, zakazano zmian miejsca pobytu, wprowadzono cenzure korespondencji, tryb dorazny w postepowaniu sadowym. Dzialaczy Solidarnosci, opozycji politycznej oraz kilkunastu reprezentantów wladzy sprzed sierpnia 1980 internowano (lacznie ok. 10 tys. osób).Pozostali na wolnosci dzialacze Solidarnosci w kwietniu 1982 utworzyli Tymczasowa Komisje Koordynacyjna (Z. Bujak, F. Frasyniuk, W. Hardek, B. Lis) i podjeli dzialalnosc podziemna, organizujac demonstracje (m.in. w Warszawie, Gdansku, w Nowej Hucie w Krakowie) oraz strajki w fabrykach i kopalniach, tlumione przez Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej (ZOMO) nierzadko przy uzyciu ciezkiego sprzetu bojowego (m.in. 9 zabitych górników w kopalni Wujek w grudniu 1981, ofiary smiertelne w Lubinie w sierpniu 1982).Uczestników wystapien protestacyjnych, dzialaczy konspiracji, czlonków Solidarnosci zwalniano z pracy, szykanowano, znieslawiano, naklaniano do "deklaracji lojalnosci". Przy wspólpracy Sluzby Bezpieczenstwa prowadzono weryfikacje pracowników sadów, oswiaty, administracji, srodków przekazu. Spoleczenstwo w szerokim zakresie podjelo bojkot kontrolowanych przez wladze organizacji i instytucji, powstal podziemny ruch prasowo-wydawniczy, niezalezny obieg informacji (np. radio "Solidarnosc").
Szeroka akcje pomocy przesladowanym przez wladze prowadzil Kosciól katolicki. Podziemna "Solidarnosc" moralnie i materialnie wspieraly miedzynarodowe organizacje (m.in. Miedzynarodowa Organizacja Pracy) i centrale zwiazkowe.
Wobec pogarszajacej sie sytuacji gospodarczej (spadek produkcji, brak towarów na rynku, system kartkowej dystrybucji artykulów pierwszej potrzeby) i politycznej (presja miedzynarodowej opinii publicznej) stan wojenny zostal zawieszony 31 XII 1982, zniesiony 22 VII 1983 (przy czym represyjne praktyki i czesc ustawodawstwa przetrwaly do 1989), w lutym 1992 Sejm uznal wprowadzenie stanu wojennego za nielegalne.