Question

przyczyny upadku systemu tzw. realnego socjalizmu w Polsce

Answer 1

Schyłek lat osiemdziesiątych i początek dziewięćdziesiątych XX wieku przyniósł głęboki kryzys Związku Radzieckiego oraz rozpad bloku państw tzw. demokracji ludowej. Najdonioślejszą konsekwencją tych zmian było odrodzenie suwerennych państw narodowych w Europie Środkowej i Wschodniej, zjednoczenie Niemiec i rozpad imperium radzieckiego. Był to skutek zarówno nasilającej się opozycji wewnętrznej w krajach bloku sowieckiego, jak też zmian zachodzących w ZSRR w dobie „pieriestrojki”. Czynnikiem, który przesądził o obaleniu reżimów satelickich było odejście Związku Sowieckiego od doktryny Breżniewa i wyrzeczenie się przez ten kraj tzw. imperium zewnętrznego - strefy wpływów przyznanej mu zgodnie z zasadami Ładu Jałtańsko-Poczdamskiego. Początkiem zmian, następujących później zgodnie z „teorią domina”, stały się wybory w Polsce w czerwcu 1989 r., utworzenie tam w trzy miesiące później, rządu Tadeusza Mazowieckiego. W październiku doszło do masowych manifestacji w NRD, które doprowadziły do dymisji Honeckera i rozbiórki „Muru Berlińskiego”; w tym samym czasie nastąpił rozpad Węgierskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej. W listopadzie rozpoczęła się czeska „Aksamitna Rewolucja”, w Bułgarii zaś odsunięto od władzy Żiwkowa. Proces zakończył się Powstaniem Grudniowym w Rumunii. W Polsce odbyły się dopiero jesienią 1991, jednak poprzedził je wybór prezydenta państwa w głosowaniu powszechnym (listopad-grudzień 1990).