Question

Czy moglby mi ktos to sprawdzic i powiedziec na 100% czy to jest dobrze mianowicie czy sa dobre wiadomosci o tym systemie ..
http://www.studenciwpiaus.fora.pl/archiwum,19/prosba,2619.html

Answer 1

To jest dobrze ;)
Co prawda są błędy stylistyczne ale jest dobre ;P
SYSTEM PARLAMENTARNO-GABINETOWY
(podstawowe założenia prawno-polityczne)

System parlamentarno – gabinetowy ukształtował się w drodze ewolucyjnej Wielkiej Brytanii w XVII, XVIII i XIX w. Było to następstwem zwycięskiej rywalizacji dla parlamentu między monarchią a Izbą Gmin (dynastia Stuartów), następstwem przyjęcia kilkudziesięciu konwenansów konstytucyjnych oraz ustaw parlamentu.

Ustawa o ministrach korony, która stanowi, że do 95 ministrów może być jedynie członkami Izby Gmin. Nakazuje łączenie mandatu w Izbie Gmin z funkcją ministra korony.

W przypadku system parlamentarno-gabinetowy opiera się o zasadę supremacji parlamentu oraz brak sądownictwa konstytucyjnego, co sprawia, że nazywany jest systemem westminsterskim. Zgodnie z prawe konstytucyjnym Wielkiej Brytanii parlament stanowi Izba Gmin, Izba Lordów oraz król. Zasada supremacji parlamentu od strony doktrynalnej na gruncie brytyjskim wyraża interes suwerenności państwa. W Izbie Lordów skupia się sąd najwyższy (20 lordów). Brytyjskim wynalazkiem bardzo szczególnym jest ustawa z 1992 r. – kadencja Izby Gmin nie może trwać dłużej niż 5 lat; to premier decyduje, kiedy król zakończy kadencję (czy w pierwszym, drugim, trzecim, czwartym roku).

Założenia normatywne i polityczne systemu parlamentarno – gabinetowego:
1) podstawowe znaczenie prawno – polityczne mają wybory parlamentarne, które przesądzają o politycznej legitymacji egzekutywy. Należy w związku z tym zaakcentować rolę systemu partyjnego; w sytuacji, gdy jednaj partia dysponuje większością bezwzględną posłów w izbie i jest to organizacja zdyscyplinowana, to w istocie rząd i partia większościowa sterują działalnością parlamentu. (Spiker Izby Gmin ma szczególną rolę, zrzeka się członkowstwa w partii, jest neutralny politycznie, on udziela głosu.) Oznacza to też, że stosunki wewnątrz danej partii mogą oddziaływać na funkcjonowanie rządu i parlamentu.
2) głowa państwa lub wyjątkowo przewodniczący parlamentu (np. w Szwecji) powołuje premiera/szefa rządu i ministrów w następstwie wyborów parlamentarnych. Akty powołania mają charakter formalny, ponieważ głowa państwa nie decyduje o obsadzie rządu. Rola głowy państwa może wzrastać w sytuacji trudności z utworzeniem kolacji większościowej (aspekt negocjacji) albo też w przypadku powołania tzw. rządu mniejszościowego, który ma za sobą jedynie większość względną w parlamencie, lecz izba nie decyduje się (z przyczyn politycznych) na uchwalenie wotum nieufności. Przykładowo w Niemczech prezydent RFN może powołać tzw. kanclerza mniejszości, który nie jest popierany przez większość bezwzględną, może jednak również zadecydować o rozwiązaniu Bundestagu i zarządzeniu nowych wyborów.
art. 154, 155 Konstytucji
3) ze względu na charakter legitymacji politycznej w systemach parlamentarno – gabinetowych wyróżniamy trzy rodzaje rządów:
a. rządy większościowe jednopartyjne albo koalicyjne dysponujące większością bezwzględną w izbie.
b. rządy mniejszościowe dysponujące większością względną w izbie, która jednak nie decyduje się na uchwalenie wotum nieufności. Pozycje rządu mniejszościowego może wzmacniaćc. stanowisko głowy państwa. Należy jednak pamiętaćd. , że z zasady rządy takie nie są w stanie przeprowadziće. istotnych reform politycznych lub gospodarczych.
c. tzw. rządy fachowców, które funkcjonują dzięki autorytetowi członków rządu, często wywodzących się spoza parlamentu. Przy poparciu głowy państwa i rozbiciu parlamentarnym rządy fachowców są jednak wyjątkiem w systemach demokracji parlamentarnej.

Należy zauważyć, że system parlamentarno – gabinetowy łączenie mandatu parlamentarzysty oraz członka rządu. Istotne jest przy tym, aby lider partii rządzącej zajmował funkcje szefa rządu. W Wielkiej Brytanii istnieje dwojakie podejście do pojęcia rządu:
- ok. 90 ministrów powoływanych przez królową na wniosek premiera lub przez samego premiera. Ustawa o ministrach korony stanowi, że do 95 członków rządu może wchodzić w skład Izby Gmin, a Izba Gmin liczy 659 parlamentarzystów. Zakłada się więc, że rząd będzie w Izbie Gmin.


W systemie parlamentarno – gabinetowym występuje tzw. dualizm egzekutywy, która składa się z głowy państwa (monarcha/prezydent) oraz rządu. Wśród 43 monarchii na świecie, 25 ma system parlamentarno – gabinetowy. Pozycje monarchów są różne: od względnie silnej (Wlk. Brytania) po formalną (Szwecja).

Głowa państwa z założenia powinna pełnić funkcję modelującą i integracyjną. W republikach głowa państwa pochodzi z wyborów dokonywanych przez parlament (Czechy, Węgry), odrębny organ od parlamentu (Niemcy, Włochy) albo też w kilku przypadkach pochodzi z elekcji powszechnej (Irlandia, Austria, Polska). Głowa państwa ponosi odpowiedzialność konstytucyjną (postać odpowiedzialności prawnej), lecz nie ponosi politycznej odpowiedzialności parlamentarnej. Odpowiedzialność polityczną głowy państwa możemy rozpatrywać jedynie w kontekście tzw. władzy autorytetu w odniesieniu do relacji z suwerenem, opinią publiczną oraz partiami politycznymi. W RP odpowiedzialność polityczna prezydenta znajduje wyraz w sytuacji ponownego kandydowania na urząd. Głowa państwa nie powinna angażować się w bieżące sprawy polityczne, powinna działać siłą autorytetu.

Wyrazem pozycji głowy państwa w systemie parlamentarno – gabinetowym jest objęcie zasadniczej części jej aktów urzędowych obowiązkiem kontrasygnaty premiera lub ministra (art. 144. ust. 2. – skutki prawne kontrasygnaty).


Cechą istotną systemu parlamentarno – gabinetowego jest dualizm egzekutywy, tzn. egzekutywę tworzy głowa państwa oraz rząd. Głową państwa jest prezydent albo monarcha. Rola głowy państwa sprowadza się do funkcji integrującej i moderującej. Głowa państwem jest autorytetem albo arbitrażem niewładczym. Wyrazem tej neutralnej pozycji/roli głowy państwa jest zasada, że akty urzędowe wymagają kontrasygnaty ze strony szefa rządu lub ministra.

Cechą systemu parlamentarno – gabinetowego jest dysponowanie przez egzekutywę kompetencjami w zakresie oddziaływania na władzę ustawodawczą, które nie występują w systemie prezydenckim:
1) prawo zwoływania i odraczania sesji parlamentu – w większości państw o systemie parlamentarno – gabinetowym spotykamy system sesyjny, zgodnie z którym parlament ma pełnomocnictwa do działania o odbywania posiedzeń jedynie w pewnym okresie roku. Dotyczy to zarówno posiedzeń plenarnych, jak i posiedzeń organów parlamentu. W Polsce nie ma systemu sesyjnego, tylko system permanencji/ciągłości. Marszałek w porozumieniu z prezydium Sejmu zwołuje posiedzenia plenarne Sejmu, czyli posiedzenia, kiedy obraduje cała izba. Komisje sejmowe i inne organy Sejmu mogą funkcjonować przez cały rok, ich funkcjonowanie nie jest sprzężone z posiedzeniami całej izby.
2) prawo inicjatywy ustawodawczej, w tym wyłączność w zakresie inicjatywy ustawy budżetowej – w państwach o systemie parlamentarno – gabinetowym średnio 2/3 przedłożeń legislacyjnych pochodzi od rządu. W USA używa się określeń od inicjatorów danej ustawy, dotyczy to też poprawek.
3) prawo odmowy podpisania ustawy (zbieżne z systemem prezydenckim) – w systemie parlamentarno – gabinetowym nie jest ono zasadą, w szczególności dotyczy to monarchy, który współcześnie nie może odmówić podpisania ustawy/promulgacji, czyli sankcji ważności. U nas prezydenckie weto może być oddalone 3/5 głosów przy obecności połowy ustawowej liczby posłów.

Podstawową cechą systemu parlamentarno – gabinetowego jest zinstytucjonalizowana odpowiedzialność polityczna rządu lub poszczególnych jego członków przed parlamentem. Należy wskazać na dwie przesłanki takiej odpowiedzialności:
a) kierunek, cel prowadzonej polityki, który powinien być zgodny z większością parlamentu
b) efekty, skutki, sposób prowadzenia polityki

Wyróżniamy dwa rodzaje odpowiedzialności parlamentarnej:
1) odpowiedzialność solidarną – jest to odpowiedzialność całego rządu za prowadzoną politykę, w tym za politykę poszczególnych członków rządu/ministrów. Jej wyłączność oznacza, że niemożliwe jest wymuszenie przez większość parlamentarną dymisji danego ministra.
2) odpowiedzialność indywidualną – w jej przypadku dopuszczalny jest wniosek o wotum nieufności wobec danego ministra, danego członka rządu. Podjęcie uchwały o wotum nieufności aktualizuje obowiązek złożenia dymisji i jej przyjęcia przez głowę państwa.

W systemie parlamentarno – gabinetowym spotykamy cztery instytucje charakterystyczne dla relacji pomiędzy władzą ustawodawczą a wykonawczą:
1) wotum zaufania – występuje ono w zdecydowanej większości państw o systemie parlamentarno – gabinetowym. Jest to pozytywna uchwala izby podjęta na wniosek rządu (premiera), której funkcją jest wyrażenie lub potwierdzenie zaufania izby dla rządu. W Polsce wotum zaufania przybiera dwojaką postać:
1. tzw. inwestytura – stanowi polityczną legitymizację powołanego rządu
2. w sytuacji kryzysu politycznego lub debaty nad szczególnie kontrowersyjnym aktem prawnym premier może złożyć wniosek o wotum zaufania „stawiając sprawę na ostrzu noża”. Nieuchwalenie wotum zaufania oznacza bowiem złożenie dymisji przez rząd oraz obowiązek jej przyjęcia przez prezydenta, co stawia izbę przed ryzykiem nowych wyborów. (art. 160)

2) wotum nieufności – negatywna uchwała izby skierowana pod adresem całego rządu albo poszczególnego ministra i podejmowana zawsze na wniosek opozycji. Konsekwencją podjęcia takiej uchwały jest obowiązek złożenia dymisji przez rząd albo ministra.

3) konstruktywne wotum nieufności – jest to negatywna uchwała izby podejmowana na wniosek opozycji, która zawiera dwa konieczne elementy treści:
a) żądanie ustąpienia premiera i rządu
b) wskazanie kandydata na nowego szefa rządu
Uchwała taka wywołuje zatem dwa skutki prawne, zobowiązując prezydenta do powołania nowego szefa rządu (art. 158. ust. 1.). Instytucja konstruktywnego wotum nieufności została przejęta z konstytucji Niemiec. Jej funkcją/rolą jest zapobieżenie tzw. przesileniom gabinetowym, to jest sytuacjom, gdy wyegzekwowano odpowiedzialność polityczną rządu, a głowa państwa podejmuje konsultacje w celu utworzenia nowego rządu. Powierza przy tym pełnienie obowiązków dotychczasowemu rządowi.

4) absolutorium (art. 226) – merytoryczna uchwała izby „zwalniająca” rząd z odpowiedzialności. Oznacza aprobatę dla polityki rządu w zakresie wykonania ustawy budżetowej. W przeciwieństwie do rozwiązań sprzed 1997 r. nieudzielanie absolutorium nie aktualizuje/kreuje obowiązku złożenia dymisji przez rząd. Powinno być tak, że absolutorium zawiera ocenę merytoryczną.

Answer 2

Moim zdaniem jest to dobrze