Question

Obywatelstwo i jego wpływ na zakres realizacji wolności praw na przykładzie RP

Answer 1

Obywatelstwo nabywa się dwiema drogami, zgodnie z zasadami:
-zasada krwi (obywatelstwo takie jakie posiada oboje rodziców)
-zasada ziemi (tam gdzie doszło do narodzin / na terenie danego państwa).

Dlatego też można mieć tak zwane podwójne obywatelstwo, ale także i większą ich liczbę w zasadzie bez ograniczeń.

W Polsce jednak jako wiodąca obowiązuje zasada krwi:
-jeden rodzic musi być obywatelem RP, nawet jeśli drugiego obywatelstwo jest nieznane lub jest tak zwanym bezpaństwowcem (apatrydem).

W Polsce korzysta się z jednego obywatelstwa, jeśli ktoś kto przekraczając polską granicę ma kilka obywatelstw uznaje się, że korzysta z tego na podstawie, którego przekroczył granicę. Korzysta z jednego, ale z pozostałych nie musi wcale rezygnować. W przypadku osoby, która wśród innych obywatelstw ma także polskie, w Polsce korzysta wyłącznie z polskiego.

Nabycie obywatelstwa odbywa się:
-z mocy samego prawa, (urodzenie)
- nadanie obywatelstwa,
- uznanie za obywatela,
- przywrócenie obywatelstwa polskiego.

W odniesieniu do nabycia z mocy samego prawa wyróżniamy:
- urodzenie,
- znalezienie niemowlaka,
- repatriacja,
- uznanie za repatrianta.

W Polsce obywatelstwo nadaję Prezydent RP, nabycie obywatelstwa może również odbyć się drodze tak zwanego uznania za obywatela.  Aktualnie nieco pozmieniały się przepisy dotyczące nadania obywatelstwa, mianowicie Prezydent RP już nie musi brać pod uwagę faktu przebywania danego cudzoziemca w Polsce. O ile poprzednio zasadą było, że taki cudzoziemiec musi zamieszkiwać terytorium Polski przez 5 lat i tylko w uzasadnionych przypadkach Prezydent mógł odstąpić od tego wymogu o tyle obecnie, zrezygnowano z tego warunku. Ważnymi kwestiami dla Prezydenta RP przy rozpatrywaniu wniosku są:
-fakt już posiadanego polskiego obywatelstwa przez członka rodziny osoby starającej się o obywatelstwo ,
-czy dana osoba posiada źródło utrzymania na terytorium Polski ,
-czy cudzoziemiec posługuję się językiem polskim.
Generalnie jednak Prezydent RP nie jest skrępowany żadnymi ustaleniami i jest to tylko i wyłącznie decyzja głowy państwa.

Osobno natomiast ustalono warunki dla uznania za obywatela polskiego. Może to dotyczyć tylko cudzoziemców, którzy zamieszkują terytorium polski od 3 lat, przede wszystkim chodzi o udzielenie zgody na osiedlenie się na terytorium polski ewentualnie pobyt rezydenta (dot. obywateli państw członkowskich UE) . Wówczas pod uwagę bierze się takie kwestie jak:
-posiadanie stałego i regularnego źródła utrzymania na terytorium polski,
-zajmowanie określonego lokalu mieszkalnego, tak aby mieć do niego "tytuł prawny",
-fakt zawarcie małżeństwa z obywatelem polskim (od co najmniej 3 lat) - tak by zniwelować problem "fikcyjnych małżeństw".

Przywrócenie obywatelstwa polskiego jest dla osób, które utraciły je w czasie II wojny światowej lub bezpośrednio po jej zakończeniu, z wyłączeniem osób, które kolaborowały z okupantem - zarówno niemieckim jak i sowieckim.

Utrata obywatelstwa polskiego to tylko i wyłącznie drogą jego zrzeczenia się, nie ma takiej kary / przestępstwa , które spowodowałoby sankcję utraty obywatelstwa. Zależy tylko od woli danej osoby.

Kolejne kwestie związane z obywatelstwem to :
- poświadczenie obywatelstwa polskiego, na przykład dla piłkarzy, którzy mając przodków polskiego pochodzenia chcą grać w naszej reprezentacji,
- uzyskanie Karty Polaka dla cudzoziemców, z krajów byłego ZSRR . Tytułem tej Karty osoba uzyskuje szereg uprawnień w tym chociażby prawo do studiowania bez ponoszenia żadnych opłat na polskich wyższych uczelniach, korzystania z opieki zdrowotnej również bezpłatnie, a także finansowe wsparcie .
- obywatelstwo Unii Europejskiej , które daje chociażby swobodę w przepływie osób między państwami członkowskimi UE, pozwala na wzięcie udziału w wyborach lokalnych w innych państwach, wzięcia udziału w wyborach do parlamentu europejskiego czy wystąpienie z obywatelską inicjatywą ustawodawczą do parlamentu europejskiego.

Wszystko to jak możemy zauważyć składa się na szereg przywilejów wynikających z faktu posiadania obywatelstwa polskiego, w zasadzie jeśli ktoś nie ma obywatelstwa nie ma żadnych praw , ponieważ jest ono warunkiem do ich uzyskania. Aby móc korzystać z podstawowych praw i wolności 'obywatelskich' koniecznym jest posiadanie obywatelstwa, które jak widać nasze państwo jest w stanie rozciągnąć na własnych obywateli , ale i hojnie obdarza nim cudzoziemców.