trabkaxd
JAN PAWEŁ II, Karol Józef Wojtyła (ur. 1920), papież od 16 X 1978. Urodzony w Wadowicach na Podkarpaciu. Od 1938 studiował filologię pol. na Uniwersytecie Jagielońskim. podczas II wojny świat. pracował fizycznie m.in. w kamieniołomach w Krakowie, jednocześnie 1941 45 przygotowując się do kapłaństwa (tajna nauka w seminarium w Krakowie); 1946 przyjął święcenia kapłańskie; 1946 48 studiował na Papieskim Uniw. Św. Tomasza z Akwinu w Rzymie; od 1954 wykładowca na Wydziale Teol. UJ i na Wydziale Filoz. KUL, od 1956 zast. prof. i kier. Katedry Etyki KUL; od 1958 biskup, od 1963 arcybiskup metropolita krak.; uczestniczył w pracach Soboru Watykańskiego II; od 1967 kardynał; pełnił funkcje przewodn. Komisji Episkopatu Polski do Spraw Nauki Katol. oraz Rady Nauk. Episkopatu Polski. W myśli filoz. Jana Pawła II najważniejsza jest problematyka osoby ludzkiej zajmował się: podstawami etyki (Zagadnienie podmiotu moralności 1991), istotą miłości oblubieńczej (Miłość i odpowiedzialność 1960), antropologią filoz. (Osoba i czyn 1969), podkreślając szczególną godność osoby ludzkiej. W tym też duchu podejmował niektóre problemy teol. (U podstaw odnowy. Studium o realizacji Vaticanum II 1972), rozwijane po 1978 w encyklikach doktrynalnych (m.in. Redemptor hominis 1979, Dives in misericordia 1980, Dominum et Vivificantem 1986, Veritatis splendor 1993, Evangelium vitae 1995), społ. (Laborem exercens 1981, Sollicitudo rei socialis 1987, Centesimus annus 1991) i in. dokumentach papieskich (m.in. w adhortacjach Familiaris consortio 1981 i Christifideles laici 1988). Pontyfikat Jana Pawła II charakteryzuje otwarcie na dialog ze światem: liczne pielgrzymki zagr. (do końca 2000 92), mediacje w sporach międzynar., apele o pokój orędzia na Świat. Dzień Pokoju, wspólne modlitwy z przedstawicielami innych wyznań i religii (m.in. Asyż 1986, Warszawa 1989), audiencje. Wśród podróży duszpasterskich Jana Pawła II szczególne znaczenie dla Polaków miały pielgrzymki do Polski (1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999). Działalność Jana Pawła II odznacza się troską o czytelność nauki i świadectwa Kościoła we współcz. świecie (rozważania Przekroczyć próg nadziei 1994), a do jej gł. wątków należy obrona i uzasadnienie katol. zasad moralnych (cykl katechez na temat teologii ciała oraz Wyznania wiary prowadzonych podczas audiencji generalnych); dalsze dokonania pontyfikatu: reforma prawa kanonicznego 1984; nowy Katechizm Kościoła katolickiego (1992, wyd. pol. 1995 pierwszy od soboru trydenckiego); reorganizacja Kurii Rzym.; liczne kanonizacje i beatyfikacje. Twórczość literacka Jana Pawła II (wyd. gł. pod pseud. Andrzej Jawień) obejmuje wiersze, medytacyjne poematy o problematyce etyczno-rel., dramaty (Przed sklepem jubilera, wyst. 1981, Brat naszego Boga, wyst. 1980, poświęcony życiu św. Alberta); wybór utworów Poezje i dramaty (1980). W 1981 i 1982 na życie Jana Pawła II dokonano nieudanych zamachów (1981 ciężko ranny). W 1993 odznaczony Orderem Orła Białego. W 1996 zostały opublikowane rozważania o kapłaństwie Dar i tajemnica; encykliki: Ut unum sint (1995), poświęcona ekumenizmowi, i Fides et ratio (1998), relacji między filozofią i teologią; wsród licznych pielgrzymek m.in. 1997 kolejna pielgrzymka do Polski (uroczystość zamknięcia Kongresu Eucharystycznego we Wrocławiu) oraz 1998 pierwsza pielgrzymka na Kubę; 1995 list apostolski Tertio Millenio adveniente, który rozpoczął duszpasterski program Kościoła katol., przygotowujący Jubileusz Roku 2000; 24 XII 1999 uroczyście zainaugurował w Bazylice Św. Piotra obchody Wielkiego Jubileuszu Roku Świętego 2000 (zamknięte 6 I 2001).