Question

Napisz na czym polega w Plosce, współczesna tradycja demokratyczna.

Answer 1

Ustroje państw różnią się między sobą przede wszystkim zasadami sprawowania władzy, formą rządów oraz systemem ekonomicznym. Ze względu na pierwsze kryterium możemy mówić o ustroju demokratycznym lub autorytarnym. Ze względu na drugie - o monarchii lub republice, ze względu na trzecie o różnych odmianach systemu wolnorynkowego. Na lekcji uczniowie zapoznają się z elementarnymi pojęciami politologicznymi, umożliwiającymi dokonywanie klasyfikacji ustrojów politycznych.



1. Demokracja a dyktatura i anarchia

Systemy organizacji społeczeństwa różnią się między innymi pochodzeniem władzy i mechanizmami podejmowania decyzji. Na czym polegają te różnice oraz jakie są wady i zalety demokracji, dyktatury i anarchii - oto pytania, na które uczniowie będą poszukiwać odpowiedzi.

2. Różne oblicza państwa

Ustroje państw różnią się między sobą przede wszystkim zasadami sprawowania władzy, formą rządów oraz systemem ekonomicznym. Ze względu na pierwsze kryterium możemy mówić o ustroju demokratycznym lub autorytarnym. Ze względu na drugie - o monarchii lub republice, ze względu na trzecie o różnych odmianach systemu wolnorynkowego. Na lekcji uczniowie zapoznają się z elementarnymi pojęciami politologicznymi, umożliwiającymi dokonywanie klasyfikacji ustrojów politycznych.

3. Demokracja – co to takiego?

Demokracja zakłada współistnienie kilku fundamentalnych idei: rządu ograniczonego, państwa prawa i ochrony uprawnień jednostek. Jest to specyficzna forma demokracji zwana demokracją konstytucyjną czy liberalną. Na zajęciach uczniowie uczą się rozróżniać podstawowe odmiany demokracji, np. demokrację bezpośrednią i przedstawicielską, demokrację elektoralną i liberalną.

4. Trójpodział władzy w państwie demokratycznym

Ustrój demokratycznego państwa prawa opiera się na trzech równoważących się i kontrolujących się władzach: ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej. Wszystkie te władze nie stoją ponad prawem, lecz są mu podporządkowane. Prawo chroni obywatela przed samowolą władz, społeczeństwo zaś przed samowolą jednostek.

5. Decyzja większości - czy zawsze słuszna?

Władza większości, przy zachowaniu praw mniejszości, to naczelna zasada nowocześnie rozumianego ustroju demokratycznego. Oznacza to, że choć decyduje wola większości obywateli, to jednak żadna decyzja większości nie może naruszać praw i wolności obywateli stanowiących mniejszość. Przestrzeganie praw mniejszości służy wszystkim, gdyż każdy obywatel może w jakiejś sprawie należeć do mniejszości.

6. Bez polityki ani rusz

W państwie demokratycznym ścierają się sprzeczne interesy różnych grup społecznych i politycznych. Nie prowadzi to jednak do anarchii, między innymi dzięki powszechnie uznawanym procedurom podejmowania decyzji. Zajęcia pokazują, że czasem, aby osiągnąć własne cele, trzeba zrezygnować z części swoich oczekiwań czy postulatów.

7. Wartości i idee

Wolność, odpowiedzialność, sprawiedliwość, równość, jawność, praworządność to podstawowe wartości demokratyczne. Niekiedy przestrzeganie jednej wartości odbywa się kosztem drugiej, na przykład zachowanie zasady równości sprzeczne bywa z zasadą wolności. Od sposobu rozwiązywania takich sytuacji konfliktowych zależy w dużej mierze trwałość demokracji.

8. Wolność słowa a muzyka młodzieżowa

Zajęcia mają na celu przybliżenie uczniom stanowisk i argumentów stron w jednym z najbardziej fundamentalnych sporów, jaki nieustannie odnawia się w państwie demokratycznym. Problem rozważany jest na przykładzie hipotetycznego sporu rodziców z muzykami rockowymi. Jakie są granice wolności słowa? Czy swoboda wypowiedzi artystycznej powinna być czymś ograniczona?

9. Krótka historia długiej drogi do demokracji

Trójpodział władzy, odebranie większości prawa decydowania o niektórych sprawach, sąd konstytucyjny mogący unieważnić ustawy uchwalone przez parlament, powszechne prawo wyborcze - wszystko to przyjmujemy dziś za oczywistość, choć przecież wcale nie było oczywistością u początków historii demokracji. Lekcja poświęcona jest momentom przełomowym w dziejach demokracji i myślicielom, którzy wnieśli najbardziej twórczy wkład do teorii demokracji.

10. Polskie tradycje demokratyczne

Współczesna demokracja odwołuje się do wzorów wywodzących się z przeszłości - ze starożytności, z czasów średniowiecza, odrodzenia, oświecenia i z XIX wieku. Dziedzictwo to obejmuje także polskie tradycje uczestnictwa obywateli w życiu politycznym kraju oraz egzekwowania przez nich praw i swobód obywatelskich.

11. Naród a państwo

Powstanie wspólnoty narodowej jest jednym z najbardziej znaczących przejawów życia zbiorowego. Zajęcia pokazują, że obok więzi językowej, terytorialnej i kulturowej, czynnikiem decydującym jest tożsamość narodowa, czyli poczucie bycia Polakiem, Niemcem czy Rosjaninem. Uczniowie rozważają także, czy zasady tożsamości narodowej i identyfikacji obywatelskiej są zgodne, czy też pozostają w konflikcie.

12. Czym jest patriotyzm?

"Ojczyzna moja wolna, więc zrzucam z ramion płaszcz Konrada", pisał poeta po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 r. Czy znaczy to jednak, że niepodległość zwalnia z patriotyzmu i okazywania szacunku ojczyźnie i jej symbolom? Zajęcia dają uczniom możliwość zastanowienia się nad tym, czym dzisiaj jest i czym powinien być patriotyzm. W toku lekcji definiowane są ponadto takie terminy, jak szowinizm i kosmopolityzm.