Question

Na podstawie wybranych nowel pozytywistycznych (Mendel Gdański,Omyłka i jeszcze 2 innych) napisz jakie problemy społeczne poruszała polska literatura w drugiej połowie XIX wieku.

(W formie wypracowania)

Answer 1

W OKRESIE POZYTYWIZMU NOWELA STALA POPULARNA JAKO NARZEDZIE LITERATURY  TENDENCYJNEJ ,CZYLI SLUZACEJ OKRESLONEMU ZALOZENIU . TEMATYKA PORUSZANA W NOWELACH POZYTYWISTYCZNYCH ,TO MIEDZY INNYMI OBRAZ WSI POLSKIEJ WSI I LOS DZIECKA W NOWELI ''JANKO MUZYKANT .H SIENKIWICZ .PISARZ ODWOLUJE SIE DO MOTYWU SKRZYWDZONEGO DZIECKA . BIEDNY I BEZBRONNY WIEJSKI CHLOPIEC STAJE SIE OFIARA NIESPRAWIEDLIWYCH STOSUNKOW SPOLECZNYCH . JANKO JEST NIEPRZECIETNIE UTALENTOWANY MUZYCZNIE ,JEDNAK JEGO OGROMNE ZDOLNOSCI NIE PRZYNOSZA MU ANI POZYCJI W ZYCIU ,ANI SLAWY I PIENIEDZY ,STAJA SIE ZA TO PRZYCZYNA JEGO SMIERCI SIENKIEWICZ ZWRACA UWAGE CZYTELNIKA NA NIEZROZUMIALA DLA WRAZLIWEGO CZLOWIEKA NIECHEC DWORU ZIEMIANSKIEGO DO CHLOPOW I BRAK ZROZUMIENIA NIESZCZESC I TRAGEDII NAJUBOZSZYCH . CHLOPI SA BEZBRONNI ,OSAMOTNIENI W SWYM NIESZCZESCIU I WYDANI NA PASTWE BEZWZGLEDNYCH INSTYTUCJI ORAZ URZEDOW . NOWELA MA CHARAKTER INTERWENCYJNY ,JEJ ZADANIEM JEST PORUSZENIE OPINII PUBLICZNEJ ,WSKAZANIE PROBLEMU TRAGICZNEGO LOSU NAJBIEDNIEJSZYCH ,ZMUSZENIE DO PRZYJECIA AKTYWNEJ POSTAWY ,DO NIESIENIA POMOCY INNYM . OSIA WYDARZEN JEST MOTYW ZMARNOWANEGO NIEPRZECIETNEGO DZIECKA O WIELKIM TALENCIE ARTYSTYCZNYM . SIENKIEWICZ NAWIAZUJE TU DO GORZKIEJ PRAWDY O POLAKACH ,KTORZY CUDZE CHWALA ,SWEGO NIE ZNAJA ,SAMI NIE WIEDZA ,CO POSIADAJA . Z KOLEI NOWELA ''MENDEL GDANSKI''JEST PROBA PRZECIWSTAWIENIA SIE KONOPNICKIEJ FALI ANTYSEMITYZMU ,KTORA PRZETOCZYLA SIE POD KONIEC 19 WIEKU PRZEZ POLSKE I SPOWODOWALA LICZNE POGROMY ZYDOW . BOHATEREM NOWELI JEST MENDEL GDANSKI ,STARY RZEMIESLNIK ZYDOWSKI ,INTROLIGATOR . OD LAT ZWIAZANY Z WARSZAWA ,CIEZKO I UCZCIWIE PRACUJE ,NIE ROZUMIE WIEC ,DLACZEGO ODMAWIA MU SIE PRAWA BYCIA PELNOPRAWNYM OBYWATELEM POLSKIM . JEDNAK JUZ SAM FAKT ,ZE JEST ZYDEM WYSTARCZA ,ABY MENDEL STAL SIE OFIARA POGROMU ANTYZYDOWSKIEGO . WTEDY ,CHOC URATOWANY Z POGROMU ,TRACI SERCE DLA POLSKI . UTWOR STANOWI GORZKA REFLEKSJE ,ZE SA  WSROD NAS  POLACY ,KTORZY POTRAFIA ZNISZCZYC NAJBARDZIEJ WARTOSCIOWYCH LUDZI TYLKO ZA ICH INNOSC ,NIEWLASCIWE POCHODZENIE . DLA KONOPNICKIEJ ANTYSEMITYZM BYL CZYMS STRASZLIWYM ,CZEMU NALEZALO SIE ABSOLUTNIE PRZECIWSTAWIC .

     W nowelistyce pozytywistycznej pojawia się również zagadnieniestarości, która wiąże się z określonymi problemami społeczno-moralnymi. Miłosierdzie gminy Marii Konopnickiej to utwór pokazujący ludzką obojętność wobec nędzy, starości i ułomności, jak też rozpad moralny rodziny odrzucającej ludzi starych i chorych (takich jak Kuntz Wunderli). Obojętność wydaje się czymś poniekąd zrozumiałym w przypadku instytucji publicznych, jednakże działania podjęte przez tytułową gminę uległy wynaturzeniu, bo tak trzeba ocenić pomysł licytacji „in minus”. Miłosierdzie jest pozorne, a jego ubocznym przejawem jest publiczne naigrawanie się z ludzi starych i schorowanych. 

 

 

 

W noweli Omyłka Prus przedstawia swoje stanowisko odnośnie  kwestii TEMATYKI PATRIOTYZMU  Kształtując postać starca, wyraźnie odrzuca program pokładający duże nadzieje w pomocy zagranicy. Starzec był realistą politycznym i słusznie nie podzielał złudnych nadziei większości emigrantów odnośnie pomocy Francji i powodzenia powstania chłopskiego. Z tym stanowiskiem zgadzał się również Prus. Wyraźnie stwał też po stronie powstańców, a zdecydowanie sprzeciwiał się tym, którzy nie posiadając żadnego programu działania, na swój zakłamany sposób kształtują opinię społeczną i przyczyniają się do szerzenia zła.

  

KONOPNICKA   PRZESTRZEGAJA  PRZED ZLE POJETA ,FALSZYWA FILANTROPIA ,WSKAZUJA  TEZ NA NISZCZACA SILE PIENIADZA ,KTORY SPRAWIA ,ZE LUDZIE ZACZYNAJA ZACHOWYWAC SIE JAK BEZWZGLEDNE POTWORY .