Question

Koncepcja państwa idealnego u Platona i jego krytyka. (nie przepisane z internetu)

Answer 1

Państwo to polityczna organizacja społeczeństwa wyposażona w suwerenną władzę i zajmująca określone terytorium naznaczone granicami. Każde państwo posiada charakterystyczny dla siebie system polityczny, aparat państwowo-administracyjny, system prawny, społeczny i gospodarczy . To definicja państwa współcześnie jednak Platon zaopatrywał się na to zupełnie inaczej. Świat starożytnej filozofii opiewa w wielu znakomitych filozofów dążących do poznania prawdziwości o egzystencji ludzkiej oraz jej powstaniu a także rozwoju naszej ziemi i wszystkiego co go otacza . Według autora teorii perfekcyjne państwo składa się z podziału zdań i tak jak części duszy odpowiadają trzy cnoty, tak samo powinny odpowiadać im trzy stany społeczeństwa: stan uczonych, strażników i żywicieli. Pierwszy stan to ludzie , którzy starają się dbać o rozumne kierowanie państwa i dbanie o to by prowadzili cnotliwy i bystry tryb zżycia. Następnie stan strażników inaczej nazywając służb wojskowych , mieli oni za zadanie dbać o wewnętrzne i zewnętrzne bezpieczeństwo państwa. Ostatnia komórką idealnego państwa jest żywiciel, który przede wszystkim dostarcza elementy jakie są potrzebne wspólnocie najczęściej są to dobra materialne. Jak już możemy zauważyć ten grecki filozof kładł głównie nacisk na hierarchię jaka panuje w państwie. Głosił tzw. mit o krwi i ziemi, w którym ludzie z poszczególnych grup społecznych są w posiadaniu w sobie pewnego metalu. Według tej koncepcji filozofowie mieli złoto, strażnicy zaś żelazo, a żywiciele natomiast brąz. Platon uważał, że klasa najwyższa musi zachować się "czystą". Nie dopuszcza mieszania się różnorakich metali, ponieważ każda mieszanka jest zmianą i prowadzi do wynaturzenia. Państwem powinni rządzić najmądrzejsi, a więc filozofowie, ponieważ jedynie oni posiadają prawdziwą wiedzę. Nadrzędną wartością dla Platona jest sprawiedliwość, rozumiana jako wszystko co prowadzi do dobra państwa jest dobre nawet kłamstwo. Sprawiedliwe dla Platona jest, aby każdy robił to co do niego należy, rozwijał swoje zdolności. Podstawą państwowości także jest wychowanie, z czego największy nacisk kładło się na edukację. Nauka ta obejmować winna dziesięcioletnie studia w zakresie matematyki, astronomii i teorii harmonii, 5. letnie studia dialektyki oraz 15. letni okres praktycznej działalności politycznej. Platon przerabiał istniejące już ustroje państwowe w wyidealizowane systemy. . Jego opinią rządy najlepszych czyli arystokrację wyradza się w rządy najdzielniejszych zwana timokracją, następnie w rządy bogatych , zmienionego w wyniku przewrotu przez demokrację, torującą drogę rządom jednostki tyranii. Platon przybliżał pojęcie późniejszego totalitaryzmu, który całkowicie odbierała ludziom prawo do własnych potrzeb i zdań. Koncepcja gdzie ludzie mają prawa do rozwijania swoich zdolności różni się od koncepcji Platona, gdzie nakazane zostają obowiązki każdego z obywateli. Powróćmy jednak trochę do istoty ludzkiej. Według filozofa w zależności od tego, jaka odsetek duszy przeważa, pojawiają się trzy „wydania” ludzi. Tam gdzie ma przewagę rozum występują filozofowie - ludzie niewątpliwie najlepsi. Tam gdzie do głosu dochodzi ambicja pojawiają się wojownicy. Ostatni rodzaj ludzi daje folgę indywidualnym namiętnościom. Stanowczo można powiedzieć i o takich spośród wszystkich zajmujących się problemem, zagadnieniem władzy, którym leżało na sercu dobro ogółu i zależało im na tym, by ogólne stosunki w państwie dało się poukładać tak, by docierali swoich praw i korzystali ze wszystkich możliwych dóbr również ci, którzy nie mają bezpośredniej sugesti na władzę. Jak to możliwe, że głowie wrażliwego skądinąd filozofa, powstał tak makabryczny pomysł; jak to możliwe, że ktoś, kto zajmował się etyką, stworzył projekt w przyszłości zrealizowany w formie totalitaryzmu. Najprawdopodobniej na zrębie logiki, czyli w stosunku z ideą państwa, którego dobro usprawiedliwia wszelką niesłuszność oraz wszelkiego rodzaju bezpodstawność poczynioną poszczególnym obywatelom.

K. Marks , Tezach o Feuerbachu, Warszawa 1975 , s. 5
A.J. Czartoryski , Słownik historyczny, Warszawa 2001, s. 245 ( hasło: państwo)