W latach 1980-81 występują spory wewnętrzne, połączone z narastającą konfrontacją z NSZZ "Solidarność", polityka "socjalistycznej odnowy" (ograniczonej modernizacji systemu politycznego i reform gospodarczych), samorzutna aktywność części członków PZPR, m.in. tworzenie porozumień pomiędzy POPami - tzw. struktur poziomych. Jednocześni następuje spadek liczby członków, głównie w środowiskach robotniczych, do ok. 2 mln. Od okresu stanu wojennego następuje spór zwolenników zasadniczej przebudowy partii i państwa ("liberałowie", o orientacji głównie socjaldemokratycznej) z jej przeciwnikami (tzw. beton), w warunkach chronicznego kryzysu gospodarczego gospodarczego i politycznego. W latach 1988-1989 koncepcja Okrągłego Stołu i zawarcie porozumienia z głównymi siłami opozycji politycznej ("Solidarność"). Po przegranych wyborach parlamentarnych w czerwcu 1989 r. oddanie władzy. 27 stycznia 1990 r. miał miejsce ostatni, XI Zjazd PZPR, na którym podjęto decyzję o samorozwiązaniu (część członków utworzyła dwie partie: SdRP i Polską Unię Socjaldemokratyczną).
W latach 1980-81 występują spory wewnętrzne, połączone z narastającą konfrontacją z NSZZ "Solidarność", polityka "socjalistycznej odnowy" (ograniczonej modernizacji systemu politycznego i reform gospodarczych), samorzutna aktywność części członków PZPR, m.in. tworzenie porozumień pomiędzy POPami - tzw. struktur poziomych. Jednocześni następuje spadek liczby członków, głównie w środowiskach robotniczych, do ok. 2 mln. Od okresu stanu wojennego następuje spór zwolenników zasadniczej przebudowy partii i państwa ("liberałowie", o orientacji głównie socjaldemokratycznej) z jej przeciwnikami (tzw. beton), w warunkach chronicznego kryzysu gospodarczego gospodarczego i politycznego. W latach 1988-1989 koncepcja Okrągłego Stołu i zawarcie porozumienia z głównymi siłami opozycji politycznej ("Solidarność"). Po przegranych wyborach parlamentarnych w czerwcu 1989 r. oddanie władzy. 27 stycznia 1990 r. miał miejsce ostatni, XI Zjazd PZPR, na którym podjęto decyzję o samorozwiązaniu (część członków utworzyła dwie partie: SdRP i Polską Unię Socjaldemokratyczną).