Question

Dzieje republiki Weimarskiej na A4 dwie strony może być z internetu ale żeby były najważniejsze wydarzenia i wgl:) prosze na dzisiaj

Answer 1

Okres republiki weimarskiej (1919-1933) zajmuje większą część niemieckiego okresu międzywojennego. Republika była od czasu rewolucji marcowej 1848 roku drugą i bardziej udaną próbą wprowadzenia w Niemczech liberalnej demokracji w stylu zachodnim. Istnienie republiki zakończyło się z chwilą przejęcia władzy przez NSDAP, które doprowadziło do powstania dyktatury totalitarnej. Już współcześnie ukute określenie nowego państwa jako "republiki bez republikanów" jest tylko częściowo prawdziwe, niemniej jednak wskazuje na istotny problem strukturalny: brak konstytucyjnego konsensu, który łączyłby całe polityczne spektrum od prawicy po lewicę.

 

Większość partii przejęła swoją orientację ideologiczną od swych poprzedników z czasów Cesarstwa i reprezentowała interesy swojej klienteli – także w tych przypadkach, wyjąwszy SPD (Socjaldemokratyczną Partię Niemiec) i Partię Centrum, gdy nie było formalnej ciągłości między poprzednikami a ich spadkobiercami. Rozdrobnienie sił i grup interesów, takich jak ruchy związkowe czy katolickie, określane było negatywnie jako partykularyzm. Parlamentarny system rządów oraz proporcjonalna ordynacja wyborcza wymagały jednak zdolności do przejmowania odpowiedzialności i zawierania kompromisów. Partie tzw. koalicji weimarskiej (Socjaldemokratyczna Partia Niemiec, Niemiecka Partia Centrum i Niemiecka Partia Demokratyczna) utworzyły pierwszy rząd republiki podczas obrad zgromadzenia narodowego uchwalającego konstytucję, ale podczas pierwszych wyborów do Reichstagu w 1920 roku utraciły większość i już nigdy jej nie odzyskały. W ciągu 14 lat miało miejsce 20 zmian gabinetu, 11 gabinetów mniejszościowych było zależnych od prezydenta i rządziło za pomocą dekretów na podstawie artykułu 48, rozdział 2 konstytucji weimarskiej (tzw. dyktatura prezydencka). W Reichstagu zasiadało przeważnie 17 partii, a rzadko mniej niż 11.

 

Młoda demokracja od samego początku musiała się zmagać z następującymi problemami:

 

1. Administracja i wymiar sprawiedliwości rekrutowały się z urzędników Cesarstwa. Zrezygnowano z gruntownej demokratyzacji aparatu, jedynie największy kraj związkowy – Prusy – stanowił tutaj pewien wyjątek. Wielu sędziów orzekało kierując się kryteriami politycznymi. Prawicowi podsądni mogli liczyć na łagodniejsze wyroki niż ci o poglądach lewicowych, na co zwracał już uwagę współczesny statystyk Emil Julius Gumbel.

 

2. W pakcie Eberta-Groenera dowództwo sił zbrojnych podporządkowało się nowemu rządowi i zagwarantowało mu wsparcie przeciwko radykalnym lewicowym rewolucjonistom. Późniejsza Reichswehra pod dowództwem generała Hansa von Seeckta uwolniła się jednak od demokratycznej kontroli i egzystowała niezależnie jako "państwo w państwie".

 

3. I wojna światowa pozostawiła po sobie ekonomiczne i społeczne obciążenia, które tylko częściowo zostały złagodzone prowadzoną polityką socjalną. Szczególnie reparacje wojenne ustalone w traktacie wersalskim okazały się być obciążeniem psychologicznym i dostarczały amunicji nacjonalistycznym przeciwnikom republiki.

 

Rozwój republiki

Historię republiki po "fazie powstawania" można podzielić na trzy etapy:

1. W latach kryzysu 1919-1923 republika walczyła z bezpośrednimi skutkami wojny, hiperinflacją i próbami obalenia państwa;

 

2. Podczas "pięciu tłustych lat" 1924-1929 republika osiągnęła pewną stabilność polityczną i gospodarczą oraz uznanie Niemiec w polityce zagranicznej;

 

3. Wielki kryzys 1930-1933 oraz wzrost wpływów narodowego socjalizmu doprowadziły do agonii i upadku republiki.

 

Powstanie republiki

Powstanie republiki ma bezpośredni związek z wybuchem rewolucji listopadowej pod koniec I wojny światowej. Ostatni rząd Cesarstwa kierowany przez księcia Maksymiliana Badeńskiego przeprowadził próbę wprowadzenia rozwiązań parlamentarnych do konstytucji Rzeszy w celu uzyskania lepszych warunków zawarcia pokoju z państwami ententy. Podjęcie reform mających doprowadzić do demokracji parlamentarnej w Niemczech były warunkiem państw ententy, a w szczególności prezydenta USA Woodrowa Wilsona, rozpoczęcia negocjacji pokojowych. W swej odpowiedzi na niemiecką propozycję rozejmu prezydent stwierdził, że nie rozmawia się o warunkach zawarcia pokoju z militarystami i monarchistycznymi autokratami, a odrzucenie warunku doprowadzi do kapitulacji Niemiec. Decyzja dowództwa marynarki cesarskiej o próbie doprowadzenia do jeszcze jednej bitwy z Royal Navy, podjęta już po wysłaniu prośby o rozejm, spowodowała bunt marynarzy w Kilonii i rewolucję listopadową, która przypieczętowała los Cesarstwa.

 

9 listopada 1918 roku Maksymilian Badeński ogłosił abdykację cesarza Wilhelma II ipowierzył urząd kanclerza Friedrichowi Ebertowi. Tego samego dnia Philipp Scheidemann proklamował republikę demokratyczną, czym wyprzedził o dwie godziny lewicowych radykałów Karla Liebknechta, którzy proklamowali republikę socjalistyczną. Rada Deputowanych Ludowych, tymczasowy rząd złożony z przedstawicieli SPD i USPD, zapewniła sobie poparcie nowego naczelnego dowództwa sił zbrojnych pod dowództwem Wilhelma Groenera (pakt Eberta-Groenera) i rozpoczęła działania zmierzające do szybkiego przeprowadzenia wyborów do zgromadzenia narodowego, które miało uchwalić nową konstytucję.

 

Rząd ten upadł już w grudniu 1918 roku w wyniku sporu o sposób postępowania wobec członków Związku Spartakusa, którzy starali się doprowadzić do wprowadzenia republiki rad. Podczas kontrrewolucyjnych czystek przeprowadzanych przez regularne oddziały wojska oraz Freikorps w połowie stycznia 1919 kawaleria gwardii porwała i zamordowała Różę Luksemburg i Karla Liebknechta.