Question

Czym jest Wielki Post i jak należy go przeżyc?

potrzebne na strone a5

Answer 1

Przeżywamy obecnie okres Wielkiego Postu, który trwa od Środy Popielcowej do Mszy św. Wieczerzy Pańskiej. Warto w trakcie tego czterdziestodniowego przygotowania do Wielkanocy zadać sobie pytanie: jak w historii Kościoła kształtował się ten pokutny czas i jak go obchodzono? Czas i formy Wielkiego Postu krystalizowały się bowiem na przestrzeni wielu wieków i dlatego inaczej obchodzili go pierwsi chrześcijanie, inaczej przeżywany był w czasie średniowiecza czy w okresie nowożytnym.
Już w II wieku starożytni chrześcijanie pościli w Wielki Piątek i Wielką Sobotę, aby przeżyć w ten sposób przygotowanie do Świąt Paschalnych. Wspominają o tym Tertulian (+240) oraz św. Ireneusz, biskup Lyonu (+202). W III wieku pojawił się zwyczaj tygodniowego postu. Wraz z okresem wolności religijnej dla Kościoła i przełomem konstantyńskim w IV wieku kształtował się zwyczaj czterdziestodniowego postu. Szukając korzeni tej tradycji sięgnąć należy oczywiście do Pisma Świętego i wspomnieć czterdzieści dni i nocy postu Jezusa na pustyni (por. Mt 4, 2).
Wprowadzenie czterdziestu dni postu związane było również z ustaleniem daty obchodzenia świąt Wielkanocy, którą po długich sporach na I Soborze powszechnym w Nicei w 325 roku w całym Kościele ustalono na niedzielę po żydowskim święcie Paschy (niedziela po 14 nizan). Odtąd Wielkanoc stała się – tak jak to jest dzisiaj - świętem ruchomym, które przypada między 22 marca a 25 kwietnia.
Pod koniec IV wieku coraz bardziej rozpowszechniał się zwyczaj dłuższego przygotowania zwany quadragesima (łać. określenie dla czterdziestodniowego postu). Biskup Euzebiusz z Cezarei (+339) pisze o 40 dniowym poście i ćwiczeniach ascetycznych, które były przygotowaniem do Wielkanocy. Podobnie Cyryl Jerozolimski (+387) pozostawił nam informacje w swoich katechezach o czterdziestodniowej metanoi czyli przemianie, która miała miejsce w życiu chrześcijańskim. Podczas swojego pobytu w Rzymie w 340 roku Atanazy Wielki (+373) spotkał już zwyczaj czterdziestodniowego postu, o czym wspomina w Liście z okazji Wielkanocy.
Informacje o liturgicznej strukturze i teologicznym znaczeniu Wielkiego Postu znajdujemy u wielkich Ojców Kościoła tamtego czasu: przede wszystkim u św. Augustyna (+430) i św. Leona Wielkiego (+461). W tym czasie w Rzymie w okresie postu sprawowano w tygodniu, jak w żadnym innym okresie roku liturgicznego nabożeństwa publiczne, którym przewodniczył biskup Rzymu. Każdego dnia spotykano się przy statio w jednym z kościołów rzymskich.
W Kościele w czasie Wielkiego Postu praktykowano wstrzemięźliwość od pokarmów mięśnych i różne formy pokuty, ale Ojcowie Kościoła akcentowali przede wszytkim duchowe nawrócenie, przemianę serca, gotowość do wewnętrzej ofiary, miłość bliźniego, jałmużnę i pojednanie z bliźnimi, jako owoce prawdziwego nawrócenia. Wielki Tydzień poświęcony był męce Chrystusa i czytano w kościołach opis męki Pańskiej.
Na początku średniowiecza pojawiły się jeszcze inne zwyczaje wielkopostne. W VI wieku w Rzymie post rozpoczynał się 6 tygodni przed Wielkanocą. Jednak po odliczeniu niedzieli, w które nigdy nie poszczono, post trwał właściwie tylko 36 dni. Dlatego w VII wieku dodano brakujące dni i wyznaczono jako początek Wielkiego Postu Środę Popielcową.
Od św. Grzegorza Wielkiego (+ 604) datuje się powstanie „przedpościa” (czasu siedemdziesiątnicy), czyli okresu przygotowawczego do Wielkiego Postu, który rozpoczynał się na dziewięć tygodni przed Wielkanocą i obejmował kolejne trzy niedziele przed Środą Popielcową. Pierwsza niedziela tego okresu nazywana była niedzielą siedemdziesiątnicy (zwana także niedzielą starozapustną), druga to niedziela sześćdziesiątnicy (zwana także niedzielą mięsopustną) i niedziela pięćdziesiątnicy (zwana także niedzielą zapustną). Post związany był dla chrześcijan z praktykami pokutnymi, do których należało: obowiązek wstrzemięźliowści od takich pokarmów jak: mięso, produkty mleczne, wino i jaja, udział w nabożeństwach Wielkiego Tygodnia i spowiedź wielkanocna. Na trzy tygodnie przed Wielkim Postem wprowadzał Kościół fioletową, pokutną barwę szat liturgicznych; z modlitw i śpiewów usuwano radosne Alleluja. Zaś do 1248 roku obowiązywał również post, chociaż w formie złagodzonej.
Reforma liturgiczna ostatnich lat „przedpoście” zniosła. W Polsce Wielki Post zachowywano wraz z „przedpościem” (łącznie 70 dni) jeszcze w niektórych stronach w wieku XVIII, a nawet XIX. W niedzielę post nie obowiązywał i dotąd nie obowiązuje - każda niedziela bowiem ma charakter święta.
Zwyczaj posypywania głowy popiołem na znak pokuty znany był już w czasach starożytnych. W Księdze Jonasza słyszymy o posypywaniu głowy popiołem przez mieszkańców Niniwy (por. Jon 3, 15 nn). W liturgii Kościoła zwyczaj ten pojawia się od VII wieku, a synod w Benewencie w 1091 roku wprowadził go w całym Kościele.
Zwyczaj czterdziestodniowego postu sięga swoimi korzeniami pierwszych wieków Kościoła. W historii zmieniały się jego formy i treści, chociaż istota pozostawała i pozostaje wciąż taka sama – metanoia czyli przemiana i nawrócenie człowieka ku Bogu. Warto w tym kontekście przytoczyć początek tegorocznego Orędzia papieża Benedykta XVI na Wielkie Post: „Wielki Post każdego roku stwarza nam opatrznościową okazję do refleksji nad sensem i wartością naszego życia chrześcijańskiego i pobudza nas do odkrywania miłosierdzia Bożego, abyśmy sami z kolei stawali się bardziej miłosierni wobec braci. W okresie Wielkiego Postu Kościół przypomina pewne szczególne zobowiązania, które w konkrestny sposób mają pomagać wiernym w tym procesie wewnętrznej odnowy; są nimi modlitwa, post i jałmużna”.