Question

Czy i w jaki sposób może funkcjonować społeczeństwo obywatelskie w państwach totalitarnych i autorytarnych?

Answer 1

W dzisiejszych czasach wyróżniamy trzy ustroje polityczne takie jak:
 Państwo totalitarne
 Państwo autorytarne
 Państwo demokratyczne
Poniżej przedstawię ich charakterystykę oraz pozycje obywatela w poszczególnych reżimach.

 

Państwo totalitarne – jest to państwo, w którym panuje system rządów dążący do całkowitego podporządkowania społeczeństwa państwu za pomocą monopolu informacyjnego i propagandy, ideologii państwowej oraz terroru tajnych służb. Przykładami krajów totalitarnych były narodowo-socjalistyczne Niemcy, komunistyczny Związek Radziecki lub Chiny Mao Zedonga. Totalitarny system rządów jest do chwili obecnej sprawowany w Korei Północnej.
Charakterystyczne dla tego ustroju jest kontrolowanie przez władzę życia i zachowań obywateli. W systemach totalitarnych bezwzględna władza wymagają od jednostki nie tylko podporządkowania się, ale również zaakceptowania ideologii i publicznego manifestowania tej akceptacji. Władzę sprawują "nieomylne" jednostki (takie jak Hitler czy Stalin), które poddane są kultowi. W państwie totalitarnym obywatel ma bardzo małe znaczenie. Nie ma on dostępu do rzetelnych źródeł informacji oraz jest on nękany przez służby stworzone w tym celu (bardzo dobrze rozwinięta policja). Jednostka nie ma wolności słowa a władza ma na nią wpływ pod każdym względem - mam tu na myśli Chiny, w których władza narzuca nawet ilość dzieci w danej rodzinie. Politycy w tym systemie próbują wpływać na rozumowanie i postępowanie obywateli poprzez kulturę i sztukę.
Współcześni politolodzy Brzeziński i Friedrich wyróżnili 6 cech, które występując jednocześnie w danym państwie świadczą o jego totalitaryzmie. Są to:
 jedna ideologia 
 jedna partia 
 kult jednostki
 „aparat” przymusu politycznego i represji 
 gospodarka centralnie sterowana 
 media w rękach władzy
 państwo policyjne 

 

 

Państwo autorytarne – jest to państwo, w którym system rządów kładzie nacisk na konieczność podporządkowania się jednostek władzy jednego przywódcy, obdarzonego talentami przywódczymi i dyplomatycznymi, niezachwianą moralnością i zdecydowanym charakterem.
Ustrój ten jest łagodniejszy i bardziej przystępny dla obywatela w porównaniu do totalitaryzmu jednak działa na podobnych zasadach. W systemie tym obywatel ma ograniczone prawa, co do uczestnictwa w sprawach związanych z polityką. W państwie autorytarnym nie ma narzuconej ideologii, według której ma funkcjonować każdy obywatel oraz jednostka posiada prawa obywatelskie, które są przestrzegane. Ustrój ten jest przyjazny dla obywatela w porównaniu to ustroju totalitarnego jednak działa na podobnych zasadach.

 

Państwo demokratyczne – jest to państwo, które oparte jest na trójpodziale władzy, źródło władzy stanowi wola większości obywateli tzw. władza ludu. Gwarantem istnienia demokracji jest konstytucja. Obecnie powszechną formą ustroju demokratycznego jest demokracja parlamentarna.
We współczesnej teorii demokracji liberalnej (praca Johna Locke'a i Johna Stuarta Milla) zakłada się, że faktyczny ustrój demokratyczny powinien charakteryzować się:
 możliwością wyboru władzy przez wolne i uczciwe wybory 
 możliwością kandydowania do ciał tworzących władzę przez wszystkich obywateli 
 rządami prawa i jawnością stanowienia prawa 
 przestrzeganiem elementarnych praw człowieka takich jak: 
o wolność głoszenia swoich poglądów - nawet jeśli nie są one w danym momencie popularne 
o wolność zrzeszania się i tworzenia politycznych grup nacisku 
o wolność od dyskryminacji (rasowej, religijnej, seksualnej itp.) 
Demokracja różni się od wcześniejszych ustrojów gdyż charakteryzuje się wolnością i swobodą działania obywatela. Każda pełnoletnia osoba posiadająca prawa obywatelskie może głosować, a samie wybory są powszechne, bezpośrednie i tajne. Demokracja jest także systemem najbardziej sprawiedliwym i dającym największą swobodę jednostce. Ustrój demokratyczny gwarantuje również wolność słowa. To dzięki niemu możemy w dowolny sposób wyrażać swoje własne zdanie oraz poglądy i nikt nie ma prawa narzucać nam, co mamy myśleć i mówić. W obecnych czasach jest to najpopularniejszy sposób rządzenia państwem gwarantujący największą swobodę i możliwości działania obywatelowi.

Według mnie każdy system ma swoje wady i zalety i nie można wyróżnić jednego jako najlepszego. Najbardziej korzystnym ustrojem dla obywatela jest ustrój demokratyczny