Question

1. Wyjaśnij pojęcia :

osobowość , wartości , socjalizacja.

2. WYjaśnij, co kształtuje osobowość człowieka.

Answer 1

Osobowość – wewnętrzny system regulacji pozwalający na adaptację i wewnętrzną integrację myśll, uczuć i zachowania w określonym środowisku w wymiarze czasowym (poczucie stabilności). Jest to zespół względnie trwałych cech lub dyspozycji psychicznych jednostki, różniących ją od innych jednostek.

Osobowość – stosunkowo stałe cechy, dyspozycje czy właściwości jednostki, które nadają względną spójność jej zachowaniu.

Osobowość jest także definiowana jako charakterystyczny, względnie stały sposób reagowania jednostki na środowisko społeczno-przyrodnicze, a także sposób wchodzenia z nim w interakcje.

Nie jest jedynym wyznacznikiem działania – to, co i jak człowiek robi, zależy też od doraźnego stanu fizycznego i psychicznego, emocji, stopnia przygotowania do danego działania.

Osobowość to zespół stałych i zmiennych cech psychofizycznych, które są związane z wszystkimi działaniami, doznaniami i potrzebami osoby na poziomie fizjologicznym, charakteru, intelektu i duchowym.

 

Wartości – przedmioty i przekonania, determinujące względnie podobne przeżycia psychiczne i działania jednostek. W rozumieniu kulturowym wartości to powszechnie pożądane w społeczeństwie przedmioty o symbolicznym charakterze oraz powszechnie akceptowane sądy egzystencjonalno-normatywne (orientacje wartościujące). Pojęcie wartości wywodzi się z języka niemieckiego od słów Wert i Wuerde, które oznaczają godność, honor, powagę lub godny i wartościowy

Socjalizacja (łac. socialis = społeczny) to proces (oraz rezultat tego procesu) nabywania przez jednostkę systemu wartośći, norm oraz wzorów zachowań, obowiązujących w danej zbiorowości. Socjalizacja trwa przez całe życie człowieka, lecz w największym nasileniu występuje, gdy dziecko rozpoczyna życie w społeczeństwie. Największą rolę na tym etapie odgrywają jego rodzice, później także wychowawcy i rówieśnicy oraz instytucje (takie jak szkoła czy Kościół)

 

 

2. Czynniki wpływające na kształtowanie się osobowości człowieka

Osobowość rozwija się wtrakcie życia jednostki. Nie jest więc ukształtowana zchwilą narodzin dziecka. Istnieją jedynie wrodzone zadatki anatomiczno-fizjologiczne, wpływające na dalszy rozwój, ale nie określające go ściśle.

Człowiek od urodzenia nawiązuje kontakty ze środowiskiem społecznym, co wpływa wdecydujący sposób na kształtowanie się osobowości. Poznaje świat, rozwija swe zdolności izainteresowania, kształtuje potrzeby ipostawy - wchodząc ze środowiskiem waktywny kontakt. Aktywność ta ma istotny iukierunkowany wpływ na rozwój osobowości.

Aktywność własna

Aktywność jednostki wywodzi się zjej wrodzonej zdolności do czynnego zaspokajania potrzeb. Już od wczesnego dzieciństwa człowiek reaguje aktywnie na bodźce płynące ze środowiska. Aktywność człowieka wyznaczona jest zarówno przez biologiczne właściwości organizmu, jak również przez uwarunkowania społeczne. Wzależności od cech temperamentalnych jednostka może podejmować działania wokreślony dla siebie sposób. Percepcja otaczającego świata uwarunkowana jest zarówno tym, jaki jest świat, jak itym, wjaki - specyficznie indywidualny - sposób jednostka może go odzwierciedlać iwłączać wzakres swego doświadczenia poznawczego. Świat otaczający człowieka wyznacza wpewnym sensie zakres jego aktywności. Zjawisko to jest bardziej wyraźne wodniesieniu do małego dziecka, uzależnionego fizycznie od otoczenia.

Wmiarę dorastania człowiek poszerza swój świat iwzbogaca swoją psychikę. Każdy człowiek modyfikuje oddziałujące nań wpływy zewnętrzne. Przyczynia się tym samym do biegu zdarzeń.

Dorastający człowiek, także woparciu owłasną aktywność, zdobywa coraz nowe doświadczenia, wchodzi wcoraz bardziej różnorodne interakcje zróżnymi ludźmi, podejmuje złożone zadania, pełni coraz bardziej skomplikowane role społeczne, atym samym zasadniczo wpływa na kształtowanie własnej osobowości.

Środowisko biologiczne ispołeczne

Człowiek żyje wokreślonym środowisku biologicznym, zróżnicowanym geograficznie, azatem iklimatycznie. Przystosowuje się do życia wróżnym klimacie iwróżnej szerokości geograficznej, nie może jednak żyć watmosferze pozbawionej tlenu lub wtemperaturze 100stopni Celsjusza. Przystosowanie do środowiska biologicznego ma więc pewne granice.

Ludzie przystosowują się dzięki swej wiedzy nawet do wybitnie niekorzystnych warunków środowiska biologicznego. Ta wiedza jest wytworem ludzkości. Jest ona zatem elementem środowiska społecznego człowieka.

Człowiek żyje wśród ludzi zawsze wokreślonej formacji historycznej iwokreślonej strukturze. Od chwili urodzenia wchodzi wskład grupy społecznej. Jest członkiem narodu, obywatelem państwa, członkiem rodziny, która zkolei należy do jakiejś grupy społecznej.

Każda trwała grupa społeczna posiada tradycje ireguły postępowania, obowiązujące wszystkich jej członków. Tak więc wszyscy obywatele powinni przestrzegać praw obowiązujących wdanym państwie. Istnieją też reguły obowiązujące jedynie członków określonej, mniejszej grupy: student musi podporządkować się regulaminowi Uczelni, pracownik - przepisom obowiązującym wjego miejscu pracy, dziecko - nakazom rodziców.

Człowiek przyswaja sobie reguły postępowania woparciu oróżnorodne doświadczenia społeczne. Przyswojone reguły postępowania powstają jako wynik wymagań grupy społecznej wstosunku do jednostki. Wzależności od tego, kim jest dany człowiek, podporządkowuje się on określonym wymaganiom.

Role społeczne

Każdy człowiek pełni wspołeczeństwie różnorodne role społeczne. Rola społeczna to sposób zachowania, którego oczekuje się od jednostki ze względu na miejsce, jakie zajmuje ona wgrupie społecznej. Zpodjęciem danej roli wiąże się przyjęcie systemu reguł postępowania. Innego zachowania oczekuje się od ucznia, innego od nauczycielaitp. Określona kultura wymaga specyficznego sposobu pełnienia roli. Na przykład zupełnie inne reguły postępowania obowiązywały młodą dziewczynę sto lat temu, inne obowiązują dziś.

Człowiek niemal od pierwszych chwil swego życia podlega różnorodnym oddziaływaniom społecznym. Rodzice, wychowawcy, rówieśnicy stawiają jednostce wymagania dotyczące jej sposobu zachowania się. Człowiek uczy się zatem zachowywać się wtaki sposób, który przynosi mu aprobatę grupy społecznej. Unika zaś tych rodzajów zachowania, które są sprzeczne zwymogami grupy.

Niektóre role są narzucane jednostce przez społeczeństwo. Są to role wywodzące się zróżnic biologicznych między ludźmi oraz zróżnic wieku. Są jednak także role, które człowiek wybiera sobie sam. Niezależnie od tego, czy jakąś rolę człowiek podejmuje dobrowolnie, czy też jest mu ona narzucona przez społeczeństwo, musi przy jej pełnieniu przestrzegać wymagań znią związanych.

Nie zawsze człowiek przyjmuje rolę narzuconą mu przez społeczeństwo. Czasem dzieje się tak dlatego, że dana rola jest dla niego za trudna, kiedy ma jakieś negatywne doświadczenia związane zjej pełnieniem. Odrzucanie roli wiąże się często zbrakiem właściwych wzorów postępowania.

Osoby znaczące

Na wybór isposób pełnienia ról społecznych, ajednocześnie na kształtowanie się osobowości, wywierają duży wpływ tzw. osoby znaczące. Osobami tymi są zazwyczaj ludzie, zktórymi przebywamy przez dłuższy czas, którzy są dla nas szczególnie ważni iczęsto decydują onaszym postępowaniu. Osobami znaczącymi są przede wszystkim rodzice, rodzeństwo, wychowawcy, przyjaciele. Taką osobą może być również ulubiony aktor czy piosenkarz, azatem osoby, zktórymi nie wchodzimy wbezpośredni kontakt.

Osoby znaczące są wzorami do naśladowania. Wtoku rozwoju jednostka przechodzi stopniowo od naśladownictwa cenionych i atrakcyjnych sposobów zachowania się innych ludzi do przyswojenia sobie rozmaitych reguł postępowania wsposób bardziej świadomy ido samodzielnego stosowania ich wróżnych sytuacjach.

Przejmowanie wzorów

Proces przyswajania sobie reguł, które jednostka ma pełnić, konstruowania obrazu samego siebie, uświadamiania sobie potrzeb isposobów ich zaspokajania (postaw) jest długotrwały. We wczesnych stadiach życia człowieka przejmowanie wzorów odbywa się na drodze empatii, naśladowania, modelowania iidentyfikacji.

Empatia to wczuwanie się wstany psychiczne innych osób. Zjednej strony może to być trafne rozumienie czyichś uczuć, zdrugiej - doznawanie reakcji emocjonalnej, wywołanej przez spostrzeżenie cudzych emocji.

Naśladowanie jako forma gromadzenia doświadczenia występuje wtedy, gdy jednostka, obserwując zachowanie osoby znaczącej, naśladuje je. Występuje ono wtedy, gdy jednostka znajduje się wpodobnej sytuacji jak osoba, którą naśladuje. Naśladowanie wiąże się zzewnętrznym przejmowaniem reguł postępowania. Dziecko naśladuje matkę nie dlatego, iż uważa, że to, co ona robi, jest moralnie słuszne, lecz dlatego, że jest ona dla niego pierwszoplanową osobą znaczącą.

Naśladowane mogą być nie tylko osoby znajbliższego kręgu dziecka. Występuje przecież także naśladowanie bohaterów seriali telewizyjnych, filmów, bohaterów książkowych czy też ulubionych aktorów bądź piosenkarzy. Ten rodzaj naśladownictwa wiąże się zchęcią ukształtowania siebie na wzór ideału. Wpływa zatem na kształtowanie obrazu JA idealnego.