Z przedstawionych niżej pieśni wypisz po dwie sentencje, w których poeta mówi o ideale człowieczeństwa. Wyjaśnij je zwięźle (krótko).
Jan Kochanowski Wy, którzy pospolitą rzeczą władacie..
Wy, którzy Pospolitą Rzeczą władacie,
A ludzką sprawiedliwość w ręku trzymacie;
Wy, mówię, którym ludzi paść poruczono
I zwierzchności nad stadem Bożym zwierzono,
Miejcie to przed oczyma zawżdy swojemi,
Żeście miejsca zasiedli Boże na ziemi,
Z którego macie nie tak swe własne rzeczy
Jako wszytek ludzki mieć rodzaj na pieczy.
A wam więc nad mniejszemi zwierzchność jest dana,
Ale i sami macie nad sobą Pana,
Któremu kiedyżkolwiek z spraw swych uczynić
Poczet macie; trudnoż tam krzywemu wynić.
Nie bierze ten Pan darów ani sie pyta,
Jesli kto chłop czyli sie grofem poczyta;
W siermiędze li go widzi, w złotych li głowach,
Jesli namniej przewinił, być mu w okowach.
Więc ja podobno z mniejszym niebezpieczeństwem
Grzeszę, bo sam sie tracę swym wszeteczeństwem;
Przełożonych występki miasta zgubiły
I szerokie do gruntu carstwa zniszczyły.
Z przedstawionych wyżej pieśni wypisz cztery sentencje, w których poeta mówi o ideale człowieczeństwa. Wyjaśnij zwięźle.
Jan Kochanowski Pieśń o dobrej sławie
Jest kto, co by wzgardziwszy te doczesne rzeczy
Chciał ze mną dobrą tylko sławę mieć na pieczy,
A starać sie, ponieważ musi zniszczeć ciało,
Aby imię przynamniej po nas tu zostało
I szkoda zwać człowiekiem, kto bydlęce żyje
Tkając, lejąc w się wszytko, póki zstawa szyje;
Nie chciał nas Bóg położyć równo z bestyjami:
Dał nam rozum, dał mowę, a nikomu z nami.
Przeto chciejmy wziąć przed się myśli godne siebie,
Myśli ważne na ziemi, myśli ważne w niebie;
Służmy poczciwej sławie, a jako kto może,
Niech ku pożytku dobra spólnego pomoże.
Komu dowcipu równo z wymową dostaje
Niech szczepi miedzy ludźmi dobre obyczaje;
Niechaj czyni porządek, rozterkom zabiega,
Praw ojczystych i pięknej swobody przestrzega.
A ty, coć Bóg dał siłę i serce po temu,
Uderz sie z poganinem, jako słusze cnemu:
Prostak to, który wojsko z wielkości szacuje:
Zwycięstwo liczby nie chce, męstwa potrzebuje.
Śmiałemu wszędy równo, a o wolność miłą
Godzi sie oprzeć, by więc i ostatnią siłą;
Nie przegra, kto frymarczy na sławę żywotem s
Azaby go lepiej dał w cieniu darmo potem ?
1Żeście miejsca zasiedli Boże na ziemi,
2Przełożonych występki miasta zgubiły
To z pierwszej pieśni.1 Peota mówi o człowieku, który został stworzony na obraz i boże podobieństwo. CZłowiek zajął miejsce Boga. 2Jednakże wielu ludzi, np politykow, rządzą naszym krajem wbrew ("woli bożej"), woli społeczeństwa co doprawadza do jego zguby.
Z 2 tekstu
1Nie chciał nas Bóg położyć równo z bestyjami:
2Azaby go lepiej dał w cieniu darmo potem
1Autor pisze o człowieku jako o istocie rozumnej. Połozonej w przyrodzie o wiele wyżej niż inne gatunki. Istota myśląca i rządząca światem.
2Jednakże ludzie za każdy nawet najmniejszy gest pomocy oczekują głośnego podziękowania. Autor pisze tu o czynach, ktore powinny byc za darmo i po cichu, bo liczą się gest z serca,a nie pozorna dobroc dla publiki i dobrej opinii.