Question

Wymienić i zdefiniować podstawy światopoglądu romantycznego i wyjaśnić związane z nim pojęcia.

Answer 1

Epoka :

a) EUROPA - I poł. XIX w; za datę graniczną końca romantyzmu przyjmuje się rok 1848 ,najwcześniej rozwinęła się w Niemczech;
b) POLSKA - za początek epoki przyjmujemy rok 1822 (kiedy to Mickiewicz wydał I tom poezji), koniec kojarzony jest z rokiem 1863 (wybuch powstania styczniowego), datą ważną dla Polski był rok 1830 (wybuch powstania listopadowego).
Ramy polskiego romantyzmu wyznacza przede wszystkim sytuacja polityczna kraju; zniewolony naród od samego początku protestuje przeciwko zaborom, niewoli, walcząc u boku Napoleona w kampanii napoleońskiej, a potem organizując powstania narodowowyzwoleńcze.

Nazw epoki - słowo romantyzm wywodzi się od łac. które oznaczało pierwotnie nie klasyczną łacinę, potoczny język używany m.in. w literaturze ludowej i tzw. opowieściach o miłości "romansach

Wyznaczniki filozoficzne: podstawy filozofii stworzyli myśliciele niemieccy Immanuel Kant, Gotfryd Herder oraz bracia Schlegelowie.

Wyznaczniki romantycznego światopoglądu: 
a) pryzmat uczucia nad rozumem np. "Oda do młodości" i "Romantyczność" Adama Mickiewicza,
b) nowe metody poznawania świata poprzez intuicję, wyobraźnię i imaginację np. "Droga nad przepaścią w Czufut-kale" i "Burza" Adama Mickiewicz oraz "Cierpienia Młodego Wertera",
c) protest przeciwko uniwersalizmowi klasycyzmu; powrót do ludowości, oryginalności np. "Oda do Młodości" i "Lilie" Adama Mickiewicza,
d) indywidualizm, np. "Konrad Wallenrod", 
e) umiłowanie wolności,
f) fascynacja kulturą ludową i najdawniejszą przeszłością narodu np. "Konrad Wallenrod",
g) fascynacja naturą, żywiołowością, dynamizmem natury, 
h) bunt przeciw konwencjom i utartym konwenansom społecznym, 
i) apoteoza młodości, 
j) poezja staje się najbardziej cenioną dziedziną sztuki, w niej bowiem miał się wyrażać duch narodów,
k) spirytualizm i mistycyzm np. "III cz. Dziadów" i "Kordian".

Przedstawiciele polscy: 

1. Mickiewicz Adam (Dziady, Pan Tadeusz, Konrad Wallenrod). 
2. Słowacki Juliusz (Kordian, Balladyna). 
3. Cyprian Kamil Norwid (poematy i liryki). 
4. Zygmunt Krasiński (Nie-Boska komedia). 
5. Fredro Aleksander (Zemsta, Śluby panieńskie).

Pojęcia: 

a) irracjonalizm - pogląd przeciwstawiający się myśleniu racjonalnemu; eksponujący to co nieracjonalne, wbrew logice, pojmowane poprzez wyobraźnię, imaginacje, 
b) tajemniczość - romantycy uwielbiają aurę niezwykłości, niedopowiedzenia; akcja często dzieje się w niezwykłych okolicznościach, w aurze nocy, ciemności; ujawnienie bytów duchowych, 
c) ludowość - szczególna fascynacja kulturą, podaniami i pieśniami ludowymi, wiara w przesądy, w życie pozagrobowe, widma i zjawy,
d) spirytualizm - przekonanie o możliwości nawiązania kontaktu z duchami zmarłych, 
e) mistycyzm - przekonanie o możliwości nawiązania kontaktu z Bogiem, bóstwem, 
f) mesjanizm - termin pochodzi od słowa Mesjasz - Zbawiciel; przypisywanie jednostce lub całemu narodowi roli zbawczej, 
g) historyzm - romantycy szczególnie interesowali się historią średniowiecza, najbardziej odległą, tajemniczą, niezwykłą,
h) indywidualizm - podkreślenie ludz