Wpływ urbanizacji i turystyki na różnorodność biologiczną krótka notatka.
szwaja8
Przyczyny zagrożenia różnorodności biologicznej rozpatruje się w dwóch kategoriach: przyczyn podstawowych i przyczyn bezpośrednich. Wśród przyczyn podstawowych wymienione są:
* niezrównoważony i szybki wzrost populacji ludzkiej i konsumpcji naturalnych zasobów, * silne zawężenie gamy produktów oferowanych przez rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo, * systemy ekonomiczne i polityczne niedoceniające wartości środowiska i jego zasobów, * nierówność w posiadaniu, zarządzaniu i czerpaniu korzyści zarówno z użytkowania, jak i z ochrony zasobów biologicznych, * niedostatki wiedzy i niewystarczające jej stosowanie, * systemy prawne i organizacyjne, które sprzyjają niezrównoważonej eksploatacji.
Do bezpośrednich przyczyn zmniejszania sie różnorodności biologicznej zaliczono następujące typy zagrożeń:
* ubytki i rozdrobnienie biotopów, * gatunki wprowadzone (obce), * nadmierną eksploatację gatunków roślin i zwierząt, * skażenia gleby, wód i atmosfery, * globalne zmiany klimatu, * intensywne rolnictwo i lesnictwo.
Norse [1993] zaproponował także podział zagrożen różnorodności biologicznej mórz i oceanów na podstawowe i bezpośrednie. Do zagrożeń podstawowych Norse zaliczył:
* zbyt liczną populację ludzką w stosunku do wielkości zasobów przyrody, * zbyt dużą konsumpcję i nierówny dostęp do zasobów przyrody, * w większości przypadków niszczenie różnorodności biologicznej przez instytucje stworzone przez człowieka, * brak wystarczającej wiedzy i informacji w tym zakresie, * niedocenianie wartości przyrody i jej zasobów.
Wśród zagrożen bezpośrednich Norse wyróżnia:
* nadmierną eksploatację (gatunków gospodarczych, gatunków przypadkowych) i zaburzenia sieci troficznej, * fizyczne niszczenie środowiska (celowe i uboczne niszczenie dna nabrzeży, hałas, osady wnoszone z lądu), * skażenia (chemiczne toksyny, eutrofizacja, odpady stałe - dławienie się zwierząt plastikowymi foliami), * gatunki obce (celowo i przypadkowo wprowadzane do biocenoz), * globalne zmiany klimatu (niszczenie warstwy ozonowej, ocieplanie klimatu, zaburzenia prądów i ruchów wody, podnoszenie się poziomu morza).
Różnorodność biologiczna jest zagrożona również lokalnie lub regionalnie wskutek katastrof o charakterze ekologicznym, powodujących lokalne zaburzenie równowagi ekologicznej, destrukcję ekosystemów i ginięcie gatunków. Przykładami takich katastrof mogą być:
* wielkie pożary lasów, * pożary szybów i pól naftowych, * katastrofy napełnionych tankowców, * awarie reaktorów atomowych, * awarie w zakładach chemicznych, * próby z bronią nuklearną.
Odrębną kategorię zagrożeń różnorodności biologicznej stanowią wojny, pociągające za soba stosowanie broni nuklearnej, chemicznej czy bakteriologicznej. Warunki wojenne stwarzają również niebezpieczeństwo stosowania "szantażu ekologicznego" (np. wojna w byłej Jugosławii) czy też celowych zniszczeń ekologicznych (defoliacja lasów podczas wojny w Wietnamie lub podpalanie szybów naftowych w Kuwejcie). W Konwencji o różnorodności biologicznej zwraca się uwagę na nowe zagrożenie różnorodności biologicznej, które wynika z eksperymentów genetycznych. Zmodyfikowane genetycznie organizmy mogą po niekontrolowanym przeniknięciu z laboratoriów zagrażać czystości genetycznej populacji żyjących w stanie naturalnym lub hodowanych, a nawet równowadze ekosystemów.
* niezrównoważony i szybki wzrost populacji ludzkiej i konsumpcji naturalnych zasobów,
* silne zawężenie gamy produktów oferowanych przez rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo,
* systemy ekonomiczne i polityczne niedoceniające wartości środowiska i jego zasobów,
* nierówność w posiadaniu, zarządzaniu i czerpaniu korzyści zarówno z użytkowania, jak i z ochrony zasobów biologicznych,
* niedostatki wiedzy i niewystarczające jej stosowanie,
* systemy prawne i organizacyjne, które sprzyjają niezrównoważonej eksploatacji.
Do bezpośrednich przyczyn zmniejszania sie różnorodności biologicznej zaliczono następujące typy zagrożeń:
* ubytki i rozdrobnienie biotopów,
* gatunki wprowadzone (obce),
* nadmierną eksploatację gatunków roślin i zwierząt,
* skażenia gleby, wód i atmosfery,
* globalne zmiany klimatu,
* intensywne rolnictwo i lesnictwo.
Norse [1993] zaproponował także podział zagrożen różnorodności biologicznej mórz i oceanów na podstawowe i bezpośrednie. Do zagrożeń podstawowych Norse zaliczył:
* zbyt liczną populację ludzką w stosunku do wielkości zasobów przyrody,
* zbyt dużą konsumpcję i nierówny dostęp do zasobów przyrody,
* w większości przypadków niszczenie różnorodności biologicznej przez instytucje stworzone przez człowieka,
* brak wystarczającej wiedzy i informacji w tym zakresie,
* niedocenianie wartości przyrody i jej zasobów.
Wśród zagrożen bezpośrednich Norse wyróżnia:
* nadmierną eksploatację (gatunków gospodarczych, gatunków przypadkowych) i zaburzenia sieci troficznej,
* fizyczne niszczenie środowiska (celowe i uboczne niszczenie dna nabrzeży, hałas, osady wnoszone z lądu),
* skażenia (chemiczne toksyny, eutrofizacja, odpady stałe - dławienie się zwierząt plastikowymi foliami),
* gatunki obce (celowo i przypadkowo wprowadzane do biocenoz),
* globalne zmiany klimatu (niszczenie warstwy ozonowej, ocieplanie klimatu, zaburzenia prądów i ruchów wody, podnoszenie się poziomu morza).
Różnorodność biologiczna jest zagrożona również lokalnie lub regionalnie wskutek katastrof o charakterze ekologicznym, powodujących lokalne zaburzenie równowagi ekologicznej, destrukcję ekosystemów i ginięcie gatunków. Przykładami takich katastrof mogą być:
* wielkie pożary lasów,
* pożary szybów i pól naftowych,
* katastrofy napełnionych tankowców,
* awarie reaktorów atomowych,
* awarie w zakładach chemicznych,
* próby z bronią nuklearną.
Odrębną kategorię zagrożeń różnorodności biologicznej stanowią wojny, pociągające za soba stosowanie broni nuklearnej, chemicznej czy bakteriologicznej. Warunki wojenne stwarzają również niebezpieczeństwo stosowania "szantażu ekologicznego" (np. wojna w byłej Jugosławii) czy też celowych zniszczeń ekologicznych (defoliacja lasów podczas wojny w Wietnamie lub podpalanie szybów naftowych w Kuwejcie). W Konwencji o różnorodności biologicznej zwraca się uwagę na nowe zagrożenie różnorodności biologicznej, które wynika z eksperymentów genetycznych. Zmodyfikowane genetycznie organizmy mogą po niekontrolowanym przeniknięciu z laboratoriów zagrażać czystości genetycznej populacji żyjących w stanie naturalnym lub hodowanych, a nawet równowadze ekosystemów.