Dobór strategii inwestycyjnej i sposobu alokacji aktywów jest determinowany wieloma czynnikami, wśród których najważniejsze wydają się być ogólne determinanty charakteryzujące proces inwestycyjny, preferencje indywidualne inwestora oraz cel inwestycyjny, próba realizacji którego jest pierwotną przyczyną wszelkich podejmowanych działań inwestycyjnych i który w głównej mierze determinuje wybór strategii alokacji aktywów.
Należy mieć świadomość, że każdy inwestor dokonując swoich wyborów, ma do czynienia z szeregiem czynników o charakterze wewnętrznym i zewnętrznym, które warunkują dokonywane przez niego decyzje, a jednocześnie oddziaływują na potencjalny rezultat jakiego może się on spodziewać. Wynika z tego, że nie istnieje jedna uniwersalna droga identyczna dla wszystkich inwestorów, którą powinni oni podążać w celu osiągnięcia swoich planów. Istnieją jednak pewne uniwersalne reguły, których każdy inwestor powinien mieć świadomość oraz czynniki, które w mniejszym lub większym stopniu determinują decyzje każdego inwestora. Mimo iż świadomość powyższych reguł nie gwarantuje osiągnięcia sukcesu inwestycyjnego, to jednak w wielu przypadkach pozwala na uniknięcie poważnych błędów, których skutki niejednokrotnie są nieodwracalne.
Niekwestionowane znaczenie doboru właściwej strategii inwestycyjnej jest w dużej mierze wynikiem analizy wymogów, jakie stawia przed inwestorem realizowanie określonego typu strategii inwestycyjnej oraz zasobów jakimi inwestor ten dysponuje. Analiza ta ma na celu określenie zarówno samej możliwości operacyjnej stosowania danej strategii, jak i jej potencjalnej efektywności, która w dużej mierze jest determinowana przez zasoby jakimi dysponuje dany inwestor. Zasoby te należy postrzegać w szerokim kontekście. Mimo iż zasoby kapitałowe są istotnym składnikiem wspomnianych zasobów, to jednak równie ważnymi zasobami determinującymi konkretną możliwość realizacji danej strategii inwestycyjnej czy szerzej patrząc strategii alokacji aktywów są dostępny czas, czy kapitał intelektualny. Główną kwestią rozważaną podczas doboru powyższych strategii jest jednak cel, jaki dzięki mim chcemy osiągnąć, gdyż jest on głównym determinantem warunkującym wybór jakiego dokona inwestor. W wielu przypadkach dogłębna analiza możliwości i potencjalnych efektów pozwala również na polepszenie rezultatów dokonywanych decyzji inwestycyjnych i skuteczności wybranych i stosowanych strategii alokacji aktywów. Jest to w dużym stopniu zasługa innowacji, jakie mogą pojawić się w wyniku analizy dostępnych możliwości i które w istotny sposób mogą rozszerzyć zasób alternatyw jakimi dysponował będzie inwestor.
Należy pamiętać, iż dla inwestora równie istotna jak analiza otoczenia zewnętrznego i alternatyw jakie ono rodzi, powinna być analiza potencjału wewnętrznego. Stwierdzenie to jest ściśle połączone z założeniem, mówiącym o swoistym dualiźmie natury celu inwestora. Dualizm ten wynika z procesowego podejścia do istoty celu, a więc z twierdzenia że cel i sposób jego osiągnięcia są ze sobą nierozłącznie związane i razem składają się na pojęcie celu zagregowanego. Na uwagę zasługuje fakt, że czynniki zewnętrzne i wewnętrzne nieustannie się uzupełniają i oddziałują na wszystkie etapy składające się na osiągnięcie celu zagregowanego. Tak więc przy rozpatrywaniu celu w ujęciu statycznym, główną wagę będziemy przykładali do analizy ilościowej, przy mniejszym udziale analizy jakościowej. Podczas rozpatrywania celu w ujęciu procesowym, będziemy mieli do czynienia ze wzrostem znaczenia udziału analizy jakościowej, która jednak w większości opracowań zasadniczo ma wagę ustępującą wadze analizy ilościowej.
Ogólne Determinanty wyboru adekwatnej strategii Istnieje oczywiście niezliczona ilość czynników o charakterze ogólnym wpływających na proces inwestycyjny. W poniższym tekście poruszone zostaną trzy podstawowe grupy tych czynników. Do grup tych zaliczymy czynniki o charakterze zewnętrznym, związane z otoczeniem w jakim funkcjonuje inwestor i w jakim przebiegał będzie proces inwestycyjny oraz czynniki związane z samym inwestorem. Po stronie czynników wewnętrznych, związanych z inwestorem na uwadze należy mieć zarówno czynniki związane ze stanem posiadania inwestora, jak i czynniki związane z zasobami niematerialnymi i cechami, w jakie wyposażony jest inwestor. Do głównych determinantów zewnętrznych zaliczyć należy ogólne parametry opisujące geopolityczne otoczenie oraz otoczenie ekonomiczne, w jakim funkcjonuje inwestor. Czynniki te w dużej mierze wpływają na występowanie poszczególnych rodzajów ryzyk z jakimi inwestor będzie miał do czynienia. Opisują one poziom stabilności otoczenia i determinują możliwość dokonywania skutecznych analiz przyszłych stanów natury i realną możliwość tworzenia długoterminowych planów. Czynniki te w dużej mierze powiązane są również ze stopniem rozwoju struktur, w jakich funkcjonuje inwestor i poziomem możliwości technicznych jaki będzie determinował jego działania operacyjne. W szczególności istotny będzie tu poziom rozwoju i skomplikowania struktur rynku kapitałowego w szerokim rozumieniu, na którym inwestor realizował będzie swoje plany inwestycyjne. Istotna jest tu również cykliczność, jaką charakteryzuje się otoczenie w jakim funkcjonuje inwestor i aktualny stan cyklu. Kwestia ta jest niezwykle istotna, gdyż wiele działań inwestora jest determinowanych właśnie aktualnym momentem cyklu i chęcią wykorzystania możliwości jakie cykliczność ta stwarza. Wśród drugiej z wymienionych grup odnoszących się do stanu posiadania przez inwestora aktywów, należy rozróżnić podejście statyczne i dynamiczne. Podczas podejścia statycznego należy zwrócić uwagę zarówno na poziom zasobów jakie inwestor jest w stanie i chce przeznaczyć na działalność inwestycyjną jak i na poziom pozostałych zasobów i ich charakter. O ile pierwsza kwestia posiadająca bezpośrednie przełożenie na ilość dostępnych alternatyw inwestycyjnych i skuteczność ich realizacji jest oczywista, o tyle nie można też zapominać o uwzględnianiu korelacji jakie występują między częścią o charakterze inwestycyjnym, a pozostałą częścią aktywów będącą w posiadaniu inwestora, gdyż korelacje te w znacznym stopniu wpływają na poziom globalnego ryzyka, na jakie narażony jest inwestor. W podejściu dynamicznym istotną rolę odgrywają nie tylko aktywa posiadane w danej chwili przez inwestora ale również przyszłe przewidywane przepływy związane z wszelką działalnością nie wynikającą z działalności inwestycyjnej i angażowania aktywów z części przeznaczonej na działalność inwestycyjną. Tak więc mogą to byś zarówno dochody wynikające z pracy jaką inwestor świadczy, tantiemy związane z przeszła aktywnością inwestora, czy też dochody wynikające z wykorzystania majątku o charakterze nie inwestycyjnym. Rola posiadanych aktywów, niezależnie od stosowanego podejścia jest szczególnie istotna z uwagi na fakt występowania barier wejścia cechujących niektóre strategie alokacji aktywów oraz występowanie istotnych kosztów stałych jakie są związane z realizacją poszczególnych strategii inwestycyjnych. Wszystko to sprawia, że czynnik ten w istotny sposób determinuje zarówno poziomy potencjalnego zysku z inwestycji, jak i poziom globalnego ryzyka z jakim zetknie się inwestor. Ważną grupę stanowią również cechy i czynniki o charakterze niematerialnym, takie jak poziom posiadanej przez inwestora wiedzy i zdolności oraz ogólne czynniki o charakterze psychologicznym, w mniejszym lub większym stopniu oddziaływujące na każdego inwestora. Czynniki te w dużym stopniu wpływają na zasób dostępnych alternatyw, które inwestor efektywnie może zrealizować. Ważną kwestią są również różnorakie zobowiązania inwestora zarówno o charakterze indywidualnym, jak i zbiorowym, które musi on brać pod uwagę podczas planowania i realizacji swoich inwestycji. Należy zatem uznać, że wszystkie powyższe ogólne determinanty niezwykle silnie oddziałują na inwestora i jego decyzje.
Preferencje inwestora
Niezwykle ważną kwestią jaka powinna być rozważana podczas procesu inwestycyjnego są również preferencje inwestora. Możemy mieć tu do czynienia zarówno z kwestiami odnoszącymi się do samego procesu inwestycji i preferencji inwestora związanymi z tą sferą, jak również preferencjami inwestora wynikającymi z jego szerokiego światopoglądu wykraczającego poza ramy procesu inwestycyjnego. W pierwszym rozpatrywanym przypadku, kluczowymi czynnikami są podejście inwestora do ryzyka, rentowności i okresu inwestycji. Za podstawową kwestię należy uznać tu podejście do ryzyka, gdyż jest to najbardziej newralgiczna kwestia. Istotne jest tu zarówno ryzyko rozumiane jako maksymalne obsunięcie kapitału od szczytu, jak i ryzyko polegające na utracie realnej wartości wpłaconego kapitału, czy też ryzyko zmienności. Poza tym nie można również pomijać trudniej kwantyfikowalnych ryzyk, takich jak ryzyko braku płynności czy wszelkie ryzyka o charakterze nadzwyczajnym, czy trudno dywersyfikowalnym. Czynnik ten swoje znaczenie zawdzięcza również temu, że błędy poczynione na tym polu należą do najbardziej dotkliwych w skutkach. Kolejną kwestią jaka determinuje proces inwestycyjny i dokonywane podczas niego decyzje jest oczekiwana przez inwestora stopa zwrotu z zainwestowanego kapitału oraz jej periodyzacja interpretowana jako poziom wygładzenia linii kapitału. Preferencje te podobnie jak poprzednie w znacznym stopniu zawężają zakres alternatyw dostępnych dla inwestora. Powyższe dwa czynniki charakteryzuje ponadto duża możliwość ich sprawnej kwantyfikacji, a co za tym idzie duża swoboda i łatwość ich przełożenia na konkretne decyzje inwestycyjne. Mniej wyraźne kryteria występują natomiast przy trzecim czynniku jakim jest czas. Z pominięciem przypadków skrajnych mamy tu bowiem do czynienia z wysokim stopniem swobody przy określaniu ram czasowych dla konkretnych podejść inwestycyjnych. Jest to w dużym stopniu związane ze swobodą jaką obserwujemy w aspekcie adaptacji większości podejść inwestycyjnych do konkretnych ram czasowych. Niemniej jednak czynnik ten wpływa również na wykluczenie wielu alternatyw inwestycyjnych. Do zupełnie innej grupy czynników należą natomiast czynniki powiązane z postawą i przyjmowaną przez inwestora ideologią wykraczającą poza ramy procesu inwestycyjnego. Przejawem takiej determinacji jest np. wykluczenie z portfela inwestycyjnego aktywów, które same w sobie, ich właściciele, lub zarządcy reprezentują wartości sprzeczne z wartościami inwestorów. Mimo, iż ta grupa czynników nie znajduje dobrego uzasadnienia na gruncie analiz ilościowych, to jednak odgrywa ona istotną funkcję przy analizach jakościowych. Czynniki tego typu nie należą jednak do podstawowych kwestii dla szerokiego grona inwestorów. Należy jednak pamiętać, że istnieje również grupa inwestorów, takich jak różnego rodzaju fundacje czy podmioty opierający swoje działanie głównie o czynniki ideowe, a nie ekonomiczne, dla których kwestie tego typu stanowią jeden z głównych determinantów procesu inwestycyjnego. W większości przypadków jednak inwestorzy zależni są głównie od czynników o silnym uzasadnieniu ekonomicznym opartym o ich preferencje odnoszące się do kontekstu inwestycyjnego.
Cel inwestycyjny
Podstawowym czynnikiem determinującym proces inwestycyjny i decyzje inwestora jest cel inwestycji jaki przyświeca inwestorowi. Mimo, iż cel ten może być bardzo zróżnicowany tak jak zróżnicowane jest samo grono inwestorów, to jednak możemy wyróżnić kilka podstawowych grup tych celów. Pierwszą najbardziej uniwersalną grupą jest wzrost wartości aktywów, bez sprecyzowania sposobu ich zagospodarowania i celu jakim mają one służyć. Grupa ta zakłada późniejsze dokonanie precyzyjnych ustaleń w tym względzie i wynika bezpośrednio z podstawowego założenia, że inwestor preferuje posiadanie większych zasobów niż mniejszych. Drugą grupę stanowi sfinansowanie konkretnego wydatku, w przypadku którego możemy określić przypuszczalny koszt inwestycji i harmonogram dokonywania wydatku. W przypadku tym inwestor posiada precyzyjne preferencje odnośnie wykorzystania swoich zasobów, a inwestycja ma sprecyzowane ramy czasowe. Istotne jest tu szczególnie niedopuszczenie do obniżenia się wartości kapitału, co mogłoby uniemożliwić realizację celu nawet przy wykorzystaniu finansowania obcego. Kolejną istotną grupę celów stanowi szeroko rozumiane zabezpieczenie. Cel ten powiązany jest zwykle z posiadaniem przez inwestora innych środków, które w zupełności zaspokajają jego potrzeby konsumpcyjne oraz te wynikające z prowadzonej przez niego aktywności. Działalność inwestycyjna i gromadzone podczas niej aktywa mają natomiast zabezpieczyć ciągłość funkcjonowania inwestora na określonym poziomie jakościowym w wypadku popełnienia przez niego błędu podczas aktywności nieinwestycyjnej lub w razie wystąpienia zjawisk o charakterze nadzwyczajnym. Cel ten wymusza przywiązywani szczególnie dużej wagi do stopnia korelacji wartości portfela inwestycyjnego z wartością pozostałego majątku inwestora i jego przepływami kapitałowymi. Istotną grupą celów są również cele nie zakładające wykorzystania gromadzonych podczas inwestycji środków przez inwestora. Przypadkami takimi są np. chęć zgromadzenia spadku lub środków na cel o charakterze charytatywnym. Niezależnie od celu jaki przyświeca inwestorowi należy uznać, że w dużym stopniu determinuje on proces inwestycyjny i zbiór efektywnych alternatyw jakie pozostają w dyspozycji inwestora.
Dobór strategii inwestycyjnej i sposobu alokacji aktywów jest determinowany wieloma czynnikami, wśród których najważniejsze wydają się być ogólne determinanty charakteryzujące proces inwestycyjny, preferencje indywidualne inwestora oraz cel inwestycyjny, próba realizacji którego jest pierwotną przyczyną wszelkich podejmowanych działań inwestycyjnych i który w głównej mierze determinuje wybór strategii alokacji aktywów.
Należy mieć świadomość, że każdy inwestor dokonując swoich wyborów, ma do czynienia z szeregiem czynników o charakterze wewnętrznym i zewnętrznym, które warunkują dokonywane przez niego decyzje, a jednocześnie oddziaływują na potencjalny rezultat jakiego może się on spodziewać. Wynika z tego, że nie istnieje jedna uniwersalna droga identyczna dla wszystkich inwestorów, którą powinni oni podążać w celu osiągnięcia swoich planów. Istnieją jednak pewne uniwersalne reguły, których każdy inwestor powinien mieć świadomość oraz czynniki, które w mniejszym lub większym stopniu determinują decyzje każdego inwestora. Mimo iż świadomość powyższych reguł nie gwarantuje osiągnięcia sukcesu inwestycyjnego, to jednak w wielu przypadkach pozwala na uniknięcie poważnych błędów, których skutki niejednokrotnie są nieodwracalne.
Niekwestionowane znaczenie doboru właściwej strategii inwestycyjnej jest w dużej mierze wynikiem analizy wymogów, jakie stawia przed inwestorem realizowanie określonego typu strategii inwestycyjnej oraz zasobów jakimi inwestor ten dysponuje. Analiza ta ma na celu określenie zarówno samej możliwości operacyjnej stosowania danej strategii, jak i jej potencjalnej efektywności, która w dużej mierze jest determinowana przez zasoby jakimi dysponuje dany inwestor. Zasoby te należy postrzegać w szerokim kontekście. Mimo iż zasoby kapitałowe są istotnym składnikiem wspomnianych zasobów, to jednak równie ważnymi zasobami determinującymi konkretną możliwość realizacji danej strategii inwestycyjnej czy szerzej patrząc strategii alokacji aktywów są dostępny czas, czy kapitał intelektualny. Główną kwestią rozważaną podczas doboru powyższych strategii jest jednak cel, jaki dzięki mim chcemy osiągnąć, gdyż jest on głównym determinantem warunkującym wybór jakiego dokona inwestor. W wielu przypadkach dogłębna analiza możliwości i potencjalnych efektów pozwala również na polepszenie rezultatów dokonywanych decyzji inwestycyjnych i skuteczności wybranych i stosowanych strategii alokacji aktywów. Jest to w dużym stopniu zasługa innowacji, jakie mogą pojawić się w wyniku analizy dostępnych możliwości i które w istotny sposób mogą rozszerzyć zasób alternatyw jakimi dysponował będzie inwestor.
Należy pamiętać, iż dla inwestora równie istotna jak analiza otoczenia zewnętrznego i alternatyw jakie ono rodzi, powinna być analiza potencjału wewnętrznego. Stwierdzenie to jest ściśle połączone z założeniem, mówiącym o swoistym dualiźmie natury celu inwestora. Dualizm ten wynika z procesowego podejścia do istoty celu, a więc z twierdzenia że cel i sposób jego osiągnięcia są ze sobą nierozłącznie związane i razem składają się na pojęcie celu zagregowanego. Na uwagę zasługuje fakt, że czynniki zewnętrzne i wewnętrzne nieustannie się uzupełniają i oddziałują na wszystkie etapy składające się na osiągnięcie celu zagregowanego. Tak więc przy rozpatrywaniu celu w ujęciu statycznym, główną wagę będziemy przykładali do analizy ilościowej, przy mniejszym udziale analizy jakościowej. Podczas rozpatrywania celu w ujęciu procesowym, będziemy mieli do czynienia ze wzrostem znaczenia udziału analizy jakościowej, która jednak w większości opracowań zasadniczo ma wagę ustępującą wadze analizy ilościowej.
Ogólne Determinanty wyboru adekwatnej strategii
Istnieje oczywiście niezliczona ilość czynników o charakterze ogólnym wpływających na proces inwestycyjny. W poniższym tekście poruszone zostaną trzy podstawowe grupy tych czynników. Do grup tych zaliczymy czynniki o charakterze zewnętrznym, związane z otoczeniem w jakim funkcjonuje inwestor i w jakim przebiegał będzie proces inwestycyjny oraz czynniki związane z samym inwestorem. Po stronie czynników wewnętrznych, związanych z inwestorem na uwadze należy mieć zarówno czynniki związane ze stanem posiadania inwestora, jak i czynniki związane z zasobami niematerialnymi i cechami, w jakie wyposażony jest inwestor. Do głównych determinantów zewnętrznych zaliczyć należy ogólne parametry opisujące geopolityczne otoczenie oraz otoczenie ekonomiczne, w jakim funkcjonuje inwestor. Czynniki te w dużej mierze wpływają na występowanie poszczególnych rodzajów ryzyk z jakimi inwestor będzie miał do czynienia. Opisują one poziom stabilności otoczenia i determinują możliwość dokonywania skutecznych analiz przyszłych stanów natury i realną możliwość tworzenia długoterminowych planów. Czynniki te w dużej mierze powiązane są również ze stopniem rozwoju struktur, w jakich funkcjonuje inwestor i poziomem możliwości technicznych jaki będzie determinował jego działania operacyjne. W szczególności istotny będzie tu poziom rozwoju i skomplikowania struktur rynku kapitałowego w szerokim rozumieniu, na którym inwestor realizował będzie swoje plany inwestycyjne. Istotna jest tu również cykliczność, jaką charakteryzuje się otoczenie w jakim funkcjonuje inwestor i aktualny stan cyklu. Kwestia ta jest niezwykle istotna, gdyż wiele działań inwestora jest determinowanych właśnie aktualnym momentem cyklu i chęcią wykorzystania możliwości jakie cykliczność ta stwarza. Wśród drugiej z wymienionych grup odnoszących się do stanu posiadania przez inwestora aktywów, należy rozróżnić podejście statyczne i dynamiczne. Podczas podejścia statycznego należy zwrócić uwagę zarówno na poziom zasobów jakie inwestor jest w stanie i chce przeznaczyć na działalność inwestycyjną jak i na poziom pozostałych zasobów i ich charakter. O ile pierwsza kwestia posiadająca bezpośrednie przełożenie na ilość dostępnych alternatyw inwestycyjnych i skuteczność ich realizacji jest oczywista, o tyle nie można też zapominać o uwzględnianiu korelacji jakie występują między częścią o charakterze inwestycyjnym, a pozostałą częścią aktywów będącą w posiadaniu inwestora, gdyż korelacje te w znacznym stopniu wpływają na poziom globalnego ryzyka, na jakie narażony jest inwestor. W podejściu dynamicznym istotną rolę odgrywają nie tylko aktywa posiadane w danej chwili przez inwestora ale również przyszłe przewidywane przepływy związane z wszelką działalnością nie wynikającą z działalności inwestycyjnej i angażowania aktywów z części przeznaczonej na działalność inwestycyjną. Tak więc mogą to byś zarówno dochody wynikające z pracy jaką inwestor świadczy, tantiemy związane z przeszła aktywnością inwestora, czy też dochody wynikające z wykorzystania majątku o charakterze nie inwestycyjnym. Rola posiadanych aktywów, niezależnie od stosowanego podejścia jest szczególnie istotna z uwagi na fakt występowania barier wejścia cechujących niektóre strategie alokacji aktywów oraz występowanie istotnych kosztów stałych jakie są związane z realizacją poszczególnych strategii inwestycyjnych. Wszystko to sprawia, że czynnik ten w istotny sposób determinuje zarówno poziomy potencjalnego zysku z inwestycji, jak i poziom globalnego ryzyka z jakim zetknie się inwestor. Ważną grupę stanowią również cechy i czynniki o charakterze niematerialnym, takie jak poziom posiadanej przez inwestora wiedzy i zdolności oraz ogólne czynniki o charakterze psychologicznym, w mniejszym lub większym stopniu oddziaływujące na każdego inwestora. Czynniki te w dużym stopniu wpływają na zasób dostępnych alternatyw, które inwestor efektywnie może zrealizować. Ważną kwestią są również różnorakie zobowiązania inwestora zarówno o charakterze indywidualnym, jak i zbiorowym, które musi on brać pod uwagę podczas planowania i realizacji swoich inwestycji. Należy zatem uznać, że wszystkie powyższe ogólne determinanty niezwykle silnie oddziałują na inwestora i jego decyzje.
Preferencje inwestora
Niezwykle ważną kwestią jaka powinna być rozważana podczas procesu inwestycyjnego są również preferencje inwestora. Możemy mieć tu do czynienia zarówno z kwestiami odnoszącymi się do samego procesu inwestycji i preferencji inwestora związanymi z tą sferą, jak również preferencjami inwestora wynikającymi z jego szerokiego światopoglądu wykraczającego poza ramy procesu inwestycyjnego. W pierwszym rozpatrywanym przypadku, kluczowymi czynnikami są podejście inwestora do ryzyka, rentowności i okresu inwestycji. Za podstawową kwestię należy uznać tu podejście do ryzyka, gdyż jest to najbardziej newralgiczna kwestia. Istotne jest tu zarówno ryzyko rozumiane jako maksymalne obsunięcie kapitału od szczytu, jak i ryzyko polegające na utracie realnej wartości wpłaconego kapitału, czy też ryzyko zmienności. Poza tym nie można również pomijać trudniej kwantyfikowalnych ryzyk, takich jak ryzyko braku płynności czy wszelkie ryzyka o charakterze nadzwyczajnym, czy trudno dywersyfikowalnym. Czynnik ten swoje znaczenie zawdzięcza również temu, że błędy poczynione na tym polu należą do najbardziej dotkliwych w skutkach. Kolejną kwestią jaka determinuje proces inwestycyjny i dokonywane podczas niego decyzje jest oczekiwana przez inwestora stopa zwrotu z zainwestowanego kapitału oraz jej periodyzacja interpretowana jako poziom wygładzenia linii kapitału. Preferencje te podobnie jak poprzednie w znacznym stopniu zawężają zakres alternatyw dostępnych dla inwestora. Powyższe dwa czynniki charakteryzuje ponadto duża możliwość ich sprawnej kwantyfikacji, a co za tym idzie duża swoboda i łatwość ich przełożenia na konkretne decyzje inwestycyjne. Mniej wyraźne kryteria występują natomiast przy trzecim czynniku jakim jest czas. Z pominięciem przypadków skrajnych mamy tu bowiem do czynienia z wysokim stopniem swobody przy określaniu ram czasowych dla konkretnych podejść inwestycyjnych. Jest to w dużym stopniu związane ze swobodą jaką obserwujemy w aspekcie adaptacji większości podejść inwestycyjnych do konkretnych ram czasowych. Niemniej jednak czynnik ten wpływa również na wykluczenie wielu alternatyw inwestycyjnych. Do zupełnie innej grupy czynników należą natomiast czynniki powiązane z postawą i przyjmowaną przez inwestora ideologią wykraczającą poza ramy procesu inwestycyjnego. Przejawem takiej determinacji jest np. wykluczenie z portfela inwestycyjnego aktywów, które same w sobie, ich właściciele, lub zarządcy reprezentują wartości sprzeczne z wartościami inwestorów. Mimo, iż ta grupa czynników nie znajduje dobrego uzasadnienia na gruncie analiz ilościowych, to jednak odgrywa ona istotną funkcję przy analizach jakościowych. Czynniki tego typu nie należą jednak do podstawowych kwestii dla szerokiego grona inwestorów. Należy jednak pamiętać, że istnieje również grupa inwestorów, takich jak różnego rodzaju fundacje czy podmioty opierający swoje działanie głównie o czynniki ideowe, a nie ekonomiczne, dla których kwestie tego typu stanowią jeden z głównych determinantów procesu inwestycyjnego. W większości przypadków jednak inwestorzy zależni są głównie od czynników o silnym uzasadnieniu ekonomicznym opartym o ich preferencje odnoszące się do kontekstu inwestycyjnego.
Cel inwestycyjny
Podstawowym czynnikiem determinującym proces inwestycyjny i decyzje inwestora jest cel inwestycji jaki przyświeca inwestorowi. Mimo, iż cel ten może być bardzo zróżnicowany tak jak zróżnicowane jest samo grono inwestorów, to jednak możemy wyróżnić kilka podstawowych grup tych celów. Pierwszą najbardziej uniwersalną grupą jest wzrost wartości aktywów, bez sprecyzowania sposobu ich zagospodarowania i celu jakim mają one służyć. Grupa ta zakłada późniejsze dokonanie precyzyjnych ustaleń w tym względzie i wynika bezpośrednio z podstawowego założenia, że inwestor preferuje posiadanie większych zasobów niż mniejszych. Drugą grupę stanowi sfinansowanie konkretnego wydatku, w przypadku którego możemy określić przypuszczalny koszt inwestycji i harmonogram dokonywania wydatku. W przypadku tym inwestor posiada precyzyjne preferencje odnośnie wykorzystania swoich zasobów, a inwestycja ma sprecyzowane ramy czasowe. Istotne jest tu szczególnie niedopuszczenie do obniżenia się wartości kapitału, co mogłoby uniemożliwić realizację celu nawet przy wykorzystaniu finansowania obcego. Kolejną istotną grupę celów stanowi szeroko rozumiane zabezpieczenie. Cel ten powiązany jest zwykle z posiadaniem przez inwestora innych środków, które w zupełności zaspokajają jego potrzeby konsumpcyjne oraz te wynikające z prowadzonej przez niego aktywności. Działalność inwestycyjna i gromadzone podczas niej aktywa mają natomiast zabezpieczyć ciągłość funkcjonowania inwestora na określonym poziomie jakościowym w wypadku popełnienia przez niego błędu podczas aktywności nieinwestycyjnej lub w razie wystąpienia zjawisk o charakterze nadzwyczajnym. Cel ten wymusza przywiązywani szczególnie dużej wagi do stopnia korelacji wartości portfela inwestycyjnego z wartością pozostałego majątku inwestora i jego przepływami kapitałowymi. Istotną grupą celów są również cele nie zakładające wykorzystania gromadzonych podczas inwestycji środków przez inwestora. Przypadkami takimi są np. chęć zgromadzenia spadku lub środków na cel o charakterze charytatywnym. Niezależnie od celu jaki przyświeca inwestorowi należy uznać, że w dużym stopniu determinuje on proces inwestycyjny i zbiór efektywnych alternatyw jakie pozostają w dyspozycji inwestora.