Question

Scharakteryzuj osiagniecia kulturowe i gospodarcze Polski II wojny swiatoweej (XVII-1939r)

Answer 1

1. Kultura.
Do wielkich osiągnięć II Rzeczypospolitej należy zaliczyć ugruntowanie w społeczeństwie poczucia odpowiedzialności za państwo, co bezpośrednio wiązało się z podniesieniem poziomu kulturalnego szerokich mas oraz demokratyzacją społeczno-obyczajową.
Ważnym elementem więzi narodowej Polaków było życie religijne, któremu kształt głównie nadawał Kościół katolicki (w 1931 r. 64,8%).
Kościół katolicki uzyskał uprzywilejowana pozycję, co gwarantowały mu konstytucje z roku 1921 i 1935, a także konkordat z 1925 r.
Obok istniejących wydziałów teologicznych na uniwersytecie w Warszawie i Wilnie działał powstały w roku odzyskania niepodległości Katolicki Uniwersytet Lubelski (KUL). Przy KUL działało Towarzystwo Wiedzy Chrześcijańskiej, skupiające ok. 600 000 członków. Prasa katolicka liczyła ok. 2 tys. tytułów.
W 1938 r. kanonizowano jezuitę Andrzeja Pobolę, dzięki temu rozwinął się ruch pielgrzymkowy do miejsc kultu, szczególnie maryjnego.
Miarą żywotności narodu polskiego był bujny rozwój kultury. Kultura narodu, którego głównym nośnikiem dość długo była inteligencja lub inne wąskie kręgi społeczne (ziemiaństwo), stała się, co było szczególnie widoczne w latach trzydziestych, kulturą masową. Trwałym dorobkiem społeczeństwa polskiego była jego kultura duchowa: zycie umysłowe, oświata, sztuka, świadomość społeczna. Przemiany kulturowe nie były możliwe bez rozwoju powszechnego szkolnictwa. Wprowadzenie siedmioletniego obowiązku szkolnego przyczyniło się do ograniczenia analfabetyzmu.
Znaczne osiągnięcia miało do odnotowania szkolnictwo średnie. Po reformie ministra Janusza Jędrzejewicza w 1932 r. nauka w szkole średniej trwała 6 lat: 4 klasy gimnazjum i 2 klasy liceum. Reforma przyniosła podniesienie poziomu szkolnictwa zawodowego oraz unowocześnienie programów i metod nauczania, opartych na wartościach moralnych i patriotycznych.
Rozwijała się nauka polska. Spośród naukowców światową sławę zyskał profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego Michał Siedlecki, znawca racjonalnego gospodarowania zasobami morskimi, matematycy - profesorowie Uniwersytetu Warszawskiego: Wacław Sierpiński i Stefan Mazurkiewicz oraz Stefan Banach i Hugo Steinhaus, twórcy lwowskiej szkoły matematycznej, a także profesor Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, Rudolf Weigi, który przyczynił się do rozwoju badań nad chorobami zakaźnymi, a zwłaszcza durem plamistym.
W dobie międzywojennej państwo stało się wielkim organizatorem różnych instytutów naukowych.
Działał Instytut Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach, Państwowy Instytut Chemiczny. W Państwowym Zakładzie Higieny profesor Kazimierz Funk prowadził badania nad witaminami, zaś mikrobiolog Ludwik Hirszfeid nad ustalaniem grupy krwi. Poziom światowy uzyskały badania w dziedzinie fotoluminescencji, profesora Stefana Pieńkowskiego, twórcy Zakładu Fizyki Doświadczalnej.
Nastąpił bujny rozwój wielu dyscyplin wchodzących w skład nauk społecznych. W zakresie prawa autorami opracowań syntetycznych byli Stanisław Kutrzeba, Oswald Balzer, w zakresie historii Henryk Łowmiański, Kazimierz Tymieniecki i inni, a w dziedzinie historii kultury Stanisław Kot, Aleksander Briickner, Stefan Czarnowski i wielu innych.
Bogaty był dorobek polskich filozofów, szczególnie z tzw. Szkoły lwowsko-warszawskiej, zainteresowanej badaniami logiczno-matematycznymi oraz nauką o poznaniu (Jan Łukasiewicz, Kazimierz Ajdukiewicz). Autorem popularnej do dziś Historii filozofii był Władysław Tatarkiewicz, zaś światowej sławy socjolog Florian Znaniecki napisał dzieło Chłop polski w Europie i Ameryce.
Lata międzywojenne przyniosły bujny, niespotykany dotąd rozwój literatury. Społeczeństwo, dzięki szkole, prasie i radiu, uzyskało do niej szeroki dostęp. 
Ugruntowaną pozycję pisarską mieli tacy autorzy, jak: Maria Dąbrowska, Zofia Kossak-Szczucka, Jarosław Iwaszkiewicz, Zofia Nałkowska, by wymienić tych najbardziej znanych. Nowe ścieżki na szlaku literatury przecierali Stanisław I. Witkiewicz (Witkacy), Stefan Żeromski. Emil Zegadłowicz i Leon Kruczkowski. Wybitną postacią kultury literackiej lat międzywojennych był Tadeusz Boy-Żeleński. Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury otrzymał w 1924 r. Władysław Reymont, którego książki cieszyły się dużym rozgłosem także za granicą. W poezji ugruntowali swoją pozycję Julian Tuwim, Antoni Słonimski, Julian Przyboś, Mieczysław Jastrun i inni.
Rozwijała się sztuka teatralna. W 1936 r. działały 103 teatry (w tym Teatr 47 stałe). Do luminarzy sceny tego okresu należy zaliczyć Juliusza Osterwę, Stefana Jaracza, Józefa Węgrzyna i Elżbietę Barszczewską. Teatr docierał także na wieś — działało ok. l 000 teatrów ludowych.
Udział w upowszechnianiu kultury miały także domy ludowe (ok. 900) i kinoteatry (807). Nie bez znaczenia była działalność kulturalna 175 muzeów.
Ważne miejsce w kulturze masowej okresu międzywojennego spełniało radio. Od 1926 r. emitowano w Polsce stały program radiowy. W 1939 r. było 11 radiostacji, a oddany w 1931 r. nadajnik w Raszynie był wówczas największą radiostacją na świecie. W końcu okresu międzywojennego było w Polsce ponad 1 mln abonamentów radiowych.
Powstanie Polskiego Radia ułatwiało popularyzację muzyki. Najwybitniejszym kompozytorem dwudziestolecia był Karol Szymanowski. Spośród kompozytorów starszego pokolenia należy wymienić m.in. Kazimierza Sikorskiego, zaś spośród młodszej generacji Grażynę Bacewicz, Witolda Lutosławskiego. Światową sławę zdobyli wokaliści Jan Kiepura, Ewa Bandrowska-Turska, Ada Sari, i wielu innych.
Niepodległe państwo stworzyło warunki rozwoju kultury fizycznej i sportu. Powstało wiele klubów sportowych, w tym także robotniczych. Oglądanie zawodów sportowych i słuchanie sprawozdań przez radio stało się pasją milionów Polaków. Medale olimpijskie w tym okresie zdobywali m.in. Janusz Kusociński w biegach długich i Stanisława Walasiewicz w sprincie. W sporcie lotniczym złotymi zgłoskami zapisały się nazwiska Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury.
W ciągu dwudziestu lat niepodległości II Rzeczypospolitej największe osiągnięcia zanotowano w polu kultury i nauki. Wykształcono całe pokolenie specjalistów, a mecenat państwa przyczynił się do rozwoju nauki i kultury w jej różnorodnych przejawach. System kulturalno-oświatowy objął swoim oddziałowywaniem miliony obywateli, stopniowo usuwał zaniedbania spowodowane brakiem własnej państwowości, przyczyniał się do podniesienia poziomu umysłowego i kulturalnego społeczeństwa polskiego. To zakorzeniło wśród Polaków wzory obywatelskiej i patriotycznej postawy tak głęboko, że naród mógł się w pełni zjednoczyć w obliczu śmiertelnego zagrożenia.