Buddyzm - Założycielem tej religii i twórcą podstawowych jej założeń był, żyjący od około 560 do 480 roku p.n.e. Siddh?rtha Gautama (Budda) - Azja południowo-wschodnia - Buddyzm opiera się na Czterech Szlachetnych Prawdach głoszonych przez Buddę, oraz na przedstawionej przez niego Ośmiorakiej Ścieżce, która prowadzić ma do ustania cierpienia. - Pierwsza Szlachetna Prawda o Cierpieniu - Istnieje cierpienie. - Druga Szlachetna Prawda o Przyczynie Cierpienia Przyczyną cierpienia jest pragnienie - Trzecia Szlachetna Prawda o Ustaniu Cierpienia - Ustanie cierpienia to całkowite zaniknięcie i ustanie, wyrzeczenie się, zaniechanie, wyzwolenie, puszczenie pragnienia - Czwarta Szlachetna Prawda o Ścieżce Prowadzącej do Ustania Cierpienia- Drogą do ustania cierpienia jest Szlachetna Ośmiostopniowa Ścieżka: - Właściwy Pogląd - jest to poznanie Czterech Szlachetnych Prawd - Właściwe Postanowienie - to postanowienie wyrzeczenia się złej woli i odstąpienie od wyrządzania wszelkiej krzywdy - Właściwe Słowo - to powstrzymanie się od kłamstwa, od mowy powodującej nieporozumienia między ludźmi ("dzielącej" mowy), obelżywej mowy, pustego gadania - Właściwy Czyn - to powstrzymanie się od zabijania, od kradzieży, od nieskromności - Właściwy Żywot - to porzucenie nieuczciwego sposobu życia i prowadzenie życia właściwego: czyli przestrzeganie wskazań moralno-etycznych, zawartych w naukach buddyjskich - Właściwy Wysiłek - to intencje i wysiłek, które nie pozwalają na powstawanie złych a powstanie dobrych mentalnych właściwości. - Właściwa Uważność - zachowanie uważności we wszystkim, co się przedsięwzięło - Właściwa Medytacja - dążenie do osiągania stanów, w których znika "ego" - Nirwana oznacza ustanie wszelkiego pragnienia. Porównuje się ją do zdmuchnięcia płomienia, co jest metaforą uwolnienia się przez czującą istotę od wszelkich namiętności. Warunkiem osiągnięcia Nirwany za życia jest uwolnienie umysłu od niewiedzy poprzez poznanie stosownych nauk i praktyk, prowadzących do trwałego uwolnienia się od cierpienia; jednak jej pełnia następuje dopiero po śmierci - Karma oznacza dosłownie "działanie" lub "akcja". Często termin ten jest utożsamiany z tzw. "prawem karmy" czyli "prawem przyczyny i skutku" Karma oznacza działanie wynikające z realizacji określonego celu lub woli jego osiągnięcia oraz skutek tego działania, który jest następnie doświadczany przez podejmującego akcję i innych. Buddyjskie pojmowanie karmy różni od innych religii to, że skutek czynu nie jest tu z góry ustalony. Określony czyn nie ma konkretnego skutku, który musi zaistnieć. Takie pojmowanie karmy obala mit fatalizmu, który często niesłusznie przypisuje się buddyzmowi Podobieństwa: - kuszenie Buddy po jego wtajemniczeniu jest prototypem kuszenia Chrystusa przez szatana; - Obie te religie zostały założone - co oznacza, że miały swoich założycieli (Jezus Chrystus z jednej strony, z drugiej Siddharta Gautama zwany Buddą-Przebudzonym, żyli i działali w określonej epoce historycznej i w określonym miejscu - Jezus w Palestynie, Budda około pięćset lat wcześniej na ziemiach dziś leżących na pograniczu Indii i Nepalu. - Obu Założycielom - Jezusowi i Buddzie - towarzyszyła legenda o cudownych narodzinach. Jezus, Syn Boży, urodził się z dziewiczej matki zwiastowany przez anioła; narodziny Buddy były zwiastowane snem, jaki miała jego matka, iż biały słoń wniknął przez jej bok. - Obaj (w oczach ich wyznawców) nie byli zwykłymi ludźmi. Jezus był Synem Boga, który zstąpił z nieba na ziemię. Budda, zanim narodził się jako syn króla Śuddhodany, miał już za sobą tysiące żywotów, pełnych heroicznych wysiłków, w których nagromadził ponadludzką masę karmicznych zasług. - W życiorysach obu Założycieli można zauważyć podobne przełomowe wydarzenia. Zanim zaczęli nauczać, i Budda, i Jezus spędzają pewien okres czasu w odosobnieniu na praktykach ascetycznych. - Obaj, kiedy zaczynają swoją drogę proroków, są młodzi - mają około trzydziestu lat. Obaj otaczają się ścisłą grupą najwierniejszych zwolenników. Obaj prowadzą żywot wędrownych nauczycieli (i rezygnują z życia rodzinnego). Obaj nie zapisują ani jednego słowa swoich nauk! - chodzenie Jezusa po morzu, cudowne nakarmienie tłumów, pochwała wdowiego grosza i Matki Chrystusa mają swoje odpowiedniki w pismach buddyjskich. - Buddyzm posiada określone zasady religijno ? etyczne, swoje obrzędy, własne życie zakonne mnichów i mniszek. Życie wspólne zakonów buddyjskich oparte na ślubie ubóstwa przypomina pod jednym względem chrześcijańskie zakony żebracze. - wysokie i wzniosłe postulaty etyczne buddyzmu, szczególnie dotyczące opanowania nienawiści, namiętności, zdobycia się na przebaczenie, przestrzegania przykazań. Różnice: Buddyzm Chrześcijaństwo Buddyzm nie odwołuje się do mocy boskich; każdy wyznawca tej religii sam siebie zbawia; Jezus Chrystus jest zbawicielem. Budda żył długo, zmarł mając osiemdziesiąt cztery lata, i przez całe pół wieku wytrwale głosił swoje nauki. Jezus miał niewiele czasu na swoją działalność: nauczanie trwało najwyżej trzy lata, i przerwała je okrutna śmierć Budda nie jest zbawicielem Jezus Chrystus zbawicielem Kuszenie Buddy (było ono wielokrotne) jest jego osobistym przeżyciem bez wpływu na cała religię. Kuszenie Jezusa było trzykrotne, miało wpływ na religię i jego nauczanie. Buddy nie czczą! W buddyzmie nie istnieje jego kult. Budda osiągnął doskonałe oświecenie, przekazał ludziom nauki, jak osiągnąć to samo, i umierając odszedł do nirwany, czyli do stanu doskonale wolnego od wszelkiego przejawiania się. Chrześcijaństwo jest chrystocentryczne. Jezus Chrystus jest jego centralną postacią. Jezus jest osobą, która jest ośrodkiem kultu; osobą, do której wierni nieustannie kierują swoje modlitwy Pierwotny buddyzm jest raczej systemem filozoficzno-etycznym niż religią, gdyż sprawa bogów go w ogóle nie interesuje. Chrześcijaństwo z natury swej jest teizmem, monoteizmem, w którym związek człowieka z Bogiem jest jasno i wyraźnie określony. Buddyzm jako światopogląd jest pesymistyczny, jednostronnie dostrzegając tylko ciemne i przykre strony życia; Chrześcijaństwo widzi również radość życia, zaś w cierpieniu dostrzega możność uzupełniania ? na ludzką miarę ? tajemnicy Odkupienia, oczyszczenia i zebrania zasług na niebo Kresem buddyzmu jest nirwana pojęta jako zakończenie wędrówki dusz i wcieleń Kresem chrześcijaństwa jest wieczne zbawienie. W zupełnym przeciwieństwie, w buddyzmie nie ma śladu krwi, zaś nauka Buddy traktuje śmierć jako nieodłączną część życia i obiecuje pełne wyzwolenie od cierpienia. Zbawicielski czyn Jezusa opierał się na jego cierpieniu i męczeńskiej śmierci. Dlatego w chrześcijaństwie jest taki kult cierpienia, ran, krwi oraz świętych męczenników. Buddyzm jest religią doświadczenia W chrześcijaństwie kluczowe znaczenie ma wiara Dosłowne naśladowanie Buddy Niedosłowne naśladowanie Jezusa Ważniejszy w tej religii jest żywy przekaz, czyli ustne nauki mistrzów. Buddyzm w znacznie większym stopniu pozostał religią słuchaną Religia księgi (ściśle określony zestaw ksiąg) Religia czytana. Nie Bóg wymierza nam karę lub nagrodę, lecz nasza własna karma, czyli nagromadzony w życiu zasób zasług i dobrych nawyków, lub, przeciwnie, zła i pomieszania; Po śmierci chrześcijanina czeka zbawienie i niebiańska szczęśliwość - albo, jako kara za życie niegodziwe, wieczne potępienie. Reinkarnacja (człowiek, jako bóg-dewa, jako "walczący bóg" (asura), jako zwierzę, jako głodny duch (preta) albo jako istota cierpiąca męki piekielne) Każdy przy tym żyje jeden raz i nie ma mowy o reinkarnacji. pobyt w piekle nie trwa nieskończenie długo, ponieważ karma nawet najbardziej upadłych istot wreszcie się wyczerpuje. Wieczny pobyt w piekle za złe życie. Zwierzętom należy się współczucie podobne do tego, jakie kierujemy ku ludziom; zwierzęta obejmuje buddyjska solidarność Solidarność ze zwierzętami i dostrzeganie w nich podobnych ludziom czujących istot obdarzonych boską iskrą do dziś nie trafiło do chrześcijańskiej świadomości; ani też nie ma przesłanek, aby ten stan stan rzeczy miał się kiedykolwiek zmienić.
Hinduizm -wyznawany głównie na Półwyspie Indyjskim, RPA, Pakistan, Fidżi -Hinduizm jest religią bez jednego głównego założyciela. Rozpoczął się razem z rozkwitem kultury Ariów w Indiach. Powstał właśnie z Wed. - Najstarszą z samhit jest Rygweda ? Wiedza hymnów. dalsze samhity: Samoweda ? Wiedza pieśni; Jadżurweda ? Wiedza formuł ofiarnych oraz Atharwaweda ? Wiedza zaklęć. Każda samhita jest opatrzona komentarzami ? tzw. brahmanami, które powstawały od IX wieku przed Chrystusem. Ich celem było odkrywanie, uzasadnianie i interpretowanie sensu ofiar zewnętrznych oraz podkreślanie wyższości kasty kapłańskiej ? braminów. -Święte księgi oprócz samhit (Ramajana, Mahabharata, Purany, Manusmryti) -Występują warny Wskazania na ten temat znajdują się w świętych tekstach hinduizmu takich jak Upaniszady. 1. Bramini ? kapłani 2. Kszatriowie ? wojownicy i rządcy, monarchowie 3. Wajsjowie ? kupcy, rzemieślnicy 4. Siudrowie ? robotnicy rolni -Poniżej ostatniej kasty istnieje bardzo liczna warstwa społeczna pariasów (nietykalnych). Są oni uważani za nieczystych i wykonują jedynie ?nieczyste? posługi, np. czyszczą ustępy czy zamiatają ulice. -Oprócz czterech podstawowych kast istnieje kilka tysięcy podkast. Małżeństwo można zawrzeć tylko w obrębie własnej podkasty. Między kastami istnieje bardzo ścisły rozdział. Każda ma swoje zwyczaje, wykonuje inne zawody, zjada posiłki tylko z członkami własnej kasty, ma własny sposób ubierania czy noszenia fryzur. Niezachowywanie zwyczajów kastowych może się skończyć wykluczeniem z kasty i śmiercią społeczną.
Najważniejsze zasady hinduizmu: 1. Szacunek dla świętych ksiąg ? Wed 2. Wiara w reinkarnację 3. Wiara w prawo akcji i reakcji (karma) 4. Dążenie do wyzwolenia (moksza) -Wiara w bóstwa męskie ? dewy i żeńskie dewi Etyka hinduistyczna opiera się na kilku fundamentalnych założeniach: ? Wszyscy są sobie równi ? niezależnie od wyznania, rasy, państwa, wieku, płci czy inteligencji. Są oni bowiem częścią Boga. ? Należy stosować się do zasady ahinsa i nie krzywdzić żadnej istoty czynem, myślą ani słowem, nie licząc wyjątkowych przypadków, gdy to może być konieczne aby obronić siebie lub kogoś innego. ? Boga można czcić pod dowolną formą i imieniem. ? Każdą istotę zamieszkuje Bóg. ? Należy spełniać swój obowiązek społeczny i religijny.
? Podobieństwa: Hinduizm Chrześcijaństwo Bóg lub bogowie zstępują na Ziemię co kilka tysięcy lat jako awatara, aby wypełnić ważną misję ? uratować świat przed upadkiem moralnym (np. Rama lub Kryszna) Zejście na Ziemię Jezusa Chrystusa, aby nawoływać do nawrócenia, mówić o Królestwie Bożym) Hinduizm określany jest przez niektórych mianem "pseudopoliteizmu"; według tego poglądu pod powierzchowną warstwą wielobóstwa kryje się warstwa monoteistyczna (jedyny Bóg i jegowcielenia). Jeden Bóg. Bezosobowy absolut Brahman. Ma on trzy personifikacje: Brahma, Wisznu i Sziwa. Bóg Wisznu ma swe awatary: Krysznę, Ramę i inne, np. ludzi i zwierzęta. Brahma, Wisznu i Sziwa to trzej najważniejsi bogowie. Stanowią oni swoistą ?trójcę? ? trimurti. Jeden Bóg w postaci Trójcy Świętej ( Bóg Ojciec, Syn Boży i Duch Święty) Bóg Wisznu jest pełen łagodności i miłosierdzia, utrzymuje rzeczywistość w istnieniu. Miłosierny Bóg Brahma jest uważany za symbol stworzenia, jako pierwszy wyłonił się z absolutu, a jego zadaniem jest dalsza emanacja światów. Bóg Stworzycielem świata. Hinduizm zakazuje krzywdzenia wszelkich istot czujących 5 przykazanie: nie zabijaj.
Różnice: Hinduizm Chrześcijaństwo Nie ma on jednolitej struktury organizacyjnej, formy kultu i doktryna są zmienne i płynne, nie ma rozbudowanych, uniwersalnych instytucji. Jednolita struktura organizacyjna, forma kultu i doktryny ustabilizowane. Z uwagi na to, że hinduizm nie jest jednolitym zbiorem wierzeń, z jasno zdefiniowaną doktryną, można w obrębie hinduizmu napotkać różne poglądy na naturę bóstwa. Ujednolicone poglądy na naturę bóstwa. W hinduizmie powszechna jest wiara w reinkarnację. Według hinduistów dusza przechodzi przez coraz wyższe postacie ? od przedmiotu, przez postać rośliny, zwierzęcia, człowieka (i jeszcze parę wyższych) po zjednoczenie i stopienie się z Brahmanem Brak wiary w reinkarnację, dusza ludzka bezpośrednio po śmierci udaje się na Sąd Boży, by tam otrzymać nagrodę lub karę za swoje grzechy. Hinduizm nie ma założyciela, nie można się też osobiście na hinduizm nawrócić, gdyż warunkiem jego wyznawania jest przynależność do jednej z kast. Chrześcijaństwo posiada założyciela, nawrócić się na nie może każda osoba. - Losy duszy (w tym postać, którą przybierze w następnym życiu) warunkowane są przez czyny ?dusza zbiera określoną (dobrą lub złą, zależnie od czynów) karmę, której rezultatem są szczęście lub cierpienia. Gdy te nastąpią, wtedy karma się spala. Wędrówka dusz, w którą wierzą hinduiści, nazywa się sansarą. Hinduiści dążą do jej zakończenia i zjednoczenia się na zawsze z Bogiem (Brahmanem), Nie występuje wędrówka dusz. Wegetarianizm (każdy kto spożywa, a nawet ma udział w przygotowywaniu mięsa, popełnia grzech zabicia zwierzęcia, z którego to mięso pochodzi.) Z największym szacunkiem hinduiści traktują krowy. Można spożywać potrawy mięsne, za wyjątkiem dni postu. Życie człowieka można podzielić na cztery etapy: pobierania nauk, aktywnego życia rodzinno-społecznego, osiadłego życia pustelniczego oraz wędrownego ascetyzmu. Brak podziału życia na etapy. Islam, muzułmaństwo (islam- poddanie się woli bożej)? religia monoteistyczna, założona przez Mahometa, druga na świecie pod względem liczby wyznawców- głównie w Azji i Afryce. Mahomet ujrzał archanioła Gabriela, który kazał mu nauczać według tego, co mu powie. ? 622 - ucieczka z Mekki do Medyny, tzw. ?hidżra?; pierwszy rok kalendarza muzułmańskiego. ? Allach ? bóg, symbolem Allacha był ogień ? Muslin - poddany woli boskiej ? Immani ? przywódcy duchowni. ? Koran - święta księga islamu - spis przypowieści o życiu proroków przed Mahometem, zawiera także wiele fragmentów Starego testamentu. Opowiada o patriarchach i prorokach bardzo dobrze znanym wyznawcom judaizmu i chrześcijaństwa, głownie skupia się na Abrahamie. ? Sura - księga objaśniająca Koran. ? Muzułmanie mają swoje trzy święte księgi. ? Sunna - zawiera ona szczegółowy opis życia i działalności największego proroka - Mahometa.
688 ? Podzielono się na dwie grupy: szyitów i sunnitów. Szyici stanowią około 10 % muzułmanów. Są podzieleni miedzy sobą na wiele sekt. Sunnitów jest 90 %. Obecnie to właśnie szyizm jest oficjalną religią państwową. Stosowane jest tam prawo "szari'at", prawo muzułmańskie oparte na Koranie.
Islamiści mają 5 filarów, czyli powinności, które koniecznie muszą spełnić. Są to: 1. Publiczne wyznanie wiary i później odnawianie go co pewien czas. Wyznanie wiary muzułmanów brzmi: "Nie ma większego boga nad Allacha, a Mahomet jest jego prorokiem". 2. Pięć raz dziennie każdy muzułmanin musi się pomodlić. W piątek, który jest dniem modlitwy, wszyscy zbierają się na wspólnej modlitwie. 3. Przestrzeganie ramadanu. Ramadan jest to dziewiąty miesiąc w kalendarzu muzułmańskim. Wg muzułmanów to wówczas został objawiony Koran. Ludzie powyżej dziesiątego roku życia muszą przez cały miesiąc, od wschodu do zachodu słońca pościć. 4. Każdy powinien dać jałmużnę dla biedniejszych współwyznawców. 5. Raz w życiu każdy muzułmanin musi odbyć pielgrzymkę do Mekki, rodzinnego miasta Mahometa. ? dżihadu - święta wojna w obronie religii mahometańskiej (tylko niektóre odłamy islamu wierzą w słuszność dżihadu) ? Mężczyznom wolno mieć kilka żon (wielożeństwo), które razem żyją w jednej wielkiej familii. Rola mężczyzny w domu jest dominująca, a kobieta ma się zajmować jedynie domem i dziećmi. ? Muzułmanie nie jedzą w ogóle wieprzowiny, gdyż uważają, ze mięso te pochodzi od brudnych zwierząt i mogłoby niekorzystnie wpłynąć na ich zdrowie. Nie piją także alkoholu, głównie w czasie ramadanu. Bardzo surowo karze się także przestępstwa. ? Świątynią muzułmańska jest meczet, obok którego zawsze stoi jedna bądź kilka wieżyczek zwanych minaretami, skąd specjalni kapłani - muezzini - przypominają o codziennej modlitwie zawsze godzinę przed wschodem słońca.
Podobieństwa: ? Bóg jest jeden, wszechmocny, wszechpotężny. ? Wszystko jest dziełem Boga. Bóg stworzył cały świat i człowieka, jako ostatniego, w sześć dni. ? U końca czasów na Sądzie Ostatecznym Bóg zażąda On od wszystkich ludzi zdania rachunku. ? Istnieją takie same etapy życia każdego człowieka: życie -> śmierć -> sąd boży -> ponowne życie.
Różnice: Islam Chrześcijaństwo . Bóg jest Stwórcą świata i człowieka, ale człowiek nie jest wiernym obrazem Boga. Bóg jest całkowicie transcendentny, do nikogo i do niczego niepodobny. Między Bogiem a człowiekiem nie ma żadnego pośrednika Bóg stworzył człowieka nas swój wierny obraz i podobieństwo, a swoją istotę objawił w stworzeniu. Pośrednikiem między Bogiem a człowiekiem jest Jezus Chrystus Bóg nie ma Syna. Jezus nie powinien być otaczany czcią boską. Wiara w Trójcę Św. jest wiarą w wielobóstwo. Oddawanie czci wielu bogom jest najcięższym grzechem, ponieważ istnieje tylko jeden jedyny Bóg Jednorodzonym Synem Bożym jest Jezus, który przyszedł na świat jako człowiek, będąc jednocześnie Bogiem. Ojciec, Syn i Duch Święty są jedynym Bogiem w Trójcy Św. Bóg nie jest ojcem Jezusa. Jest wszechmocnym i miłosiernym Bogiem. Koran zarzuca chrześcijanom modlenie się do trzech bogów: Boga, Jezusa i Marii; tak przypuszczalnie Mahomet postrzegał chrześcijan w swoich czasach Bóg jest Ojcem Jezusa Chrystusa i Ojcem wszystkich swoich dzieci. Trójca Św. to Ojciec, Syn i Duch Święty. Maria była człowiekiem i nie należy do Trójcy Św. Brak sakramentów i duchownych
Buddyzm
- Założycielem tej religii i twórcą podstawowych jej założeń był, żyjący od około 560 do 480 roku p.n.e. Siddh?rtha Gautama (Budda)
- Azja południowo-wschodnia
- Buddyzm opiera się na Czterech Szlachetnych Prawdach głoszonych przez Buddę, oraz na przedstawionej przez niego Ośmiorakiej Ścieżce, która prowadzić ma do ustania cierpienia.
- Pierwsza Szlachetna Prawda o Cierpieniu - Istnieje cierpienie.
- Druga Szlachetna Prawda o Przyczynie Cierpienia Przyczyną cierpienia jest pragnienie
- Trzecia Szlachetna Prawda o Ustaniu Cierpienia - Ustanie cierpienia to całkowite zaniknięcie i ustanie, wyrzeczenie się, zaniechanie, wyzwolenie, puszczenie pragnienia
- Czwarta Szlachetna Prawda o Ścieżce Prowadzącej do Ustania Cierpienia- Drogą do ustania cierpienia jest Szlachetna Ośmiostopniowa Ścieżka:
- Właściwy Pogląd - jest to poznanie Czterech Szlachetnych Prawd
- Właściwe Postanowienie - to postanowienie wyrzeczenia się złej woli i odstąpienie od wyrządzania wszelkiej krzywdy
- Właściwe Słowo - to powstrzymanie się od kłamstwa, od mowy powodującej nieporozumienia między ludźmi ("dzielącej" mowy), obelżywej mowy, pustego gadania
- Właściwy Czyn - to powstrzymanie się od zabijania, od kradzieży, od nieskromności
- Właściwy Żywot - to porzucenie nieuczciwego sposobu życia i prowadzenie życia właściwego: czyli przestrzeganie wskazań moralno-etycznych, zawartych w naukach buddyjskich
- Właściwy Wysiłek - to intencje i wysiłek, które nie pozwalają na powstawanie złych a powstanie dobrych mentalnych właściwości.
- Właściwa Uważność - zachowanie uważności we wszystkim, co się przedsięwzięło
- Właściwa Medytacja - dążenie do osiągania stanów, w których znika "ego"
- Nirwana oznacza ustanie wszelkiego pragnienia. Porównuje się ją do zdmuchnięcia płomienia, co jest metaforą uwolnienia się przez czującą istotę od wszelkich namiętności. Warunkiem osiągnięcia Nirwany za życia jest uwolnienie umysłu od niewiedzy poprzez poznanie stosownych nauk i praktyk, prowadzących do trwałego uwolnienia się od cierpienia; jednak jej pełnia następuje dopiero po śmierci
- Karma oznacza dosłownie "działanie" lub "akcja". Często termin ten jest utożsamiany z tzw. "prawem karmy" czyli "prawem przyczyny i skutku" Karma oznacza działanie wynikające z realizacji określonego celu lub woli jego osiągnięcia oraz skutek tego działania, który jest następnie doświadczany przez podejmującego akcję i innych. Buddyjskie pojmowanie karmy różni od innych religii to, że skutek czynu nie jest tu z góry ustalony. Określony czyn nie ma konkretnego skutku, który musi zaistnieć. Takie pojmowanie karmy obala mit fatalizmu, który często niesłusznie przypisuje się buddyzmowi
Podobieństwa:
- kuszenie Buddy po jego wtajemniczeniu jest prototypem kuszenia Chrystusa przez szatana;
- Obie te religie zostały założone - co oznacza, że miały swoich założycieli (Jezus Chrystus z jednej strony, z drugiej Siddharta Gautama zwany Buddą-Przebudzonym, żyli i działali w określonej epoce historycznej i w określonym miejscu - Jezus w Palestynie, Budda około pięćset lat wcześniej na ziemiach dziś leżących na pograniczu Indii i Nepalu.
- Obu Założycielom - Jezusowi i Buddzie - towarzyszyła legenda o cudownych narodzinach. Jezus, Syn Boży, urodził się z dziewiczej matki zwiastowany przez anioła; narodziny Buddy były zwiastowane snem, jaki miała jego matka, iż biały słoń wniknął przez jej bok.
- Obaj (w oczach ich wyznawców) nie byli zwykłymi ludźmi. Jezus był Synem Boga, który zstąpił z nieba na ziemię. Budda, zanim narodził się jako syn króla Śuddhodany, miał już za sobą tysiące żywotów, pełnych heroicznych wysiłków,
w których nagromadził ponadludzką masę karmicznych zasług.
- W życiorysach obu Założycieli można zauważyć podobne przełomowe wydarzenia. Zanim zaczęli nauczać, i Budda, i Jezus spędzają pewien okres czasu w odosobnieniu na praktykach ascetycznych.
- Obaj, kiedy zaczynają swoją drogę proroków, są młodzi - mają około trzydziestu lat. Obaj otaczają się ścisłą grupą najwierniejszych zwolenników. Obaj prowadzą żywot wędrownych nauczycieli (i rezygnują z życia rodzinnego). Obaj nie zapisują ani jednego słowa swoich nauk!
- chodzenie Jezusa po morzu, cudowne nakarmienie tłumów, pochwała wdowiego grosza i Matki Chrystusa mają swoje odpowiedniki w pismach buddyjskich.
- Buddyzm posiada określone zasady religijno ? etyczne, swoje obrzędy, własne życie zakonne mnichów i mniszek. Życie wspólne zakonów buddyjskich oparte na ślubie ubóstwa przypomina pod jednym względem chrześcijańskie zakony żebracze.
- wysokie i wzniosłe postulaty etyczne buddyzmu, szczególnie dotyczące opanowania nienawiści, namiętności, zdobycia się na przebaczenie, przestrzegania przykazań.
Różnice:
Buddyzm Chrześcijaństwo
Buddyzm nie odwołuje się do mocy boskich; każdy wyznawca tej religii sam siebie zbawia; Jezus Chrystus jest zbawicielem.
Budda żył długo, zmarł mając osiemdziesiąt cztery lata, i przez całe pół wieku wytrwale głosił swoje nauki. Jezus miał niewiele czasu na swoją działalność: nauczanie trwało najwyżej trzy lata, i przerwała je okrutna śmierć
Budda nie jest zbawicielem Jezus Chrystus zbawicielem
Kuszenie Buddy (było ono wielokrotne) jest jego osobistym przeżyciem bez wpływu na cała religię. Kuszenie Jezusa było trzykrotne, miało wpływ na religię i jego nauczanie.
Buddy nie czczą! W buddyzmie nie istnieje jego kult. Budda osiągnął doskonałe oświecenie, przekazał ludziom nauki, jak osiągnąć to samo, i umierając odszedł do nirwany, czyli do stanu doskonale wolnego od wszelkiego przejawiania się. Chrześcijaństwo jest chrystocentryczne. Jezus Chrystus jest jego centralną postacią. Jezus jest osobą, która jest ośrodkiem kultu; osobą, do której wierni nieustannie kierują swoje modlitwy
Pierwotny buddyzm jest raczej systemem filozoficzno-etycznym niż religią, gdyż sprawa bogów go w ogóle nie interesuje. Chrześcijaństwo z natury swej jest teizmem, monoteizmem, w którym związek człowieka z Bogiem jest jasno i wyraźnie określony.
Buddyzm jako światopogląd jest pesymistyczny, jednostronnie dostrzegając tylko ciemne i przykre strony życia; Chrześcijaństwo widzi również radość życia, zaś w cierpieniu dostrzega możność uzupełniania ? na ludzką miarę ? tajemnicy Odkupienia, oczyszczenia i zebrania zasług na niebo
Kresem buddyzmu jest nirwana pojęta jako zakończenie wędrówki dusz i wcieleń Kresem chrześcijaństwa jest wieczne zbawienie.
W zupełnym przeciwieństwie, w buddyzmie nie ma śladu krwi, zaś nauka Buddy traktuje śmierć jako nieodłączną część życia i obiecuje pełne wyzwolenie od cierpienia. Zbawicielski czyn Jezusa opierał się na jego cierpieniu i męczeńskiej śmierci. Dlatego w chrześcijaństwie jest taki kult cierpienia, ran, krwi oraz świętych męczenników.
Buddyzm jest religią doświadczenia W chrześcijaństwie kluczowe znaczenie ma wiara
Dosłowne naśladowanie Buddy Niedosłowne naśladowanie Jezusa
Ważniejszy w tej religii jest żywy przekaz, czyli ustne nauki mistrzów. Buddyzm w znacznie większym stopniu pozostał religią słuchaną Religia księgi (ściśle określony zestaw ksiąg) Religia czytana.
Nie Bóg wymierza nam karę lub nagrodę, lecz nasza własna karma, czyli nagromadzony w życiu zasób zasług i dobrych nawyków, lub, przeciwnie, zła i pomieszania; Po śmierci chrześcijanina czeka zbawienie i niebiańska szczęśliwość - albo, jako kara za życie niegodziwe, wieczne potępienie.
Reinkarnacja (człowiek, jako bóg-dewa, jako "walczący bóg" (asura), jako zwierzę, jako głodny duch (preta) albo jako istota cierpiąca męki piekielne) Każdy przy tym żyje jeden raz i nie ma mowy o reinkarnacji.
pobyt w piekle nie trwa nieskończenie długo, ponieważ karma nawet najbardziej upadłych istot wreszcie się wyczerpuje. Wieczny pobyt w piekle za złe życie.
Zwierzętom należy się współczucie podobne do tego, jakie kierujemy ku ludziom; zwierzęta obejmuje buddyjska solidarność Solidarność ze zwierzętami i dostrzeganie w nich podobnych ludziom czujących istot obdarzonych boską iskrą do dziś nie trafiło do chrześcijańskiej świadomości; ani też nie ma przesłanek, aby ten stan stan rzeczy miał się kiedykolwiek zmienić.
Hinduizm
-wyznawany głównie na Półwyspie Indyjskim, RPA, Pakistan, Fidżi
-Hinduizm jest religią bez jednego głównego założyciela. Rozpoczął się razem z rozkwitem kultury Ariów w Indiach. Powstał właśnie z Wed.
- Najstarszą z samhit jest Rygweda ? Wiedza hymnów. dalsze samhity: Samoweda ? Wiedza pieśni; Jadżurweda ? Wiedza formuł ofiarnych oraz Atharwaweda ? Wiedza zaklęć. Każda samhita jest opatrzona komentarzami ? tzw. brahmanami, które powstawały od IX wieku przed Chrystusem. Ich celem było odkrywanie, uzasadnianie i interpretowanie sensu ofiar zewnętrznych oraz podkreślanie wyższości kasty kapłańskiej ? braminów.
-Święte księgi oprócz samhit (Ramajana, Mahabharata, Purany, Manusmryti)
-Występują warny Wskazania na ten temat znajdują się w świętych tekstach hinduizmu takich jak Upaniszady.
1. Bramini ? kapłani
2. Kszatriowie ? wojownicy i rządcy, monarchowie
3. Wajsjowie ? kupcy, rzemieślnicy
4. Siudrowie ? robotnicy rolni
-Poniżej ostatniej kasty istnieje bardzo liczna warstwa społeczna pariasów (nietykalnych). Są oni uważani za nieczystych i wykonują jedynie ?nieczyste? posługi, np. czyszczą ustępy czy zamiatają ulice.
-Oprócz czterech podstawowych kast istnieje kilka tysięcy podkast. Małżeństwo można zawrzeć tylko w obrębie własnej podkasty. Między kastami istnieje bardzo ścisły rozdział. Każda ma swoje zwyczaje, wykonuje inne zawody, zjada posiłki tylko z członkami własnej kasty, ma własny sposób ubierania czy noszenia fryzur. Niezachowywanie zwyczajów kastowych może się skończyć wykluczeniem z kasty i śmiercią społeczną.
Najważniejsze zasady hinduizmu:
1. Szacunek dla świętych ksiąg ? Wed
2. Wiara w reinkarnację
3. Wiara w prawo akcji i reakcji (karma)
4. Dążenie do wyzwolenia (moksza)
-Wiara w bóstwa męskie ? dewy i żeńskie dewi
Etyka hinduistyczna opiera się na kilku fundamentalnych założeniach:
? Wszyscy są sobie równi ? niezależnie od wyznania, rasy, państwa, wieku, płci czy inteligencji. Są oni bowiem częścią Boga.
? Należy stosować się do zasady ahinsa i nie krzywdzić żadnej istoty czynem, myślą ani słowem, nie licząc wyjątkowych przypadków, gdy to może być konieczne aby obronić siebie lub kogoś innego.
? Boga można czcić pod dowolną formą i imieniem.
? Każdą istotę zamieszkuje Bóg.
? Należy spełniać swój obowiązek społeczny i religijny.
? Podobieństwa:
Hinduizm Chrześcijaństwo
Bóg lub bogowie zstępują na Ziemię co kilka tysięcy lat jako awatara, aby wypełnić ważną misję ? uratować świat przed upadkiem moralnym (np. Rama lub Kryszna)
Zejście na Ziemię Jezusa Chrystusa, aby nawoływać do nawrócenia, mówić o Królestwie Bożym)
Hinduizm określany jest przez niektórych mianem "pseudopoliteizmu"; według tego poglądu pod powierzchowną warstwą wielobóstwa kryje się warstwa monoteistyczna (jedyny Bóg i jegowcielenia). Jeden Bóg.
Bezosobowy absolut Brahman. Ma on trzy personifikacje: Brahma, Wisznu i Sziwa. Bóg Wisznu ma swe awatary: Krysznę, Ramę i inne, np. ludzi i zwierzęta. Brahma, Wisznu i Sziwa to trzej najważniejsi bogowie. Stanowią oni swoistą ?trójcę? ? trimurti. Jeden Bóg w postaci Trójcy Świętej ( Bóg Ojciec, Syn Boży i Duch Święty)
Bóg Wisznu jest pełen łagodności i miłosierdzia, utrzymuje rzeczywistość w istnieniu. Miłosierny Bóg
Brahma jest uważany za symbol stworzenia, jako pierwszy wyłonił się z absolutu, a jego zadaniem jest dalsza emanacja światów. Bóg Stworzycielem świata.
Hinduizm zakazuje krzywdzenia wszelkich istot czujących 5 przykazanie: nie zabijaj.
Różnice:
Hinduizm Chrześcijaństwo
Nie ma on jednolitej struktury organizacyjnej, formy kultu i doktryna są zmienne i płynne, nie ma rozbudowanych, uniwersalnych instytucji. Jednolita struktura organizacyjna, forma kultu i doktryny ustabilizowane.
Z uwagi na to, że hinduizm nie jest jednolitym zbiorem wierzeń, z jasno zdefiniowaną doktryną, można w obrębie hinduizmu napotkać różne poglądy na naturę bóstwa. Ujednolicone poglądy na naturę bóstwa.
W hinduizmie powszechna jest wiara w reinkarnację. Według hinduistów dusza przechodzi przez coraz wyższe postacie ? od przedmiotu, przez postać rośliny, zwierzęcia, człowieka (i jeszcze parę wyższych) po zjednoczenie i stopienie się z Brahmanem
Brak wiary w reinkarnację, dusza ludzka bezpośrednio po śmierci udaje się na Sąd Boży, by tam otrzymać nagrodę lub karę za swoje grzechy.
Hinduizm nie ma założyciela, nie można się też osobiście na hinduizm nawrócić, gdyż warunkiem jego wyznawania jest przynależność do jednej z kast. Chrześcijaństwo posiada założyciela, nawrócić się na nie może każda osoba.
- Losy duszy (w tym postać, którą przybierze w następnym życiu) warunkowane są przez czyny ?dusza zbiera określoną (dobrą lub złą, zależnie od czynów) karmę, której rezultatem są szczęście lub cierpienia. Gdy te nastąpią, wtedy karma się spala.
Wędrówka dusz, w którą wierzą hinduiści, nazywa się sansarą. Hinduiści dążą do jej zakończenia i zjednoczenia się na zawsze z Bogiem (Brahmanem), Nie występuje wędrówka dusz.
Wegetarianizm (każdy kto spożywa, a nawet ma udział w przygotowywaniu mięsa, popełnia grzech zabicia zwierzęcia, z którego to mięso pochodzi.) Z największym szacunkiem hinduiści traktują krowy.
Można spożywać potrawy mięsne, za wyjątkiem dni postu.
Życie człowieka można podzielić na cztery etapy: pobierania nauk, aktywnego życia rodzinno-społecznego, osiadłego życia pustelniczego oraz wędrownego ascetyzmu. Brak podziału życia na etapy.
Islam, muzułmaństwo (islam- poddanie się woli bożej)? religia monoteistyczna, założona przez Mahometa, druga na świecie pod względem liczby wyznawców- głównie w Azji i Afryce. Mahomet ujrzał archanioła Gabriela, który kazał mu nauczać według tego, co mu powie.
? 622 - ucieczka z Mekki do Medyny, tzw. ?hidżra?; pierwszy rok kalendarza muzułmańskiego.
? Allach ? bóg, symbolem Allacha był ogień
? Muslin - poddany woli boskiej
? Immani ? przywódcy duchowni.
? Koran - święta księga islamu - spis przypowieści o życiu proroków przed Mahometem, zawiera także wiele fragmentów Starego testamentu. Opowiada o patriarchach i prorokach bardzo dobrze znanym wyznawcom judaizmu i chrześcijaństwa, głownie skupia się na Abrahamie.
? Sura - księga objaśniająca Koran.
? Muzułmanie mają swoje trzy święte księgi.
? Sunna - zawiera ona szczegółowy opis życia i działalności największego proroka - Mahometa.
688 ? Podzielono się na dwie grupy: szyitów i sunnitów. Szyici stanowią około 10 % muzułmanów. Są podzieleni miedzy sobą na wiele sekt. Sunnitów jest 90 %. Obecnie to właśnie szyizm jest oficjalną religią państwową. Stosowane jest tam prawo "szari'at", prawo muzułmańskie oparte na Koranie.
Islamiści mają 5 filarów, czyli powinności, które koniecznie muszą spełnić. Są to:
1. Publiczne wyznanie wiary i później odnawianie go co pewien czas. Wyznanie wiary muzułmanów brzmi: "Nie ma większego boga nad Allacha, a Mahomet jest jego prorokiem".
2. Pięć raz dziennie każdy muzułmanin musi się pomodlić. W piątek, który jest dniem modlitwy, wszyscy zbierają się na wspólnej modlitwie.
3. Przestrzeganie ramadanu. Ramadan jest to dziewiąty miesiąc w kalendarzu muzułmańskim. Wg muzułmanów to wówczas został objawiony Koran. Ludzie powyżej dziesiątego roku życia muszą przez cały miesiąc, od wschodu do zachodu słońca pościć.
4. Każdy powinien dać jałmużnę dla biedniejszych współwyznawców.
5. Raz w życiu każdy muzułmanin musi odbyć pielgrzymkę do Mekki, rodzinnego miasta Mahometa.
? dżihadu - święta wojna w obronie
religii mahometańskiej (tylko niektóre odłamy islamu wierzą w słuszność dżihadu)
? Mężczyznom wolno mieć kilka żon (wielożeństwo), które razem żyją w jednej wielkiej familii. Rola mężczyzny w domu jest dominująca, a kobieta ma się zajmować jedynie domem i dziećmi.
? Muzułmanie nie jedzą w ogóle wieprzowiny, gdyż uważają, ze mięso te pochodzi od brudnych zwierząt i mogłoby niekorzystnie wpłynąć na ich zdrowie. Nie piją także alkoholu, głównie w czasie ramadanu. Bardzo surowo karze się także przestępstwa.
? Świątynią muzułmańska jest meczet, obok którego zawsze stoi jedna bądź kilka wieżyczek zwanych minaretami, skąd specjalni kapłani - muezzini - przypominają o codziennej modlitwie zawsze godzinę przed wschodem słońca.
Podobieństwa:
? Bóg jest jeden, wszechmocny, wszechpotężny.
? Wszystko jest dziełem Boga. Bóg stworzył cały świat i człowieka, jako ostatniego, w sześć dni.
? U końca czasów na Sądzie Ostatecznym Bóg zażąda On od wszystkich ludzi zdania rachunku.
? Istnieją takie same etapy życia każdego człowieka: życie -> śmierć -> sąd boży -> ponowne życie.
Różnice:
Islam Chrześcijaństwo
. Bóg jest
Stwórcą świata i człowieka, ale człowiek nie jest wiernym obrazem Boga. Bóg jest całkowicie transcendentny, do nikogo i do niczego niepodobny. Między Bogiem a człowiekiem nie ma żadnego
pośrednika Bóg stworzył człowieka nas swój wierny obraz i podobieństwo, a swoją istotę objawił w stworzeniu. Pośrednikiem między Bogiem a człowiekiem jest Jezus Chrystus
Bóg nie ma Syna. Jezus nie powinien być otaczany czcią boską. Wiara w Trójcę Św. jest wiarą w wielobóstwo. Oddawanie czci wielu bogom jest najcięższym grzechem, ponieważ istnieje tylko jeden jedyny Bóg Jednorodzonym Synem Bożym jest Jezus, który przyszedł na świat jako człowiek, będąc jednocześnie Bogiem. Ojciec, Syn i Duch Święty są jedynym Bogiem w Trójcy Św.
Bóg nie jest ojcem Jezusa. Jest wszechmocnym i miłosiernym Bogiem. Koran zarzuca chrześcijanom modlenie się do trzech bogów: Boga, Jezusa i Marii; tak przypuszczalnie Mahomet postrzegał chrześcijan w swoich czasach Bóg jest Ojcem Jezusa Chrystusa i Ojcem wszystkich swoich dzieci. Trójca Św. to Ojciec, Syn i Duch Święty. Maria była człowiekiem i nie należy do Trójcy Św.
Brak sakramentów i duchownych
Judaizm
- nie uznaje Jezusa Chrystusa za Mesjasza
- obmywanie nóg przed wejściem do świątyni
- domem bożym jest synagoga
- Rabin (odprawia mszę)
- bardzo dobra znajomość prawa
- Dniem świątecznym jest sobota (szabat)
Buddyzm
- Człowiek wobec samouświęcenia może stać się Buddą
- Wiara w reinkarnacje
- Ostatecznym celem człowieka jest nirvana
Chrześcijaństwo
- Chrystus Mesjaszem
- Nowy Testament
- Sakramenty Święte
- Domem Bożym jest Kościól
- Mszę odprawia Ksiądz
- Dniem świątecznym jest niedziela
Islam
- Pięciokrotna modlitwa w ciągu dnia
- Tora (pięcioksiąg)
- Dom Boży - Meczet
- Zdejmowanie sandałów i obmywanie nóg przed wejściem do świątyni
- Koran
- Dniem świątecznym jest Piątek
Różnice
- Wiara w jednego Boga (chrześcijaństwo, judaizm, islam)
- Czytanie ksiąg Starego Testamentu (chrześcijaństwo, judaizm)
- Wiara w zmartwychwstanie (prorocy) (chrześcijaństwo, judaizm)
- Przykazanie Boże (chrześcijaństwo, judaizm, islam)