Sokółka – miasto w woj. podlaskim, siedziba powiatu sokólskiego i gminy miejsko-wiejskiej Sokółka, przy drodze krajowej nr 19[2]. Prawa miejskie nadane zostaly Sokółce w roku 1609. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. białostockiego.…to miasto i siedziba gminy w województwie podlaskim, a od roku 1999 także siedziba Powiatu Sokólskiego. Powierzchnia miasta wynosi 11 km2, liczba ludności – 19,7 tys. mieszkańców, powierzchnia gminy 314 km2, ludność gminy liczy 28.5 tys. Gmina Sokółka obejmuje swym zasięgiem 60 miejscowości, liczy 52 sołectwa. Powiat składa się z 10 gmin i liczy ok. 80 tys. mieszkańców.Pierwsze informacje o Sokółce, wsi królewskiej pochodzą z II połowy XV wieku. Prawa miejskie określone w przywileju królewskim Zygmunta III Wazy Sokółka uzyskała w roku 1609. Osadnictwo tatarskie w Sokółce i okolicach rozwinęło się w XVII wieku na mocy edyktu Jana III Sobieskiego, kiedy to w zamian za zaległy żołd tatarscy dowódcy otrzymali wyludnione wsie: Bohoniki, Kruszyniany, Drahle, Nietupę, Malawicze i Poniatowicze. Od początku XVII wieku w Sokółce zaczęli osiedlać się także Żydzi. Ich prawa obywatelskie w miasteczku potwierdzone zostały przez króla Augusta II ‘grodzieńskim’ przywilejem z z 29 grudnia 1698 roku. Działalność podskarbiego litewskiego Antoniego Tyzenhauza w drugiej połowie XVIII wieku przyczyniła się do rozwoju rzemiosła w mieście Sokółka. Inwestycje Tyzenhauza przesądziły też o urbanistycznym układzie miasteczka. Po III rozbiorze Sokółka znalazła się w granicach Prus, aby po traktacie w Tylży w 1807 roku przejść pod panowanie rosyjskie. Z połowy XIX wieku pochodzi murowana cerkiew prawosławna pw. Aleksandra Newskiego. W okresie międzywojennym Sokółka była przeciętnym miastem powiatowym z niewielkimi garbarniami i targami końskimi (z których znana jest do dziś). Liczba ludności w roku 1921 wynosiła około 6000 osób, w roku 1936 wzrosła do 6882 osób, spośród których 3232 osoby stanowili Żydzi, a 112 osób prawosławni. Między rokiem 1921, a 1936 znikli z Sokółki ewangelicy (według danych Starostwa Powiatowego, w roku 1928 mieszkało w Sokółce 7 osób tego wyznania). W latach 1939 – 41 w rezultacie paktu Ribbentrop – Mołotow miasteczko znalazło się w składzie Białoruskiej Republiki Socjalistycznej. W roku 1944 Sokółka powróciła w granice Polski. Obecnie Sokółka stanowi centrum administracyjne, handlowe i kulturalne dla gminy o tej samej nazwie i dla Powiatu Sokólskiego. Teren Sokółki i Sokólszczyzny jest bardziej interesujący z innych względów. Pod względem kulturowym stanowi produkt pogranicza. Krzyżują się tu różne wpływy narodowościowe religijne i kultuowe. Nie występują zresztą wyraźne antagonizmy na tym tle, społeczność tutejsza stanowi raczej amalgamat, co też wyraża się w lokalnej subkulturze. Typowy zwłaszcza jest przykład języka (jak zresztą na wszystkich terenach przygranicznych), będącego wypadkową wpływów białoruskich, rosyjskich i polskich elementami pochodzącej z języka niemieckiego terminologii rzemieślniczej. Aczkolwiek wśród ludności miejskiej środek ciężkości wyraźnie przesuwa się w kierunku języka polskiego, duża część mieszkańców wsi posługuje się na codzień językiem ‘prostym’, (przynajmniej między sobą), w brzmieniu przypominającym białoruski.Warto na to zwrócić uwagę, ponieważ w podobny sposób zapewne ukształtowała się cała kultura materialna na tych terenach. Pod względem wyznaniowym tutejsza społeczność również jest niejednorodna. Nie jest to wyjątkowe zjawisko w naszym kraju, zważywszy liczbę zarejestrowanych w Polsce kościołów i związków wyznaniowych z drugiej jednak strony nie jest typowa sytuacja współwystępowania wśród stosunkowo niewielkiej społeczności przedstawicieli trzech w sensie historycznym wyznań – katolicyzmu, prawosławia i islamu równoprawnych na mocy tradycji. Nie chodzi rzecz jasna o sytuację prawną w sensie formalnym, lecz funkcjonowanie społeczne bez względu na zróżnicowanie liczebne poszczególnych grup wyznawców. Wprawdzie katolicy przewyższają liczebnie pozostałe wyznania, ponadto posiadają status wyznania dominującego w kraju i w ten sposób dominują również społeczności Sokółki i Sokólszczyzny, niemniej jednak pozostałe dwa aktywne tu dzisiaj wyznania posiadają pozycję uznanych i niekwestionowanych kościołów – duchowni i wyznawcy wzajemnie przyjmują do wiadomości swoje istnienie, nie podważając tego stanu rzeczy. Burzliwy dwudziesty wiek spowodował zaginięcie jeszcze dwóch wielkich religii (i dwóch kultur przy okazji), których przedstawiciele funkcjonowali w Sokółce przez stulecia i którzy zarówno na kształt miasta, jak i na sposób jego funkcjonowania wywarli przemożny wpływ. Pomiędzy rokiem 1928 a 1936 znikli z miasteczka ostatni ewangelicy (prawdopodobnie potomkowie rzemieślników sprowadzonych do Sokółki przez Antoniego Tyzenhauza). A potem, w czasach Holokaustu, przy likwidacji getta w latach 1942 – 43 została zamordowana przez hitlerowców cała społeczność sokólskich Żydów.
Sokółka – miasto w woj. podlaskim, siedziba powiatu sokólskiego i gminy miejsko-wiejskiej Sokółka, przy drodze krajowej nr 19[2]. Prawa miejskie nadane zostaly Sokółce w roku 1609. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. białostockiego.…to miasto i siedziba gminy w województwie podlaskim, a od roku 1999 także siedziba Powiatu Sokólskiego. Powierzchnia miasta wynosi 11 km2, liczba ludności – 19,7 tys. mieszkańców, powierzchnia gminy 314 km2, ludność gminy liczy 28.5 tys. Gmina Sokółka obejmuje swym zasięgiem 60 miejscowości, liczy 52 sołectwa. Powiat składa się z 10 gmin i liczy ok. 80 tys. mieszkańców.Pierwsze informacje o Sokółce, wsi królewskiej pochodzą z II połowy XV wieku. Prawa miejskie określone w przywileju królewskim Zygmunta III Wazy Sokółka uzyskała w roku 1609.
Osadnictwo tatarskie w Sokółce i okolicach rozwinęło się w XVII wieku na mocy edyktu Jana III Sobieskiego, kiedy to w zamian za zaległy żołd tatarscy dowódcy otrzymali wyludnione wsie: Bohoniki, Kruszyniany, Drahle, Nietupę, Malawicze i Poniatowicze.
Od początku XVII wieku w Sokółce zaczęli osiedlać się także Żydzi. Ich prawa obywatelskie w miasteczku potwierdzone zostały przez króla Augusta II ‘grodzieńskim’ przywilejem z z 29 grudnia 1698 roku.
Działalność podskarbiego litewskiego Antoniego Tyzenhauza w drugiej połowie XVIII wieku przyczyniła się do rozwoju rzemiosła w mieście Sokółka. Inwestycje Tyzenhauza przesądziły też o urbanistycznym układzie miasteczka.
Po III rozbiorze Sokółka znalazła się w granicach Prus, aby po traktacie w Tylży w 1807 roku przejść pod panowanie rosyjskie. Z połowy XIX wieku pochodzi murowana cerkiew prawosławna pw. Aleksandra Newskiego.
W okresie międzywojennym Sokółka była przeciętnym miastem powiatowym z niewielkimi garbarniami i targami końskimi (z których znana jest do dziś).
Liczba ludności w roku 1921 wynosiła około 6000 osób, w roku 1936 wzrosła do 6882 osób, spośród których 3232 osoby stanowili Żydzi, a 112 osób prawosławni. Między rokiem 1921, a 1936 znikli z Sokółki ewangelicy (według danych Starostwa Powiatowego, w roku 1928 mieszkało w Sokółce 7 osób tego wyznania).
W latach 1939 – 41 w rezultacie paktu Ribbentrop – Mołotow miasteczko znalazło się w składzie Białoruskiej Republiki Socjalistycznej. W roku 1944 Sokółka powróciła w granice Polski.
Obecnie Sokółka stanowi centrum administracyjne, handlowe i kulturalne dla gminy o tej samej nazwie i dla Powiatu Sokólskiego.
Teren Sokółki i Sokólszczyzny jest bardziej interesujący z innych względów. Pod względem kulturowym stanowi produkt pogranicza.
Krzyżują się tu różne wpływy narodowościowe religijne i kultuowe.
Nie występują zresztą wyraźne antagonizmy na tym tle, społeczność tutejsza stanowi raczej amalgamat, co też wyraża się w lokalnej subkulturze. Typowy zwłaszcza jest przykład języka (jak zresztą na wszystkich terenach przygranicznych), będącego wypadkową wpływów białoruskich, rosyjskich i polskich elementami pochodzącej z języka niemieckiego terminologii rzemieślniczej.
Aczkolwiek wśród ludności miejskiej środek ciężkości wyraźnie przesuwa się w kierunku języka polskiego, duża część mieszkańców wsi posługuje się na codzień językiem ‘prostym’, (przynajmniej między sobą), w brzmieniu przypominającym białoruski.Warto na to zwrócić uwagę, ponieważ w podobny sposób zapewne ukształtowała się cała kultura materialna na tych terenach.
Pod względem wyznaniowym tutejsza społeczność również jest niejednorodna. Nie jest to wyjątkowe zjawisko w naszym kraju, zważywszy liczbę zarejestrowanych w Polsce kościołów i związków wyznaniowych z drugiej jednak strony nie jest typowa sytuacja współwystępowania wśród stosunkowo niewielkiej społeczności przedstawicieli trzech w sensie historycznym wyznań – katolicyzmu, prawosławia i islamu równoprawnych na mocy tradycji.
Nie chodzi rzecz jasna o sytuację prawną w sensie formalnym, lecz funkcjonowanie społeczne bez względu na zróżnicowanie liczebne poszczególnych grup wyznawców.
Wprawdzie katolicy przewyższają liczebnie pozostałe wyznania, ponadto posiadają status wyznania dominującego w kraju i w ten sposób dominują również społeczności Sokółki i Sokólszczyzny, niemniej jednak pozostałe dwa aktywne tu dzisiaj wyznania posiadają pozycję uznanych i niekwestionowanych kościołów – duchowni i wyznawcy wzajemnie przyjmują do wiadomości swoje istnienie, nie podważając tego stanu rzeczy.
Burzliwy dwudziesty wiek spowodował zaginięcie jeszcze dwóch wielkich religii (i dwóch kultur przy okazji), których przedstawiciele funkcjonowali w Sokółce przez stulecia i którzy zarówno na kształt miasta, jak i na sposób jego funkcjonowania wywarli przemożny wpływ.
Pomiędzy rokiem 1928 a 1936 znikli z miasteczka ostatni ewangelicy (prawdopodobnie potomkowie rzemieślników sprowadzonych do Sokółki przez Antoniego Tyzenhauza).
A potem, w czasach Holokaustu, przy likwidacji getta w latach 1942 – 43 została zamordowana przez hitlerowców cała społeczność sokólskich Żydów.