Question

Podane wyrazy wykorzystaj do ułorzenia notatki na temat : Szlachta w XVI w.

Wyrazy : Sejm walny, sejmik, przywileje, warstwa spoleczna, styl zycia, magnatera.

Answer 1

PISAŁAM SAMA!

1.Sejmem walnym określało się zgromadzenie (parlament), którego zadaniem było decydowanie o wszystkich sprawach politycznych RP. Powstał w I połowie XV wieku, gdy na zjazdach urzędniczych zaczęła przybywać szlachta i mieszczanie. Pierwszy sejm dwuizbowy zwołano 18 stycznia 1493 w Piotrkowie. Członkami Sejmu byli urzędnicy ziemscy, szlachta oraz rada królewska. Były to tak zwane trzy stany - król, senat oraz izba poselska.Szlachta przybywała na sejm, jednakże nie pełniła żadnych urzędów. Obrady sejmu odbywały się od 1569 roku w Grodnie,Warszawie oraz w Toruniu.

2.Sejmik ziemski - był to zjazd całej szlachty  z terenu danej ziemi lub województwa.

Sejmik generalny – był to zjazd posłów, których wybrano na sejmikach ziemskich oraz senatorów z danej prowincji.

3.Warstwa społeczna SZLACHTY i jej styl życia:

- magnateria- najbogatsza część szlachty, mogła uczestniczyć w obradach sejmu, posiadała bardzo rozległe ziemie i szerokie wpływy.

- szlachta średnia - posiadała małe majątki ziemskie, ale była zależna od magnaterii. Miała prawo udziału w życiu politycznym.

- szlachta zagrodowa - posiadała ziemię na prawie pańskim, ale nie posiadała poddanych. Od włościan różniło ją tylko prawo głosu w sejmach i sejmikach.

- gołota - nie posiadała ziem, użytkowała je za pracę na rzecz magnaterii lub szlachty średniej. W celu uzyskania pieniędzy, pomagała magnaterii, podczas głosowania na sejmikach i sejmach.

4.Przywileje szlacheckie:

Przywilej koszycki - wzrost pozycji szlachty i jej decydujący głos; podatek 2 grosze z łana; król zobowiązał się wykupić szlachtę z niewoli - nadany przez Ludwika Węgierskiego w 1374 roku.

Przywilej czerwiński (za udział w wojnie z Krzyżakami) nietykalność majątkowa bez wyroku sądowego; król nie może bić monety bez zgody rady królewskiej - nadany przez Władysława Jagiełłę w 1422 roku.

Przyw.jedlińsko-krakowski - tylko szlachcic mógł zostać dostojnikiem kościelnym - nad. przez W.Jagiełłę w 1425 roku.

Przywilej cerekwicki (za udział szlachty w wojnie trzynastoletniej) niezwoływanie pospolitego ruszenia, nie nakładanie nowych podatków i nowych praw bez zgody sejmików - nad.przez Kazimierza Jagiellończyka  w 1454 roku.

Przywilej piotrkowski z 1496 – za udział szlachty w wyprawie na Mołdawię: brak ceł na towary dla siebie lub w swoich dobrach wytworzone nadany przez Jana Olbrachta

Konstytucja nihil novi - gwarancja wolnego wyboru urzędników sądowych - nadany przez Aleksandra Jagiellończyka w 1505 roku.