Question

Osiągnięcia gospodarcze Polski międzywojennej. referat

Answer 1

Utworzone w 1918 r. Niepodległego państwa miało dla narodu polskiego znaczenie historyczne. Wynaradawianie, prześladowanie i politycznie uciskane społeczeństwo polskie, które przez okres zaborów żyło tradycjami własnej państwowości i nie wyrzekało się myśli o jej odzyskaniu, płacąc za to krwią i cierpieniem, mogło wreszcie rozpocząć pracę nad samodzielnym kształtowaniem życia zbiorowego we własnym, narodowym państwie. Odzyskanie niepodległości umożliwiło Polsce wzięcie udziału w międzynarodowym życiu politycznym, gospodarczym i kulturalnym. 
W niepodległej Polsce zachowany został kapitalistyczny ustrój społeczny opierający się na uznaniu prywatnej własności środków produkcji. Ustrój ten akceptowany był przez olbrzymią większość społeczeństwa i gwarantowany przez obowiązujący system prawny. Ingerencja państwa w stosunki własnościowe w rolnictwie nie podważała istniejącego ustroju własności, zmierzała jedynie do bardziej powszechnego podziału. 
Polska gospodarka międzywojenna uzyskała wiele osiągnięć. Równolegle z odzyskaniem niepodległości i walkami o granice przystąpiono do odbudowy kraju ze zniszczeń wojennych, do scalenia gospodarki w jeden organizm państwowy i zapoczątkowania procesu jego rozwoju. Jednym z pierwszych posunięć gospodarczych było utworzenie wewnętrznego rynku i dostosowanie produkcji do jego potrzeb. Dużą rolę odegrał w tym początkowo wysiłek wojenny, który zmuszał do integracji i intensyfikacji wielu gałęzi gospodarki. Towarzyszyły mu działania inwestycyjne państwa, zmierzające do ujednolicenia i ulepszenia układu komunikacyjnego, który uprzednio był dostosowany do potrzeb gospodarczych i militarnych państw zaborczych. Już w krótszym czasie udało się go połączyć w całość i tworzyć zintegrowaną sieć kolejową i drogową. Dużo wysiłku włożono w odbudowę kraju ze zniszczeń wojennych i to zarówno w miastach, jak i na wsiach, przy czym dokonaną w krótkim czasie rekonstrukcję gospodarki rolnej uznać należy w ówczesnych warunkach za wybitne osiągnięcie. 
Wielkim sukcesem tego okresu była dynamiczna budowa nowoczesnego portu w Gdyni. Decyzja o tej odbudowie została zrealizowana w latach 1923-1939. do tej budowy przyczyniły się: wrogi stosunek władz gdańskich do Polski, trudności w korzystaniu z portu gdańskiego w okresie wojny polsko-radzieckiej w latach 1919-1920, a później wojną celną z Niemcami w 1925. port ten przyjmował formę portu wojennego, rybackiego i uniwersalnego. 
W okresie II RP wystąpiła tendencja charakterystyczna także dla innych państw europejskich do stałego rozszerzenia zakresu działalności państwa. W szczególności znacznie rozbudowane zostały funkcje gospodarcze. Oddziaływanie państwa na życie gospodarcze nie było jednak oparte jednolitej koncepcji polityki ekonomicznej. Posługiwała się ona zarówno metodami właściwymi dla systemu gospodarki liberalnej, jak i sposobami zalecanymi przez koncepcje inwencjonalizmu i etatyzmu. W poszczególnych okresach przeważały bądź jedne bądź drugie formy. Realizując swe funkcje gospodarcze, państwo stworzyło jednolite ustawodawstwo, stanowiące ramy prawne dla funkcjonowania gospodarki - prawo zobowiązań, prawo handlowe, wekslowe, czekowe, przemysłowe, skarbowe, bankowe. Włożyło też duży wysiłek w rozbudowę infrastruktury, stanowiącej istotną przesłankę rozwoju gospodarczego kraju, jak transport, łączność, energetyka. Stosowano też różnorodne środki ułatwiające aktywizację gospodarki prywatnej - system kredytowy, zamówienia państwowe, przywileje i zwolnienia podatkowe. Mimo sprzyjających warunków stwarzanych przez państwo, jedynie niektóre gałęzie gospodarki rozwijały się, inne cechował zastój. Kapitaliści rodzimi byli zbyt słabi, aby przez nowe inwestycje czy modernizacje istniejących zakładów pobudzić rozwój gospodarczy. Kapitaliści obcy traktowali Polskę niemal jak kraj kolonialny, wywożąc zyski i unikając inwestowania na miejscu. W zaistniałej sytuacji państwo musiało w coraz szerszym zakresie przejmować funkcję bezpośredniego gospodarowania. 
W ostatecznym bilansie oddziaływanie państwa na życie gospodarcze kraju, mimo osiągnięć, do których należy zaliczyć scalenie odrębnych dzielnic w jeden organizm gospodarczy, rozbudowę infrastruktury, znaczną działalność inwestycyjną (port w Gdyni, Centralny Okręg Przemysłowy), nie przyniosło wydatnego przyspieszenia rozwoju gospodarczego, nie zahamowało skutecznie bezrobocia, nie zmniejszyło wyraźnie nadmiaru zbędnych rąk do pracy na wsi, nie spowodowało poprawy warunków egzystencji dużej części robotników i chłopów. 
Następnym osiągnięciem gospodarki wojennej była reforma Grabowskiego. W ogłoszonym w sejmie 20 grudnia 1923 r. expose? premier przedstawił programzrównoważenia budżetu. Reforma walutowo-skarbowa miała się opierać na wewnętrznych zasobach państwa. Rząd przystąpił do egzekwowania podatków, obciążających klasy posiadające, zdecydował się na rozpisanie pożyczki wewnętrznej oraz cięcia budżetowe. Te ostatnie dotyczyły podwyższenia taryf kolei państwowej oraz ograniczenia wydatków na administrację. 
Na całości efektów polityki stabilizacyjnej Grabowskiego zaciążyła rozpoczęta w 1925 r. przez Niemców wojna celna. Spowodowała ona znaczne ograniczenie eksportu polskiego węgla i wyrobów hutniczych, przy jednoczesnym żądaniu niemieckich kontrahentów szybkiego zwrotu udzielonych wcześniej krótkoterminowych kredytów. 
Sukcesy polskiej gospodarki lat 1926-1928 wiązały się z działalnością ministra przemysłu i handlu Eugeniusza Kwiatkowskiego. 
Nastąpiła rozbudowa Zakładów Lilpopa, wytwarzających sprzęt komunikacyjny, oraz Zakładów Mechanicznych "Ursus", produkujących traktory, samochody ciężarowe i autobusy. Powstała nowoczesna państwowa Fabryka Związków Azotowych w Mościcach pod Tarnowem. Władze przywiązywały wielką wagę do rozbudowy miasta i portu Gdynia, rozwoju przemysłu elektrotechnicznego i lekkiego, modernizacji parku maszynowego przedsiębiorstw. 
Dobra koniunktura nie ominęła wsi. Trwał proces parcelizacji ziemi. W 1926 r. rozparcelowano 210 000 ha, w roku 1927 - 245 000 ha, a w 1928 r. ? 225 000 ha. 
Rozwój ekonomiczny kraju przyciągał obcy kapitał, który dodatkowo zasilając rynek, wzmacniał jego stabilizację.