Question

Opisz cykl menstruacyjny z wyjaśnieniami .

na poziomie gimnazjum.

Answer 1

Większość procesów fizjologicznych występujących w organizmie człowieka ma charakter cykliczny, podobnie jak wiele zjawisk w przyrodzie, które cyklicznie powtarzają się w określonym czasie. Podlegają temu także zmiany w organizmie kobiety, a zwłaszcza jej procesy związane z rozrodczością. W okresie rozrodczym, który zaczyna się menarche, czyli pierwszą miesiączką, a kończy menopauzą, czyli ostatnią miesiączką, w organizmie kobiety zachodzą procesy związane z dojrzewaniem komórki jajowej, jajeczkowaniem (owulacją), czynnością ciałka żółtego oraz zmiany w błonie śluzowej macicy regulowane przez układ hormonalny. Powtarzają się one stale i obejmują pewien okres czasu, który nazywamy cyklem miesiączkowym. Przygotowują one w każdym cyklu organizm kobiety do macierzyństwa. Początek nowego cyklu miesiączkowy liczy się od pierwszego dnia wystąpienia krwawienia. Pierwsza w życiu miesiączka występuje najczęściej między 11 a 16 rokiem życia (średnio 12,7 lat), ostatnia może wystąpić po 45 roku życia (średnio 51,4 lat).
 Najbardziej widocznym objawem w cyklu miesiączkowym jest miesiączka, ale najważniejszym, który decyduje o płodności jest jajeczkowanie tj. uwolnienie dojrzałej komórki jajowej z jajnika. Tylko w tym czasie może dojść u kobiety do poczęcia, a okres ten jest ograniczony do około 48 godzin najczęściej w środku cyklu, czyli w przypadku cyklu 28-dniowego, około 14 dnia licząc od pierwszego dnia miesiączki.

Cykl miesiączkowy jest sterowany przez nadrzędny, z punktu widzenia regulacji hormonalnej układ podwzgórzowo-przysadkowy w powiązaniu z korą mózgową i innymi gruczołami dokrewnymi. Podwzgórze reguluje wydzielanie przez przysadkę hormonów FSH i LH. Pod wpływem FSH w jajniku dochodzi do wzrostu i dojrzewania w ciągu około 14 dni pęcherzyka Graffa oraz do wydzielania estrogenów. Błona śluzowa macicy reaguje na estrogeny stopniowo powiększając swoją grubość (jest to tzw. faza wzrostowa). W tym samym czasie podstawowa temperatura ciała jest niższa. Hormon LH przeistacza pękający i wydalający komórkę jajową pęcherzyk Graafa w tzw. ciałko żółte. Wydziela ono hormon – progesteron, którego stężenie narasta mniej więcej na 12-16 dni przed następną miesiączką. Pod wpływem tego hormonu w błonie śluzowej macicy zachodzą istotne zmiany: wzrost, pomnożenie się i rozrost gruczołów. Jest to tzw. faza wydzielnicza. Reakcją na progesteron jest podwyższenie temperatury ciała o około 0,5°C, aż do końca cyklu. Jeśli podczas cyklu dojdzie do zapłodnienia komórki jajowej, to podwyższenie temperatury utrzymuje się nadal, ponieważ dalej utrzymuje się wysoki poziom wydzielania progesteronu przez ciałko żółte, a następnie przez elementy jaja płodowego, a to właśnie ten hormon wpływa na podwyższenie temperatury ciała.

Przyjęto, że pierwszym dniem cyklu jest pierwszy dzień krwawienia miesięcznego. Krwawienie jest spowodowane zanikiem rozrośniętej śluzówki macicy. Wraz z krwią wydalane są pozostałości błony śluzowej macicy. Zjawisko to jest najintensywniejsze w pierwszych dwóch dniach krwawienia. Następnie intensywność krwawienia zmniejsza się. Faza ta trwa około 5 dni. Kolejne dni to faza folikularna cyklu. Pod wpływem hormonów produkowanych przez podwzgórze (LH i FSH) dochodzi w jajniku do dojrzewania kilku pęcherzyków zawierających komórki jajowe. W tym czasie śluzówka macicy ulega regeneracji po złuszczeniu warstwy powierzchownej. Za tą odbudowę odpowiedzialne są estrogeny, wydzielane przez dojrzewające pęcherzyki jajnikowe. Procesy te zachodzą najczęściej do 13 dnia cyklu. Przeważnie około 14 dnia cyklu następuje pęknięcie pęcherzyka jajnikowego i uwolnienie dojrzałej komórki jajowej. W błonie śluzowej macicy trwają zmiany przygotowujące ją na przyjęcie zapłodnionej komórki jajowej. Po jajeczkowaniu pęknięty pęcherzyk jajnikowy przekształca się w ciałko żółte, które wydziela progesteron. Rozpoczyna się faza lutealna cyklu, która jest zależna od ciałka żółtego, produkującego progesteron. Rolą jego jest ostateczne przygotowanie błony śluzowej macicy do przyjęcia zarodka. Progesteron jest wydzielany w dużych ilościach od 15 do 26 dnia cyklu. Jeśli podczas jajeczkowania (owulacji) nie nastąpi zapłodnienie, to między 26 a 28 dniem cyklu ciałko żółta zanika i przez to gwałtownie spada wytwarzanie progesteronu, co powoduje zaburzenie ukrwienia śluzówki macicy i w konsekwencji oddzielenie się jej powierzchownej warstwy, co przejawia się kolejnym krwawieniem miesiączkowym. Początek nowego cyklu miesiączkowy liczy się od pierwszego dnia wystąpienia krwawienia. Przyczyny braku (stałego lub okresowego) miesiączki mogą być fizjologiczne, np. przed dojrzewaniem, w czasieciąży, połogu oraz rozwojowe, np. niedorozwój jajników, a także związane z zaburzeniami hormonalnymi, chorobami narządów rodnych, stresami itp. Mogą również występować zaburzenia wiążące się z intensywnością, długością i częstotliwością krwawień. Za prawidłowe uznaje się krwawienia występujące w miarę regularnie, co 21 do 35 dni, trwające 3-8 dni. Przeciętna długość krwawienia to 5 dni, a długość cyklu 28-32 dni. Tylko 15% kobiet ma 28-dniowe cykle miesiączkowe. Istnieje ścisła zależność czasowa pomiędzy jajeczkowaniem a występującą po nim miesiączką. Miesiączka, bowiem występuje tylko wtedy, gdy uwolniona z jajnika w czasie jajeczkowania komórka jajowa nie została zapłodniona. Wówczas następuje wyciszenie zmian, które przygotowały narząd rodny kobiety do poczęcia i dalszego rozwoju ciąży. Przerosła i rozpulchniona błona śluzowa macicy uwstecznia się, dochodzi w niej do zmian martwiczych, złuszcza się i zostaje wydalona na zewnątrz wraz z krwią z przerwanych naczyń. Ma to miejsce najczęściej pomiędzy 12 a 16 dniem po jajeczkowaniu. Zdarza się jednak tak, że pomimo zajścia w ciążę, nadal przez jeden lub dwa cykle występują krwawienia podobne do miesiączki, choć przeważnie znacznie mniej obite, jest to zjawisko spotykane dość rzadko. Długość cykli miesiączkowych może być różna. Mówimy o cyklach przeciętnych, gdy ich długość trwa około 28 dni, o cyklach krótkich lub długich, gdy ich długość odbiega od powyższego w jedną lub drugą stronę. Są kobiety, u których długość cyklu jest zawsze taka sama lub prawie taka sama, są także kobiety, u których jest ona różna, co nie oznacza, że te ostatnie muszą się leczyć i „regulować” cykle. Tylko w wypadku stwierdzonej definitywnie patologii leczymy chorobę podstawową a nie „długość cykli”. Niewielkie regularności cyklu często występują u kobiet zupełnie zdrowych, a długość cykli prawie nigdy nie jest idealnie równa, ponieważ wiele czynników zewnętrznych może wpłynąć na długość cyklu (np. choroba, silny stres, podróż i związana z nią zmiana klimatu i inne).

Cykliczność zmian związanych z płodnością praktycznie nie dotyczy mężczyzny, którego organizm zdolny jest do zapłodnienia kobiety prawie bez przerwy, od okresu dojrzewania do późnej starości i nie podlega zmianom cyklicznym, które charakterystyczne są dla fizjologii kobiety. W nabłonku plemnikotwórczym jąder wytwarzane są plemniki, które poprzez kanaliki i sieć jądra przedostają się do najądrza, gdzie mogą przebywać przez dłuższy czas. Podczas stosunku plemniki przedostają się do nasieniowodu i w czasie wytrysku poprzez cewkę moczową wydostają się na zewnątrz. W skład nasienia wchodzą miliony plemników zawieszonych w wydzielinie jądra, najądrzy i gruczołu krokowego, które z pochwy poprzez szyjkę macicy i macicę przedostają się do jajowodów. Zdolność plemników do zapłodnienia utrzymuję się w organizmie kobiety do 72 godzin, a nawet dłużej. Wynika z tego, że do zapłodnienia może dojść nawet wtedy, gdy współżycie płciowe miało miejsce 3 dni przed wystąpieniem owulacji.

Answer 2

Powtarzające się regularnie zmiany w organizmie kobiety w określonych odstępach czasowych. Cykl ten występuje u kobiet dojrzałych płciowo. Występowanie cyklu menstruacyjnego kontrolowane jest przez układ hormonalny. Jest oznaką że układ rozrodczy kobiety funkcjonuje dobrze.Cykl zwykle dzieli się na trzy etapy: fazę folikularną, owulację i fazę lutealną.W trakcie trwania cyklu miesiączkowego, w układzie płciowym zachodzą zmiany, umożliwiające dojrzewanie komórki jajowej.Najczęściej cykl trwa 28 dni, a owulacja następuje w połowie cyklu -14dni.