Chrześcijański system wychowania ma swoje korzenie w judaiźmie. Na kartach Pisma świętego Starego Testamentu znajdujemy kronikę bardzo osobistego związku Boga z narodem wybranym i z jego przedstawicielami. Pierwszym aktem owego osobistego stosunku Boga do swego ludu było przymierze. Na mocy tego przymierza Izrael ma być ludem świętym, a Bóg bierze Izraela na swoją szczególną własność. Do Abrahama Bóg mówi:" Przymierze moje, które zawieram pomiędzy Mną a tobą oraz twoim potomstwem będzie trwało z pokolenia na pokolenie jako przymierze wieczne, abym był Bogiem twoim, a potem twego potomstwa. I oddaję tobie i twym przyszłym pokoleniom kraj, w którym przebywasz, cały kraj Kanaan, jako własność na wieki i będę ich Bogiem" ( Rdz. 17,7-8). Zobowiązanie zaś do świętości jako warunek przymierza widzimy w słowach Boga do Mojżesza:" Lecz wy będziecie Mi królestwem kapłanów i ludem świętym. Takie to słowa powiedz Izraelitom" ( Wj 19,6). W przymierzu i sposobie obecności Boga ze swoim ludem zaczyna być widoczna pedagogia przymierza. Bóg przed przekazaniem Dekalogu Mojżeszowi daje się poznać jako Ten, który jest ze swoim ludem. Nazwał siebie Bogiem Abrahama, Izaaka i Jakuba gdy mówił:" Tak powiesz Izraelitom: Jestem, Bóg Ojców waszych, Bóg Abrahama, Bóg Izaaka i Bóg Jakuba posłał mnie do was" ( Wj 3,16; por. Wj 4,5). To wyrażenie:" Bóg Abrahama, Izaaka i Jakuba "... wskazuje na Boga, który w okresie nomadycznego życia patriarchów wędruje z nimi, prowadzi ich, opiekuje się nimi, komunikuje im swoją wolę za pomocą słowa. Odpowiedzią zaś na to słowo jest zawierzenie patriarchów, którzy wierzą słowu Boga i przyjmują je ponieważ ustawicznie doświadczają pomocy i opieki Boga. Taki sposób obecności Boga jeszcze mocniej jest wskazany, gdy przez Mojżesza objawia narodowi swoje imię:" Jestem ,który jestem." Imię to oznacza:" Jestem Bogiem dla was, Bogiem darującym się wam." Bóg objawia w ten sposób, że jest dla swego ludu. Objawia, że do Jego istoty należy gotowość wejścia w relację wspólnoty ze swoim ludem. Ten rodzaj obecności Boga i Jego istnienie dla człowieka bywa określane jako proegzystencja Boga. Księga Wyjścia obecność tę ukazuje w przepięknym obrazie:" A Pan szedł przed nimi podczas dnia jako słup obłoku, by ich prowadzić drogą podczas nocy zaś jako słup ognia, aby im świecić, żeby mogli iść we dnie i w nocy " ( Wj 13,21 - 22). Relacja Boga z Narodem Wybranym, z grupami osób, czy też poszczególnymi osobami jest wyrażona na kartach Starego Testamentu w ponad stu miejscach za pomocą formuły " być z ". W świetle doświadczeń na konkretnym szlaku wędrówki całą swoją historię odczytywali jako nomadyczne bycie w drodze. Życie nomadyczne było obrazem i lekcją przemijania, wizją życia jako ustawicznej wędrówki, dążenia ku temu co jest jeszcze do spełnienia. Bóg wychowuje człowieka, chce, aby on mógł się rozwijać w ciągłym wychodzeniu ku przyszłości, aż do pełnej z Nim wspólnoty. Wytwarza to swoistą duchowość człowieka otwartego na Nieskończoność i etykę życia, które widzi się nie tylko w perspektywie przemijania, ale i odpowiedzialności przed Bogiem. 2 2
Chrześcijański system wychowania ma swoje korzenie w judaiźmie. Na kartach
Pisma świętego Starego Testamentu znajdujemy kronikę bardzo osobistego związku Boga z
narodem wybranym i z jego przedstawicielami.
Pierwszym aktem owego osobistego stosunku Boga do swego ludu było
przymierze. Na mocy tego przymierza Izrael ma być ludem świętym, a Bóg bierze Izraela na
swoją szczególną własność. Do Abrahama Bóg mówi:" Przymierze moje, które zawieram
pomiędzy Mną a tobą oraz twoim potomstwem będzie trwało z pokolenia na pokolenie jako
przymierze wieczne, abym był Bogiem twoim, a potem twego potomstwa. I oddaję tobie i
twym przyszłym pokoleniom kraj, w którym przebywasz, cały kraj Kanaan, jako własność na
wieki i będę ich Bogiem" ( Rdz. 17,7-8). Zobowiązanie zaś do świętości jako warunek
przymierza widzimy w słowach Boga do Mojżesza:" Lecz wy będziecie Mi królestwem
kapłanów i ludem świętym. Takie to słowa powiedz Izraelitom" ( Wj 19,6).
W przymierzu i sposobie obecności Boga ze swoim ludem zaczyna być
widoczna pedagogia przymierza. Bóg przed przekazaniem Dekalogu Mojżeszowi daje się
poznać jako Ten, który jest ze swoim ludem. Nazwał siebie Bogiem Abrahama, Izaaka i
Jakuba gdy mówił:" Tak powiesz Izraelitom: Jestem, Bóg Ojców waszych, Bóg Abrahama,
Bóg Izaaka i Bóg Jakuba posłał mnie do was" ( Wj 3,16; por. Wj 4,5). To wyrażenie:" Bóg
Abrahama, Izaaka i Jakuba "... wskazuje na Boga, który w okresie nomadycznego życia
patriarchów wędruje z nimi, prowadzi ich, opiekuje się nimi, komunikuje im swoją wolę za
pomocą słowa. Odpowiedzią zaś na to słowo jest zawierzenie patriarchów, którzy wierzą
słowu Boga i przyjmują je ponieważ ustawicznie doświadczają pomocy i opieki Boga.
Taki sposób obecności Boga jeszcze mocniej jest wskazany, gdy przez
Mojżesza objawia narodowi swoje imię:" Jestem ,który jestem." Imię to oznacza:" Jestem
Bogiem dla was, Bogiem darującym się wam." Bóg objawia w ten sposób, że jest dla swego
ludu. Objawia, że do Jego istoty należy gotowość wejścia w relację wspólnoty ze swoim
ludem. Ten rodzaj obecności Boga i Jego istnienie dla człowieka bywa określane jako
proegzystencja Boga.
Księga Wyjścia obecność tę ukazuje w przepięknym obrazie:" A Pan szedł
przed nimi podczas dnia jako słup obłoku, by ich prowadzić drogą podczas nocy zaś jako słup
ognia, aby im świecić, żeby mogli iść we dnie i w nocy " ( Wj 13,21 - 22).
Relacja Boga z Narodem Wybranym, z grupami osób, czy też poszczególnymi
osobami jest wyrażona na kartach Starego Testamentu w ponad stu miejscach za pomocą
formuły " być z ". W świetle doświadczeń na konkretnym szlaku wędrówki całą swoją
historię odczytywali jako nomadyczne bycie w drodze. Życie nomadyczne było obrazem i
lekcją przemijania, wizją życia jako ustawicznej wędrówki, dążenia ku temu co jest jeszcze
do spełnienia. Bóg wychowuje człowieka, chce, aby on mógł się rozwijać w ciągłym
wychodzeniu ku przyszłości, aż do pełnej z Nim wspólnoty. Wytwarza to swoistą duchowość
człowieka otwartego na Nieskończoność i etykę życia, które widzi się nie tylko w
perspektywie przemijania, ale i odpowiedzialności przed Bogiem.
2
2