Question

Napisz referat na temat Żegluga morska i śródlądowa na świecie.
przynajmniej na 3 strony A4

Answer 1

Żegluga morska


Wynalazek kompasu pozwolił statkom żaglowym na odbywanie dalekich podróży przez oceany i oderwanie się od rejonów przybrzeżnych czy też mórz zamkniętych. Jednak dopiero wprowadzenie maszyny parowej jako napędu statków o konstrukcji metalowej pozwoliło na szybki rozwój ilościowy światowej floty morskiej i wzrost pracy przewozowej przez nią wykonywanej. Pierwszym statkiem, który odbył w 1827r. cała podróż przez ocean z Holandii do Guany Holenderskiej w Ameryce Południowej za pomocą siły mechanicznej, był parowiec „Curaao”. Od tego czasu datuje się szybki podbój oceanów przez statki parowe, a teraz także motorowe. Punktem styczności transportu lądowego z morskim są porty. Największe to: Rotterdam, Londyn, Antwerpia, Hamburg, Marsylia, Nowy Jork, Baltimore, Filadelfia, Boston, Szanghaj, Hong-Kong, Jokohama, Rio de Janeiro i Buenos Aires, Casablanca, Kapsztad. Silny rozwój floty handlowej doprowadził do powstania wielkiej liczby statków różnych typów, pływających pod rozmaitymi banderami.
Żegluga morska realizowana jest między portami morskimi za pomocą wyspecjalizowanych statków, np.:

* statków pasażerskich do przewozu osób
* statków typu RORO do przewozu samochodów ciężarowych i wagonów kolejowych z towarem
* kontenerowców do przewozu towarów w kontenerach
* gazowców rozmaitego rodzaju do przewozu gazu w różnej postaci
* tankowców do przewozu towaru płynnego, głównie produktów przemysłu naftowego
* drobnicowców do przewozu towarów liczonych w sztukach
* masowców do przewozu towarów sypkich

Ze względu na rejon pływania żeglugę podzielić można na:

* żeglugę krajową – podróże po morskich wodach wewnętrznych i morzu terytorialnym (patrz niżej żegluga przybrzeżna)
* żeglugę przybrzeżną – podróże po Morzu Bałtyckim do 8° długości geograficznej wschodniej (każdy kraj ma swoją definicję i obszar tej żeglugi)
* żeglugę międzynarodową – podróże po obszarach morskich innych niż wymienione powyżej, zwana też żeglugą wielką
ransport morski ma największe znaczenie w międzynarodowych przewozach towarów – obejmuje ok. 70% ładunków handlu światowego. Żegluga morska może być regularna lub trampowa – nieregularna. Bardziej opłacalna jest żegluga trampowa.

Niemal połowa ładunków przewożonych drogą morską przypada na ropę naftową i produkty ropopochodne. Przewozi się również dużo węgla, koksu, rud żelaza, wyrobów hutniczych, zbóż i innych towarów masowych. Główne szlaki morskie to połączenia:
- na północnym Atlantyku między Europą Zachodnią a wschodnimi wybrzeżami Stanów Zjednoczonych i Kanady;
- na Pacyfiku między Japonią i Stanami Zjednoczonymi oraz Australią;
- między Europą i Azją Południowo-Wschodnią i Wschodnią;
- między Europą i Ameryką Południową, głównie Brazylią i Argentyną.

Na trasach tych szlaków leżą największe porty morskie świata – Rotterdam, Singapur, Kobe, Chiba, Szanghaj, Nagoja, Jokohama, Antwerpia, Houston, Marsylia, Hamburg. Wielkość portu mierzy się ilością przeładunków dokonanych w ciągu roku.
Port morski może być uniwersalny, tj. dysponujący nabrzeżami i urządzeniami do przeładunku różnorodnych towarów, np. Hamburg, lub wyspecjalizowany (przeładunek określonych grup towarów), np. ropy naftowej (Ras Tannura w Arabii Saudyjskiej, Mina al-Ahmadi w Kuwejcie, Veracruz w Meksyku), rud żelaza (Narwik w Norwegii, Tubarao w Brazylii, Port Hedland w Australii), węgla (Newcastle w Australii, Richards Bay w RPA), zbóż (Thunder Bay w Kanadzie, Rosario w Argentynie), kawy (Santos w Brazylii).

Żeglugę morską znacznie ułatwiają kanały, dzięki którym skraca się długość rejsu i czas przewozu towarów. Największe znaczenie mają:
- Kanał Sueski łączący Morze Śródziemne z Morzem Czerwonym, który skraca drogę z Europy do Azji o ok. 70%;
- Kanał Panamski skracający drogę ze wschodnich wybrzeży obu Ameryk na wybrzeże zachodnie;
- Kanał Kiloński łączący Morze Bałtyckie z Morzem Północnym – bardzo ważny dla portów bałtyckich ze względu na niewielką głębokość cieśnin duńskich.

Kanały morskie mają status międzynarodowych dróg wodnych.
Obecnie morska flota handlowa świata pływa pod banderami ponad 100 krajów. Najwięcej statków zarejestrowanych jest w państwach tzw. taniej bandery, czyli w Liberii, Panamie, Grecji, na Cyprze, Malcie i na wyspach Bahama. Tania bandera oznacza niższe opłaty rejestracyjne i niższe podatki. Poza tanimi banderami największą flotę posiadają: Norwegia, Japonia, Stany Zjednoczone, Chiny i Rosja.
W strukturze światowej floty handlowej maleje udział zbiornikowców i tankowców, natomiast rośnie liczba statków wyspecjalizowanych typu ro-ro (poziomy załadunek i wyładunek), chemikaliowców, statkówchłodni, metanowców (przewóz skroplonego gazu ziemnego) i kontenerowców przystosowanych do transportu towarów w pojemnikach.
Żegluga śródlądowa:
Pojęcie żegluga śródlądowa podlega ewolucji i nigdy nie było ustawowo definiowane. Na podstawie ustawy Prawa wodne żeglugę śródlądową można określić jako tak zwaną powszechną lub szczególną formę korzystania z wód, polegającą na transport czyli przewóz osób i rzeczy, połów ryb, utrzymanie szlaku żeglownego, eksploatacja kruszywa, sport, rekreacja i turystyka na wodzie, nadzór na wodzie, ratownictwo na wodzie, szkolenia na wodzie, gastronomia na wodzie, hotelarstwo na wodzie, mieszkania na wodzie, biura na wodzie, warsztaty na wodzie, zakłady kąpielowe przy pomocy urządzenia pływającego z napędem lub bez napędu nazywanego statek śródlądowy także promu, wodolotu lub poduszkowca, na wodach, którymi są akweny uregulowane, które nazywają się śródlądowe drogi wodne, lub inne wody śródlądowe. Z prowadzeniem żeglugi po drogach wodnych wiążą się pojęcia port rzeczny, szlak żeglowny, głębokość tranzytowa. Gdy działalność prowadzona jest poza drogami wodnymi, aby podlegała szczególnej regulacji, którą jest ustawa o żegludze śródlądowej, powinna dotyczyć wyłącznie: przewozów międzybrzegowych, zarobkowego przewozu osób, ładunków, zarobkowego połowu ryb, wykonywania robót technicznych lub eksploatacji złóż kruszywa. Część żeglugi śródlądowej, którą nazywamy transportem wodnym, jest rodzajem transportu, któremu państwo poświęciło szczególną uwagę. Zalety żeglugi śródlądowej] spowodowały, że ten rodzaj transportu powinien być promowany na podstawie ustawa o Funduszu Żeglugi Śródlądowej i Funduszu Rezerwowym. Transport rzeczny prowadzony jest przez podmioty żeglugi śródlądowej, którymi są: armator, przewoźnik żeglugi śródlądowej, pilot statku śródlądowego, załoga statku, stocznia. Żegluga śródlądowa w Europie odgrywa istotną rolę w łańcuchu transportowym.

Żegluga śródlądowa odbywa się po zbiornikach śródlądowych i ciekach. Żegluga śródlądowa odbywa się ogólnie w warunkach znacznie bardziej komfortowych niż żegluga morska, co stawia środkom transportu wodnego śródlądowego znacznie mniejsze wymagania, przez co umożliwia również bardziej uniwersalne ich wykorzystanie. Jedynym poważnym mankamentem jest możliwość uprawiania tej żeglugi na mniejszą skalę, jeśli chodzi o jednorazową ilość transportowanych osób lub ładunków. Specyfiką tej żeglugi jest również występowanie różnorodnych przeszkód – mielizny, mosty, śluzy itp.

Żegluga ta charakteryzuje się stosowaniem statków wodnych o mniejszej autonomiczności, używaniem jednostek pływających o mniejszych parametrach niż na morzu (długość, głębokość, wyporność, moc, ładowność itp.), możliwością wykorzystywania zestawów jednostek pływających – zarówno pchanych, jak i ciągniętych.


Znacznie łatwiej jest zejść na ląd lub wyładować zawartość jednostki, gdyż praktycznie żegluga ta odbywa się bezpośrednio w sąsiedztwie brzegu (cieki) lub w relatywnie niewielkiej odległości (zbiorniki wodne). Wszelkie krytyczne sytuacje – zarówno ze względu na bezpieczeństwo osób i ładunków, jak i niesprawność samego sprzętu pływającego, są mniej groźne z względu na zazwyczaj bliską obecność pełnej infrastruktury cywilizacyjnej (szpitale, warsztaty, środki łączności, transport lądowy, dostępność wszelkich służb), a zagrożenie krytycznymi warunkami pogodowymi jest mniejsze, gdyż nie występują one na tak dużą skalę jak na morzu. Dlatego też do obsługi śródlądowych środków transportu wodnego są wymagane niższe kwalifikacje od osób ich obsługujących, co nie zmienia faktu, że wymagane są specjalistyczne kwalifikacje ze względu
Wykorzystuje naturalne drogi wodne (rzeki i jeziora), które uzupełniono drogami sztucznymi (kanały, sztuczne zbiorniki). Żegluga śródlądowa jest transportem tanim, ale bardzo powolnym. Dostępność wodnych szlaków śródlądowych w dużym stopniu uzależniona jest od warunków klimatycznych, np. zlodzenia rzek, obniżenia wodostanów w okresach suchych.
Największa na świecie gęstość śródlądowych szlaków wodnych występuje w Holandii i Belgii (w Holandii kanały stanowią 3 długości wszystkich dróg). Główne szlaki żeglugi śródlądowej to:

- rzeka św. Wawrzyńca – system Wielkich Jezior – kanał łączący jezioro Erie z rzeką Hudson prowadzącą do portu w Nowym Jorku oraz kanał łączący jezioro Michigan przez rzeki Rock i Illinois z Missisipi i portem w Nowym Orleanie. Jest to droga wodna dostępna dla statków pełnomorskich o pojemności do 20 tys. BRT;

- Ren połączony kanałami z Łabą, Dunajem, Rodanem i Sekwaną. Tworzy system łączący drogi wodne Niemiec, Francji, Szwajcarii, Belgii i Holandii. Nad Renem położony jest największy port śródlądowy Europy – Duisburg;

- Dunaj stanowiący oś żeglugi śródlądowej Europy Południowej;

- Wołga – łączy centralną część europejskiej Rosji z Morzem Kaspijskim, a przez kanał Wołga – Don z Morzem Azowskim i Morzem Czarnym;

- Jangcy – główna droga wodna Chin, dostępna dla statków morskich o wyporności do 15 tys. ton (przy wysokich stanach wód) od ujścia do miasta Hankou (1125 km);

- Amazonka – dla statków o dużej wyporności dostępna do portu w Iquitos w Peru – 3 tys. km od ujścia, dla statków morskich dostępna do portu w Manaus – 1800 km od ujścia;

- Nil, Kongo – jako transportowe szlaki wodne mają ograniczone znaczenie ze względu na progi skalne – katarakty, uniemożliwiające żeglugę wzdłuż całej długości rzek.