Question

Napisz ocenę dokonań Sejmu Wielkiego (minimum strona A4)

Answer 1

Sytuacja w XVIII wieku nie była łatwa. Nowy król, Stanisław August Poniatowski, był bardzo zależny od władzy rosyjskiej. O ile mógł on działać w dziedzinie sztuki i kultury (mam na myśli mecenat malarzy, obiady czwartkowe) oraz oświaty, o tyle w dziedzinie politycznej nie mógł się wykazać. Z powodu praw kardynalnym to Rosja była faktycznym władcą w naszym kraju. Konfederacja barska została utworzona nie tlylko przeciw Moskwie, ale także królowi. Wtedy nastąpił pierwszy rozbiór Polski, który spowodował popłoch wśród społeczeństwa polskiego. Pokazał on również prawdziwy stosunek carycy Katarzyny do anszego kraju. Sejm Wielki zebrał się w 1788r. po to, aby przeprowadzić reformy w państwie.

W sejmie wyodrębniły się dwa obozy: stronnicy króla - Stanisława Augusta Poniatowskiego oraz opozycja, z której wykrystalizowały sie obozy patriotyczny i staroszlachecki. Konserwatyści wzbraniali sie przed jakimikolwiek zmianami, chcieli ugruntować pozycję carycy Katarzyny w kraju. Patrioci domagali się zaś reform nie tylko wzmacniających władzę monarsza, ale też zmian w społeczeństwie. Obóz reakcyjny posiadajac większość blokował wszelkie zmiany. w 1789r. mieszczanie upomnieli się o swoje prawa, uczestnicząc w "czarnej procesji", podczas której oddano specjalny Memoriał Sejmowi. Ten fakt został zainicjowany przez tzw. Kuźnicę Kołłątajowską, w której prym wiedli: Franciszek Salezy Jezierski, Ksawery Dmochowski, Jan Dembowski, a podczas marszu udział wziął sam prezydent Warszawy Jan Dekert.  Podczas pierwszej kadencji Prusy chciały wziąć prym nad Polską, zatem proponowały zamknięcie granic. Polska to zrobiła, jednak Rosja nie dała odzewu, więc plan ten upadł. Potem chciano zawrzeć układ po tym, jak obalono Radę Nieustającą oraz zerwano wszelkie stosunki z Moskwą. Uchwlaono jednak niepodzielność państwa polskiego.

Sejm uchwalił liczbę wojska (ok. 100tys.) \, a także podatek na nich, który wynoisł 10% dla szlachty i 20% dla duchowieństwa. Pieniedzy był oza mało, wiec postanowiono sprzedać królewszczyznę. Specjalna deputacja miała zajmować się opracowaniem reformy ustroju państwa. Deputacja ta mimo zaciętej opozycji stronnictwa reakcyjnego opracowała specjalne wytyczne, które zawierały zasady przyszłej konstytucji. Zaciekłe debaty i dysputy wywołała kwestia dziedziczności tronu.

Podczas drugiej kadencji liczba obradujacych zwiększyła się dwukrotnie. Wzmożono przygotowania nowej konstytucji. Sejm podjął uchwałę, która wprowadziła zasade głosowania większością, zlikwidowała udział szlachty w sejmikach, a także zapewniono mieszczanom nietykalność. Aby zapewnione było zatwierdzenie konstytucji, wybrano porę, w której wielu z obradujacych było na świetach wielkanocnych. 3 maja 1791 r. został odczytany projekt konstytucji, potem król złożył przysięgę wierności i udał sie do koscioła św. Jana, gdzie została zaprzysieżona. Konstutucja zakłądała trójpodział władzy, likwidację liberum veto i instrukcje sejmikowe, wprowadzono kadencyjnosć sejmu i głosowanie większościowe. Władza wykonawcza znajdowała się w ręku króla i Straży Praw. Król obejmował też dowództwo nad wojskiem na wypadek wojny. Zlikwidowano rokosze i konfederacje. Zunifikowano Koronę I Litwę wprowadzając wspólne władze.

Dokonania Sejmu Wielkiego były z pewnością bardzo ważne dla państwa polskiego i pozowliły mu się odbudować po klęsce, jaką był rozbiór. Dzieki Konstytucji znikło uprzywilejowanie szlachty, a władza była także w ręku pogardzanych wczesniej mieszczan. Pokazano wtedy, że nowo ustanowiona władza wykonawcza jest silna i może twardą ręką rządzić kraj po rozbiorze. Niestey chwila szczęścia nie okazała się trwała, bo Konstutucja została obalona, a w 1793 i 1795r dosłóo do kolejnych dwóch rozbiorów. Mimo wszystko były to bardzo ważne działania.