Question

napisz coś o cmentarzach żydowskich (kirkutach) np. jak chowano zmarłych, gdzie ich chowano itd. tylko nie kopiuj z internetu! oczywiście możesz zmienić trochę tekst ale żeby nie był taki sam jak np. w wikipedii czy innych.

Answer 1

            Cmentarze żydowskie są najbardziej trwałym świadectwem historii Żydów.Jedną z najstarszych nekropolii w południowej Polsce jest tarnowski kirchoł z zachowanymi kilkoma tysiącami nagrobków. Cmentarz ten zajmuje powierzchnię ok. 3,2 ha, ma kształt nieregularny, otoczony jest murem ceglanym, zaś od strony południowej posiada żelazne ogrodzenie.

            Żydzi obecni byli w Tarnowie od 1445r. Własny cmentarz zakładali dopiero, gdy wzrastająca liczebnie społeczność przystępowała do zawiązania samodzielnej gminy. Cmentarze sytuowano poza osadami, bardzo często

w znacznej odległości od centrum.

            Zgodnie z żydowskimi zasadami zmarłego chowa się jak najszybciej po zgonie.Ciało przed złożeniem w ziemi należy obmyć, jest to zabieg rytualny, symbolizujący oczyszczenie z grzechu doczesnego. Obmywanie zwłok odbywało się w budynku bet tahara, do którego jednymi drzwiami wnoszono ciało, zaś drugimi wynoszono je – oczyszczone.Rytuał ten sprawowali członkowie herwa kadisza – grupy religijnej zajmującej się zmarłym

i odpowiedzialnej za pogrzeb.

Ciało składano wprost do ziemi, układając je na wznak, nogami na wschód, aby patrzył w stronę Jerozolimy, gdyż powstając w dniu Sądu Ostatecznego

 w tę stronę będą zmarli podążać. Ze względu na przepisy sanitarne od lat osiemdziesiątych XIX w. ludzi chowano w drewnianych nie heblowanych trumnach.

            Najstarszą i najczęstrzą formą nagrobka jest kamienna pionowa płaska płyta – macewa, stawiana w głowach zmarłych. Napis na płycie umieszczany był po jej wschodnieji zachodniej stronie.

            Rzadziej spotyka się nagrobki typu sarkofagowego lub pseudo-sarkofagowego. Na powierzchni grobu ułożona jest prostopadłościenna ( lub podobna ) tumba formowana z kamiennych monolitów, które z węższych końców są flakowane stojącymi macedami, pokrytymi inskrypcjami a obu stron. Zachowane nagrobki tego typu spotyka się m. in.w Tarnowie, Brzesku

i Bochnii.

            Specjalnym typem nagrobka są ohele – budynki, mające kształt kaplic grobowych, mieszczące się wewnątrz macewy. Pomniki te stawiane były na grobach słynnych rabinów lub cadyków. Okupacji nie przetrwał żaden.

 

            Charakterystyczną cechą żydowskich mogił jest symbolika przejawiająca się w rysunkach Tablic Dekalogu, Zwojów Tory, Korony, zwierząt i roślin. Z prawa religijnego wypływa zakaz plastycznego umieszczania wizerunków ludzi, a zasada ta odnosi się również do ornamentyki nagrobnej. Wszystkie inskrypcje nagrobne zamieszczone są

w języku hebrajskim i kończą się formułą Niechaj dusza jego związana będzie w więzełku życia.

 

            Podczas wizyty na kirkucie warto skierować swój wzrok na podstawę macewy, ukrytej w trawie. Można tam dostrzec, wetknięte zwitki papieru – to kwitlechy – modlitwy powierzane zmarłym, a pozostawiane przez odwiedzających cmentarz Żydów.

 

            Tarnowski cmentarz żydowski wpisany został w 1976r. do rejestru zabytków.Jest najstarszym zachowanym kirkutem na terenie województwa małopolskiego i jedyny czynny do dziś.