• stosowany jest w pirotechnice; • jest to nawóz sztuczny, środek utleniający; • służy do wyrobów farb, emalii i leków.
Azotan(V) potasu KNO3
• stosuje się go do wyrobu prochu; • produkcja szkła oraz nawozów sztucznych; • stosowany jest w przemyśle spożywczym jako środek konserwujący produkty żywnościowe.
Azotan (V) wapnia Ca(NO3)2
• jest to nawóz mineralny
Azotan(V) srebra AgNO3
• posiada właściwości utleniające; stosuje się go do otrzymywania innych soli srebra; • służy do produkcji luster i farb do włosów oraz w lecznictwie jako środek do wypalania kurzajek.; • jest składnikiem emulsji fotograficznych
Azotan (V) amonu NH4NO3
• stosowany jest do produkcji materiałów wybuchowych; • składnik nawozów sztucznych.
WĘGLANY :
Są to substancje krystaliczne, zwykle białe lub bezbarwne, trudno rozpuszczalne w wodzie . Węglany są bardzo rozpowszechnione w przyrodzie jako minerały skałotwórcze; liczne naturalne węglany stanowią surowce do otrzymywania metali ( Np. SYDERYT, SMITSONIT, CERUSYT, RODOCHROZYT ), niektóre znalazły zastosowanie w przemyśle optycznym ( KALCYT ), do wyrobu farb ( MALACHIT, AZURYT ), do wyrobu materiałów ogniotrwałych ( MAGNEZYT ). Duże znaczenie ma syntetyczny węglan sodu, czyli soda. Wodorowęglany służą głównie do przygotowania roztworów buforowych (roztworów o stałej wartości PH ).
Węglan potasu K2CO3
• stosowany jest w przemyśle ceramicznym, do wyrobu szkła i mydła; • służy do otrzymywania innych związków potasu.
Węglan sodu Na2CO3
• stosuje się go w przemyśle ceramicznym, metalurgicznym oraz garbarstwie; • służy produkcji środków piorących, papieru, mydła, barwników; • jest to odczynnik laboratoryjny i topnik; • w hutnictwie żelaza stosuje się go do zmiękczania oraz odsiarczania.
Węglan amonu (NH4)2CO3
• mieszaniny chłodzące; • stosowany jest w farbiarstwie, garbarstwie oraz przemysle włókienniczym; jest to środek gaśniczy; • stosowany jest do spulchniania w piekarstwie.
Węglan wapnia CaCO3
• jest stosowany do wyrobu papieru, kitu, farb, gumy oraz past do zębów; • kamień wapienny wykorzystywany jest do produkcji wapna palonego i cementu; natomiast kreda naturalna pełni rolę napełniacza do kauczuku i wyrobów gumowych, wyrabia się z niej kredę do pisania oraz używa w produkcji farb.
Węglan litu Li2CO3
• stosowany przy reumatyzmie; • znalazł zastosowanie przy wyrobie wód mineralnych; • stosowany w fotografice.
Węglan magnezu MgCO3
• stosowany jest do produkcji gumy (jako wypełniacz), pigmentów, szkła oraz materiałów ogniotrwałych; • kosmetyka (pudry i pasty do zębów); • znalazł zastosowanie w medycynie; • służy do wypełniania papieru i tworzyw sztucznych; • z niego otrzymuje się magnezje palną:
FOSFORANY :
Sole tlenowych kwasów fosforowych. Najważniejszymi są ortofosforany np. ortofosforan trójsodowy Na3PO4 wchodzi w skład występujących w przyrodzie fosforytów i apatytów, stosowanych do produkcji sztucznych nawozów fosforowych oraz bywa używany jako składnik proszków do mycia naczyń i zmiękczania wody. Ortofosforan dwusodowy Na2HPO4 stanowi środek obciążający przy ognioodpornej impregnacji tkanin oraz dodatek do wyrobu szkieł optycznych.
Ortofosforan (V) sodu Na3PO4
• jest używany jako dodatek do proszków do prania i do zmiękczania wody (w wielu krajach wycofywany z użycia ze względu na ochronę środowiska - jest przyczyną eutrofizacji); • służy do produkcji nawozów sztucznych.
Ortofosforan (V) potasu K3PO4
• jest to nawóz mineralny
Ortofosforan (V) amonu (NH4)3PO4
• jest to nawóz mineralny
Ortofosforan (V) wapnia Ca3(PO4)2
• jest to nawóz mineralny
SIARCZKI :
Siarczki metali ( sole ) mogą być obojętne lub kwaśne ( wodorosiarczki ). Są to substancje krystaliczne, często barwne, słabo lub bardzo słabo rozpuszczalne ( z wyjątkiem siarczków litowców i wodorosiarczków ) w wodzie. Mają właściwości redukujące. Są bardzo rozpowszechnione w przyrodzie w postaci minerałów ( np. piryt, galena, sfaleryt, cynober, antymonit, chalkopiryt, chalkozyn ), które stanowią surowiec do otrzymywania metali oraz dwutlenku siarki. Stosowane są też jako reduktory, do wyrobu farb i litoponów, w ceramice.
Siarczek sodu Na2S
• znalazł zastosowanie w garbarstwie oraz hutnictwie; • służy do produkcji barwników, a także jedwabiu wiskozowego; • jest to środek owadobójczy i depilator.
Siarczek potasu K2S
• jest to odczynnik używany w analizie chemicznej.
Siarczek amonu (NH4)2S
• służy do barwienia brązów; • stosowany w przemyśle włókienniczym oraz w analizie chemicznej.
Siarczek wapnia CaS
• jest często stosowany do zwalczania szkodników; • znalazł zastosowanie jako depilator; • stosowany jest w garbarstwie; • służy do wyrobu cieczy kalifornijskiej i farb świecowych.
Siarczek srebra Ag2S
• stosowany do wyrobu filtrów optycznych; • znalazł zastosowanie w grawerstwie oraz w produkcji alarmowej aparatury przeciwpożarowej.
CHLORKI:
Są substancjami krystalicznymi, z wyjątkiem chlorków niektórych metali ciężkich ( np.AgCl ) rozpuszczonych w wodzie. W stanie stopionym lub w roztworze przewodzą prąd elektryczny. Niektóre występują w przyrodzie tworząc złoża np. sodowy NaCl i potasowy KCl. Duże ilości rozpuszczone są w wodzie morskiej ( np. magnezowy i sodowy ). Do najważniejszych należą oprócz NaCl i KCl również chlorki amonu, antymonu, cynku, cyny, rtęci, srebra, wapnia, żelaza; inny charakter i właściwości wykazują chlorki niemetali np.: fosforu, siarki, czterochlorek węgla, krzemu ( są to ciała stałe lub ciecze ni wykazujące budowy jonowej ).
Chlorek sodu NaCl
• jest używana bardzo często w kuchni, np. do przyprawiania potraw i konserwowanie żywności, stąd nazwa - sól kuchenna; • w zimie używa się jej do posypywanie jezdni w celu uniknięcia oblodzenia, ponieważ dodanie soli do wody powoduje obniżenie jej temperatury krzepnięcia; • zastosowanie znajduje również w przemyśle garbarskim i szklarskim; jako substrat do otrzymywania innych związków sodu; • kąpiel w morzu może mieć działanie lecznicze, w przypadku dużego stężenia soli w wodzie morskiej; • jest ona potrzebna do życia - każdy człowiek potrzebuje jej 5 gr. dziennie (kromka chleba), jednak nadmierne stosowanie prowadzi do chorób nerek.
Chlorek żelaza (III) FeCl3
• w hutnictwie do przerobu ród miedziowych i srebrowych; • jako zaprawa w farbiarstwie; • jako łagodny środek utleniajcy w przemyśle oraz jako środek kondensacyjny przy chlorowaniu; • do tamowania krwi w lecznictwie; • oczyszczania wód ściekowych; • wyrób błękitu berlińskiego.
Chlorek amonu NH4Cl
• stosowany jest do produkcji nawozów sztucznych; • służy do oczyszczania metali przed lutowaniem; • procesy cynowania i cynkowania; • produkcja proszków do prania; • farbiarstwo oraz lecznictwo; • jest również elektrolitem w bateriach.
Chlorek magnezu MgCl2
• nasycony roztwór MgCl2 zmieszany z MgO daje cement Sorela, który jest stosowany do produkcji materiałów izolacyjnych; • służy do przyżadzania mieszanin mrożących; • napaja się nim drzewa i tkaniny, w celu zmniejszenia ich palności; • używa się go do konserwacji progów kolejowych oraz do karbonizowania wełny.
Chlorek miedzi (II) CuCl2
• służy do produkcji barwników - farby zwanej zielenią brunświcką
SIARCZANY:
Siarczany (VI)
Siarczan (VI) glinu Al2(SO4)3
• znalazł zastosowanie w przemyśle farbiarskim; • jest stosowany w garbarstwie, w papiernictwie, w kosmetyce oraz w czyszczalniach ścieków; • służy do syntezy innych związków glinu.
Siarczan (VI) sodu Na2SO4
• służy do produkcji szkła, papieru, farb, środków piorących, szkła wodnego, celulozy siarczanowej, siarczku sodu; • jest stosowany do otrzymywania ultramaryny.
Siarczan (VI) miedzi (II) CuSO4
• używa się go do farbowania i drukowania; • jako środek do konserwacji drewna; • do farbowania żelaza; • do wykrywania wody w alkoholu (bezwodny reaguje z wodą i zabarwia roztwór na niebiesko).
Siarczan (VI) potasu K2SO4 • jest to nawóz sztuczny; • stosowany do produkcji szkła i ałunu.
Siarczan (VI) manganu (IV) Mn(SO4)2
• używa się go w postaci roztworu do utleniania związków organicznych
Siarczan (VI) amonu (NH4)2SO4
• jest to nawóz mineralny; • znalazł zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym; • służy do otrzymywania innych soli amonu.
Bromki:
Bromek potasu KBr
• stosowane w procesach fotograficznych jako substancja hamująca zadymienie, dodawane do wywoływaczy oraz emulsji światłoczułych. • znalazł zastosowanie w lecznictwie jako środek uspokajający oraz w litografii i rytownictwie; • monokryształy znajdują zastosowanie w spektroskopii w zakresie podczerwieni.
Bromek srebra (I) AgBr
• wykorzystywany jako główny składnik emulsji światłoczułej bromosrebrowych materiałów fotograficznych; • służy do wyrobu klisz.
Bromek sodu NaBr
• stosowany w lecznictwie jako środek uspokajający.
Jodki:
Jodek potasu KI
• używany jest w syntezach organicznych; • w lecznictwie oraz w analizie chemicznej; • jego nie wielkie ilości dodaje się do soli kuchennej - stąd tzw. sól jodowana.
Borany
Diboran miedzi (II) CuB2O4
• wyrabia się z niego niebieskie igły o twardości korundy; • jest głównym składnikiem farby zwanej zieleniom borową.
Chlorany (V):
Chloran (V) potasu KClO3
• stosowany jest do wyrobu zapałek oraz niektórych materiałów wybuchowych i pirotechnicznych; • do bielenia papieru; • znalazł również zastosowanie w lecznictwie.
Azotany (V):
Azotan(V) sodu
NaNO3
• stosowany jest w pirotechnice;
• jest to nawóz sztuczny, środek utleniający;
• służy do wyrobów farb, emalii i leków.
Azotan(V) potasu
KNO3
• stosuje się go do wyrobu prochu;
• produkcja szkła oraz nawozów sztucznych;
• stosowany jest w przemyśle spożywczym jako środek konserwujący produkty żywnościowe.
Azotan (V) wapnia
Ca(NO3)2
• jest to nawóz mineralny
Azotan(V) srebra
AgNO3
• posiada właściwości utleniające; stosuje się go do otrzymywania innych soli srebra;
• służy do produkcji luster i farb do włosów oraz w lecznictwie jako środek do wypalania kurzajek.;
• jest składnikiem emulsji fotograficznych
Azotan (V) amonu
NH4NO3
• stosowany jest do produkcji materiałów wybuchowych;
• składnik nawozów sztucznych.
WĘGLANY :
Są to substancje krystaliczne, zwykle białe lub bezbarwne, trudno rozpuszczalne w wodzie . Węglany są bardzo rozpowszechnione w przyrodzie jako minerały skałotwórcze; liczne naturalne węglany stanowią surowce do otrzymywania metali ( Np. SYDERYT, SMITSONIT, CERUSYT, RODOCHROZYT ), niektóre znalazły zastosowanie w przemyśle optycznym ( KALCYT ), do wyrobu farb ( MALACHIT, AZURYT ), do wyrobu materiałów ogniotrwałych ( MAGNEZYT ). Duże znaczenie ma syntetyczny węglan sodu, czyli soda. Wodorowęglany służą głównie do przygotowania roztworów buforowych (roztworów o stałej wartości PH ).
Węglan potasu
K2CO3
• stosowany jest w przemyśle ceramicznym, do wyrobu szkła i mydła;
• służy do otrzymywania innych związków potasu.
Węglan sodu
Na2CO3
• stosuje się go w przemyśle ceramicznym, metalurgicznym oraz garbarstwie;
• służy produkcji środków piorących, papieru, mydła, barwników;
• jest to odczynnik laboratoryjny i topnik;
• w hutnictwie żelaza stosuje się go do zmiękczania oraz odsiarczania.
Węglan amonu
(NH4)2CO3
• mieszaniny chłodzące;
• stosowany jest w farbiarstwie, garbarstwie oraz przemysle włókienniczym;
jest to środek gaśniczy;
• stosowany jest do spulchniania w piekarstwie.
Węglan wapnia
CaCO3
• jest stosowany do wyrobu papieru, kitu, farb, gumy oraz past do zębów;
• kamień wapienny wykorzystywany jest do produkcji wapna palonego i cementu;
natomiast kreda naturalna pełni rolę napełniacza do kauczuku i wyrobów gumowych, wyrabia się z niej kredę do pisania oraz używa w produkcji farb.
Węglan litu
Li2CO3
• stosowany przy reumatyzmie;
• znalazł zastosowanie przy wyrobie wód mineralnych;
• stosowany w fotografice.
Węglan magnezu
MgCO3
• stosowany jest do produkcji gumy (jako wypełniacz), pigmentów, szkła oraz materiałów ogniotrwałych;
• kosmetyka (pudry i pasty do zębów);
• znalazł zastosowanie w medycynie;
• służy do wypełniania papieru i tworzyw sztucznych;
• z niego otrzymuje się magnezje palną:
FOSFORANY :
Sole tlenowych kwasów fosforowych. Najważniejszymi są ortofosforany np. ortofosforan trójsodowy Na3PO4 wchodzi w skład występujących w przyrodzie fosforytów i apatytów, stosowanych do produkcji sztucznych nawozów fosforowych oraz bywa używany jako składnik proszków do mycia naczyń i zmiękczania wody. Ortofosforan dwusodowy Na2HPO4 stanowi środek obciążający przy ognioodpornej impregnacji tkanin oraz dodatek do wyrobu szkieł optycznych.
Ortofosforan (V) sodu
Na3PO4
• jest używany jako dodatek do proszków do prania i do zmiękczania wody (w wielu krajach wycofywany z użycia ze względu na ochronę środowiska - jest przyczyną eutrofizacji);
• służy do produkcji nawozów sztucznych.
Ortofosforan (V) potasu
K3PO4
• jest to nawóz mineralny
Ortofosforan (V) amonu
(NH4)3PO4
• jest to nawóz mineralny
Ortofosforan (V) wapnia
Ca3(PO4)2
• jest to nawóz mineralny
SIARCZKI :
Siarczki metali ( sole ) mogą być obojętne lub kwaśne ( wodorosiarczki ). Są to substancje krystaliczne, często barwne, słabo lub bardzo słabo rozpuszczalne ( z wyjątkiem siarczków litowców i wodorosiarczków ) w wodzie. Mają właściwości redukujące. Są bardzo rozpowszechnione w przyrodzie w postaci minerałów ( np. piryt, galena, sfaleryt, cynober, antymonit, chalkopiryt, chalkozyn ), które stanowią surowiec do otrzymywania metali oraz dwutlenku siarki. Stosowane są też jako reduktory, do wyrobu farb i litoponów, w ceramice.
Siarczek sodu
Na2S
• znalazł zastosowanie w garbarstwie oraz hutnictwie;
• służy do produkcji barwników, a także jedwabiu wiskozowego;
• jest to środek owadobójczy i depilator.
Siarczek potasu
K2S
• jest to odczynnik używany w analizie chemicznej.
Siarczek amonu
(NH4)2S
• służy do barwienia brązów;
• stosowany w przemyśle włókienniczym oraz w analizie chemicznej.
Siarczek wapnia
CaS
• jest często stosowany do zwalczania szkodników;
• znalazł zastosowanie jako depilator;
• stosowany jest w garbarstwie;
• służy do wyrobu cieczy kalifornijskiej i farb świecowych.
Siarczek srebra
Ag2S
• stosowany do wyrobu filtrów optycznych;
• znalazł zastosowanie w grawerstwie oraz w produkcji alarmowej aparatury przeciwpożarowej.
CHLORKI:
Są substancjami krystalicznymi, z wyjątkiem chlorków niektórych metali ciężkich ( np.AgCl ) rozpuszczonych w wodzie. W stanie stopionym lub w roztworze przewodzą prąd elektryczny. Niektóre występują w przyrodzie tworząc złoża np. sodowy NaCl i potasowy KCl. Duże ilości rozpuszczone są w wodzie morskiej ( np. magnezowy i sodowy ). Do najważniejszych należą oprócz NaCl i KCl również chlorki amonu, antymonu, cynku, cyny, rtęci, srebra, wapnia, żelaza; inny charakter i właściwości wykazują chlorki niemetali np.: fosforu, siarki, czterochlorek węgla, krzemu ( są to ciała stałe lub ciecze ni wykazujące budowy jonowej ).
Chlorek sodu
NaCl
• jest używana bardzo często w kuchni, np. do przyprawiania potraw i konserwowanie żywności, stąd nazwa - sól kuchenna;
• w zimie używa się jej do posypywanie jezdni w celu uniknięcia oblodzenia, ponieważ dodanie soli do wody powoduje obniżenie jej temperatury krzepnięcia;
• zastosowanie znajduje również w przemyśle garbarskim i szklarskim;
jako substrat do otrzymywania innych związków sodu;
• kąpiel w morzu może mieć działanie lecznicze, w przypadku dużego stężenia soli w wodzie morskiej;
• jest ona potrzebna do życia - każdy człowiek potrzebuje jej 5 gr. dziennie (kromka chleba), jednak nadmierne stosowanie prowadzi do chorób nerek.
Chlorek żelaza (III)
FeCl3
• w hutnictwie do przerobu ród miedziowych i srebrowych;
• jako zaprawa w farbiarstwie;
• jako łagodny środek utleniajcy w przemyśle oraz jako środek kondensacyjny przy chlorowaniu;
• do tamowania krwi w lecznictwie;
• oczyszczania wód ściekowych;
• wyrób błękitu berlińskiego.
Chlorek amonu
NH4Cl
• stosowany jest do produkcji nawozów sztucznych;
• służy do oczyszczania metali przed lutowaniem;
• procesy cynowania i cynkowania;
• produkcja proszków do prania;
• farbiarstwo oraz lecznictwo;
• jest również elektrolitem w bateriach.
Chlorek magnezu
MgCl2
• nasycony roztwór MgCl2 zmieszany z MgO daje cement Sorela, który jest stosowany do produkcji materiałów izolacyjnych;
• służy do przyżadzania mieszanin mrożących;
• napaja się nim drzewa i tkaniny, w celu zmniejszenia ich palności;
• używa się go do konserwacji progów kolejowych oraz do karbonizowania wełny.
Chlorek miedzi (II)
CuCl2
• służy do produkcji barwników - farby zwanej zielenią brunświcką
SIARCZANY:
Siarczany (VI)
Siarczan (VI) glinu
Al2(SO4)3
• znalazł zastosowanie w przemyśle farbiarskim;
• jest stosowany w garbarstwie, w papiernictwie, w kosmetyce oraz w czyszczalniach ścieków;
• służy do syntezy innych związków glinu.
Siarczan (VI) sodu
Na2SO4
• służy do produkcji szkła, papieru, farb, środków piorących, szkła wodnego, celulozy siarczanowej, siarczku sodu;
• jest stosowany do otrzymywania ultramaryny.
Siarczan (VI) miedzi (II)
CuSO4
• używa się go do farbowania i drukowania;
• jako środek do konserwacji drewna;
• do farbowania żelaza;
• do wykrywania wody w alkoholu (bezwodny reaguje z wodą i zabarwia roztwór na niebiesko).
Siarczan (VI) potasu
K2SO4
• jest to nawóz sztuczny;
• stosowany do produkcji szkła i ałunu.
Siarczan (VI) manganu (IV)
Mn(SO4)2
• używa się go w postaci roztworu do utleniania związków organicznych
Siarczan (VI) amonu
(NH4)2SO4
• jest to nawóz mineralny;
• znalazł zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym;
• służy do otrzymywania innych soli amonu.
Bromki:
Bromek potasu
KBr
• stosowane w procesach fotograficznych jako substancja hamująca zadymienie, dodawane do wywoływaczy oraz emulsji światłoczułych.
• znalazł zastosowanie w lecznictwie jako środek uspokajający oraz w litografii i rytownictwie;
• monokryształy znajdują zastosowanie w spektroskopii w zakresie podczerwieni.
Bromek srebra (I)
AgBr
• wykorzystywany jako główny składnik emulsji światłoczułej bromosrebrowych materiałów fotograficznych;
• służy do wyrobu klisz.
Bromek sodu
NaBr
• stosowany w lecznictwie jako środek uspokajający.
Jodki:
Jodek potasu
KI
• używany jest w syntezach organicznych;
• w lecznictwie oraz w analizie chemicznej;
• jego nie wielkie ilości dodaje się do soli kuchennej - stąd tzw. sól jodowana.
Borany
Diboran miedzi (II)
CuB2O4
• wyrabia się z niego niebieskie igły o twardości korundy;
• jest głównym składnikiem farby zwanej zieleniom borową.
Chlorany (V):
Chloran (V) potasu
KClO3
• stosowany jest do wyrobu zapałek oraz niektórych materiałów wybuchowych i pirotechnicznych;
• do bielenia papieru;
• znalazł również zastosowanie w lecznictwie.