Question

Kalendarium powstania chmielnickiego

Answer 1

Największe powstanie Kozaków pod wodzą B. Chmielnickiego trwało w latach 1648-1654. W bitwach nad Żółtymi Wodami (16 V 1648) i pod Korsuniem (26 V 1648) wojska B. Chmielnickiego zniszczyły całkowicie armię koronną. Po nieudanych rokowaniach z nowo wybranym królem - Janem Kazimierzem - B. Chmielnicki oblegał Zbaraż. Po bitwie pod Zborowem (15-16 VIII 1649) podpisano tzw. umową zborowską, w której poczyniono szereg ustępstw na rzecz Kozaków. W 1651 powstanie wybuchło ponownie. Krwawe walki toczyli Kozacy z wycofującymi się z Zadnieprza wojskami J. Wiśniowieckiego.

W dniach 28-30 VI 1652 B. Chmielnicki poniósł klęskę pod Beresteczkiem, po której zaczął szukać pomocy w Rosji. 18 I 1654 zerwał z Rzeczpospolitą i w Perejasławiu przyjął zwierzchnictwo Rosji. Car przyznał Kozakom prawo wyboru hetmana, zaakceptował 60-tysięczny rejestr, gwarantował własność majątków ziemskich. Dotychczasowy konflikt kozacko-polski przerodził się w wojnę między Rzeczpospolitą a Rosją (1654-1657) zakończoną rozejmem w Andruszowie i podziałem Ukrainy między Polskę i Rosję.

Ostatnie wielkie powstanie kozackie pod wodzą S. Paleja, wybuchłe w 1702, trwające do 1704, objęło część województw kijowskiego, bracławskiego, Wołyń i Podole. Przyczyną jego wybuchu stała się likwidacja wojska kozackiego przez Sejm w 1699. Powstania kozackie w dużym stopniu przyczyniły się do osłabienia ówczesnego państwa polskiego.