Gdy ktos mysli o chrzescijanstwie, mysli zwykle o najwa'niejszych swiadkach jego historii: od wczesnochrzescijanskich bazylik w Rzymie, przez bazyliki Narodzin Chrystusa i Grobu Panskiego w Ziemi Swietej, a' po romanskie i gotyckie katedry w Niemczech. Lub wezmy sztuke: na całym swiecie muzea przepełniaja prace artystów zainspirowanych przez długa tradycje Koscioła i wiare chrzescijan ró'nych epok. Nie mo'na wyobrazic sobie literatury, filozofii i nauki bez chrzescijanskich korzeni. Ale slady chrzescijanstwa sa obecne nie tylko w muzeach czy bibliotekach. Głeboko naznaczaja one wiele aspektów naszego codziennego 'ycia. Nawet dzis nadal liczymy czas od daty narodzin Chrystusa, oczywiste jest pochodzenie imion chrzescijanskich, nie pracuje sie w wa'ne chrzescijanskie swieta, a “C” ozdabia nazwy wielu du'ych partii. Ale to tylko zewnetrzna strona sprawy. Wszedzie, gdzie chrzescijanstwo było w stanie przeniknac kulture i społeczenstwo, utworzyło dziedzictwo, którego nawet ateistyczne re'imy nie były w stanie całkowicie zgładzic: humanizacje kultury, która dotyka serca cywilizacji. Kiedy mówimy dzisiaj o duchowych przesłankach, na których opiera sie współczesne panstwo, ale których samo nie mo'e zagwarantowac, mamy na mysli wartosci, które zawdzieczamy kulturze judeo-chrzescijanskiej. Pojecie osoby, niezbywalnej godnosci ka'dej istoty ludzkiej, tolerancji wzgledem tych, którzy reprezentuja inny nurt myslowy lub religijny - wszystko to wypływa z chrzescijanskiego przesłania, 'e ka'da osoba, stara czy młoda, silna lub słaba, jest ukochanym dzieckiem Stwórcy a Bóg stał sie człowiekiem, aby ja zbawic. Przez wieki chrzescijanstwo przynosiło odpowiedzi na pytania dotyczace pochodzenia człowieka, celu, do którego zmierza, tego, co znaczy znalezc osobiste zbawienie. Nie wa'ne, czy tej wiedzy towarzyszyła przychylnosc, czy raczej wrogosc. W ten sposób z praw i rytuałów plemiennych tworzyło sie nowoczesne społeczenstwo, monogamiczne mał'enstwo jako wspólnota równych. Prawa ojców nie gwarantowały ju' prawa do 'ycia i smierci członków ich rodzin, “honorowe” morderstwa i niewolnictwo zostały uznane za niedopuszczalne i obalone. Wszedzie tam, gdzie dociera Ewangelia (spójrz na Indie, Afryke lub biedne regiony Ameryki Łacinskiej), mo'na odnalezc te humanizacje kultury. W ten sam sposób musiała zostac wywalczona wolnosc religii i sumienia. Ta walka wymagała czesto od chrzescijan ofiary z ich 'ycia, co mo'na zobaczyc na przykładzie oporu postawionego przez chrzescijan narodowemu socjalizmowi i komunizmowi. Pokojowe zjednoczenie Europy po drugiej wojnie swiatowej zostało oparte na nadziei pojednania z Niemcami i na rezygnacji z zemsty. Nawet aksamitna rewolucja w 1989, na przykład w Polsce czy Czechosłowacji, została oparta na chrzescijanskiej wizji osoby ludzkiej. Kiedy papie' Jan Paweł II przybył do Polski w 1979 r. zapytał swoich rodaków: “Co wybieracie? Siły totalitaryzmu, czy nieodłaczne prawo do 'ycia zgodnie z Boskim porzadkiem, w wewnetrznej wolnosci i godnosci osoby ludzkiej?”. Na odpowiedz, znana w jej politycznej formie jako Solidarnosc, nie musielismy długo czekac. Znak 'ywej Ewangelii w Europie jest zawsze najbardziej dostrzegalny tam, gdzie poparcie dla słabych, uposledzony i cierpiacych, broni ich przed utylitarna wizja społeczna. W ten sam sposób cierpienie, z którym nowoczesne społeczenstwo nadal nie umie sie uporac (wszyscy wiemy o agresywnym lobby dotyczacym eutanazji), nabiera znaczenia w chrzescijanskiej tradycji troski o drugiego, w wielu szpitalach, i w swietle wiary otrzymuje nowy sens - chory ponownie odnajduje w sobie prawdziwa godnosc i uzasadnienie dla własnego istnienia. Mo'emy słusznie byc dumni z naszego chrzescijanskiego dziedzictwa. Ale wymaga ono od nas równie' osobistego wkładu: abysmy z moca i pełni zapału przekazywali je przyszłym pokoleniom. Poniewa' ta chrzescijanska tradycja nie jest wypalonym popiołem, lecz 'arem, mimo 'e ukrytym.
Gdy ktos mysli o chrzescijanstwie, mysli zwykle o najwa'niejszych
swiadkach jego historii: od wczesnochrzescijanskich bazylik
w Rzymie, przez bazyliki Narodzin Chrystusa i Grobu Panskiego
w Ziemi Swietej, a' po romanskie i gotyckie katedry w Niemczech.
Lub wezmy sztuke: na całym swiecie muzea przepełniaja prace
artystów zainspirowanych przez długa tradycje Koscioła i wiare
chrzescijan ró'nych epok. Nie mo'na wyobrazic sobie literatury,
filozofii i nauki bez chrzescijanskich korzeni.
Ale slady chrzescijanstwa sa obecne nie tylko w muzeach czy bibliotekach. Głeboko
naznaczaja one wiele aspektów naszego codziennego 'ycia. Nawet dzis nadal liczymy czas
od daty narodzin Chrystusa, oczywiste jest pochodzenie imion chrzescijanskich, nie pracuje
sie w wa'ne chrzescijanskie swieta, a “C” ozdabia nazwy wielu du'ych partii. Ale to tylko
zewnetrzna strona sprawy. Wszedzie, gdzie chrzescijanstwo było w stanie przeniknac kulture
i społeczenstwo, utworzyło dziedzictwo, którego nawet ateistyczne re'imy nie były w stanie
całkowicie zgładzic: humanizacje kultury, która dotyka serca cywilizacji.
Kiedy mówimy dzisiaj o duchowych przesłankach, na których opiera sie współczesne
panstwo, ale których samo nie mo'e zagwarantowac, mamy na mysli wartosci, które
zawdzieczamy kulturze judeo-chrzescijanskiej. Pojecie osoby, niezbywalnej godnosci ka'dej
istoty ludzkiej, tolerancji wzgledem tych, którzy reprezentuja inny nurt myslowy lub religijny
- wszystko to wypływa z chrzescijanskiego przesłania, 'e ka'da osoba, stara czy młoda, silna
lub słaba, jest ukochanym dzieckiem Stwórcy a Bóg stał sie człowiekiem, aby ja zbawic.
Przez wieki chrzescijanstwo przynosiło odpowiedzi na pytania dotyczace pochodzenia
człowieka, celu, do którego zmierza, tego, co znaczy znalezc osobiste zbawienie. Nie wa'ne,
czy tej wiedzy towarzyszyła przychylnosc, czy raczej wrogosc. W ten sposób z praw
i rytuałów plemiennych tworzyło sie nowoczesne społeczenstwo, monogamiczne mał'enstwo
jako wspólnota równych. Prawa ojców nie gwarantowały ju' prawa do 'ycia i smierci
członków ich rodzin, “honorowe” morderstwa i niewolnictwo zostały uznane za
niedopuszczalne i obalone. Wszedzie tam, gdzie dociera Ewangelia (spójrz na Indie, Afryke
lub biedne regiony Ameryki Łacinskiej), mo'na odnalezc te humanizacje kultury.
W ten sam sposób musiała zostac wywalczona wolnosc religii i sumienia. Ta walka wymagała
czesto od chrzescijan ofiary z ich 'ycia, co mo'na zobaczyc na przykładzie oporu
postawionego przez chrzescijan narodowemu socjalizmowi i komunizmowi. Pokojowe
zjednoczenie Europy po drugiej wojnie swiatowej zostało oparte na nadziei pojednania z
Niemcami i na rezygnacji z zemsty. Nawet aksamitna rewolucja w 1989, na przykład w
Polsce czy Czechosłowacji, została oparta na chrzescijanskiej wizji osoby ludzkiej.
Kiedy papie' Jan Paweł II przybył do Polski w 1979 r. zapytał swoich rodaków:
“Co wybieracie? Siły totalitaryzmu, czy nieodłaczne prawo do 'ycia zgodnie z Boskim
porzadkiem, w wewnetrznej wolnosci i godnosci osoby ludzkiej?”. Na odpowiedz, znana w jej
politycznej formie jako Solidarnosc, nie musielismy długo czekac.
Znak 'ywej Ewangelii w Europie jest zawsze najbardziej dostrzegalny tam, gdzie poparcie
dla słabych, uposledzony i cierpiacych, broni ich przed utylitarna wizja społeczna. W ten sam
sposób cierpienie, z którym nowoczesne społeczenstwo nadal nie umie sie uporac (wszyscy
wiemy o agresywnym lobby dotyczacym eutanazji), nabiera znaczenia w chrzescijanskiej
tradycji troski o drugiego, w wielu szpitalach, i w swietle wiary otrzymuje nowy sens - chory
ponownie odnajduje w sobie prawdziwa godnosc i uzasadnienie dla własnego istnienia.
Mo'emy słusznie byc dumni z naszego chrzescijanskiego dziedzictwa. Ale wymaga ono od
nas równie' osobistego wkładu: abysmy z moca i pełni zapału przekazywali je przyszłym
pokoleniom. Poniewa' ta chrzescijanska tradycja nie jest wypalonym popiołem, lecz 'arem,
mimo 'e ukrytym.
tradfycje to jest to co przechodzi z pokolenia na pokolenie czyli np tradycją jest to że co roku tego dnia zawsze robimy to samo