ywilizacja jest to poziom rozwoju społecznego osiągnięty przez społeczeństwo w danej epoce historycznej, ze szczególnym uwzględnieniem poziomu kultury materialnej, będącej wskaźnikiem stopnia opanowania przez ludzi sił przyrody i wyzyskania jej bogactw dla swoich potrzeb. Nie jest to jedyny sposób pojmowania cywilizacji. Często cywilizację pojmuje się szeroko, jako równoważnik – kultury, tj. jako całokształt materialnego i duchowego dorobku społeczeństwa, wytworzony w ciągu dziejów i przekazywany z pokolenia na pokolenie. Cywilizację współcześnie panującą w krajach rozwiniętych nazywa się cywilizacją naukowo-techniczną lub cywilizację przemysłową, kładąc nacisk na charakterystyczny dla niej wysoki poziom rozwoju nauki, techniki i przemysłu oraz ich rolę w procesie produkcji, świadczenia usług i zaspokajania potrzeb. Pierwsze cywilizacje zapoczątkowały ludy Bliskiego Wschodu, które jako pierwsze poznały uprawę roli. Pomiędzy rzekami dzisiejszego Iraku, Tygrysem i Eufratem, starożytni Sumerowie oraz inne ludy pobudowały pierwsze na świecie miasta, wzniosły ogromne świątynie i wprowadziły pismo.
Zacznijmy więc naszą wycieczkę po pierwszych cywilizacjach.
Ziemie położone nad dolnym Tygrysem i Eufratem były pozbawione, poza żyzną glebą, wszelkich innych bogactw naturalnych. Brakowało kamienia do produkcji narzędzi i wznoszenia budowli, nie było drewna i rud metali, kamieni szlachetnych i półszlachetnych, barwników mineralnych. Wszystkie te surowce trzeba było sprowadzać; dobrze, jeśli z sąsiedniego zachodniego Iranu i niezbyt odległej północno-wschodniej Azji Mniejszej, niekiedy jednak trzeba było wyprawiać się po nie jeszcze dalej. Inne nieco były warunki w środkowym i górnym brzegu rzek. Tu można było liczyć na deszcze, istniały lasy, znajdowano w obfitości kamień, ale jednocześnie gleba była mniej żyzna i trudniejsza w uprawie. Północ pozostała początkowo w tyle za południem, od którego powoli się uczyła. Później jednak to jej właśnie przypadnie główna rola. Na południu Mezopotamii w roku IV tysiąclecia osiedlili się Sumerowie. Właśnie owi przybysze, o których pochodzeniu właściwie nic nie wiemy, odegrali w dziejach Mezopotamii bardzo ważną rolę. Utworzyli oni na południu niewielkie państwa obejmujące swymi obszarami miasto i tereny do niego przyległe.
ywilizacja jest to poziom rozwoju społecznego osiągnięty przez społeczeństwo w danej epoce historycznej, ze szczególnym uwzględnieniem poziomu kultury materialnej, będącej wskaźnikiem stopnia opanowania przez ludzi sił przyrody i wyzyskania jej bogactw dla swoich potrzeb. Nie jest to jedyny sposób pojmowania cywilizacji. Często cywilizację pojmuje się szeroko, jako równoważnik – kultury, tj. jako całokształt materialnego i duchowego dorobku społeczeństwa, wytworzony w ciągu dziejów i przekazywany z pokolenia na pokolenie. Cywilizację współcześnie panującą w krajach rozwiniętych nazywa się cywilizacją naukowo-techniczną lub cywilizację przemysłową, kładąc nacisk na charakterystyczny dla niej wysoki poziom rozwoju nauki, techniki i przemysłu oraz ich rolę w procesie produkcji, świadczenia usług i zaspokajania potrzeb.
Pierwsze cywilizacje zapoczątkowały ludy Bliskiego Wschodu, które jako pierwsze poznały uprawę roli. Pomiędzy rzekami dzisiejszego Iraku, Tygrysem i Eufratem, starożytni Sumerowie oraz inne ludy pobudowały pierwsze na świecie miasta, wzniosły ogromne świątynie i wprowadziły pismo.
Zacznijmy więc naszą wycieczkę po pierwszych cywilizacjach.
Ziemie położone nad dolnym Tygrysem i Eufratem były pozbawione, poza żyzną glebą, wszelkich innych bogactw naturalnych. Brakowało kamienia do produkcji narzędzi i wznoszenia budowli, nie było drewna i rud metali, kamieni szlachetnych i półszlachetnych, barwników mineralnych. Wszystkie te surowce trzeba było sprowadzać; dobrze, jeśli z sąsiedniego zachodniego Iranu i niezbyt odległej północno-wschodniej Azji Mniejszej, niekiedy jednak trzeba było wyprawiać się po nie jeszcze dalej.
Inne nieco były warunki w środkowym i górnym brzegu rzek. Tu można było liczyć na deszcze, istniały lasy, znajdowano w obfitości kamień, ale jednocześnie gleba była mniej żyzna i trudniejsza w uprawie. Północ pozostała początkowo w tyle za południem, od którego powoli się uczyła. Później jednak to jej właśnie przypadnie główna rola.
Na południu Mezopotamii w roku IV tysiąclecia osiedlili się Sumerowie. Właśnie owi przybysze, o których pochodzeniu właściwie nic nie wiemy, odegrali w dziejach Mezopotamii bardzo ważną rolę. Utworzyli oni na południu niewielkie państwa obejmujące swymi obszarami miasto i tereny do niego przyległe.