Question

Wypisz w punktach wydarzenia geologiczne które miały miejsce na terenie Polski od prekambru do permu

Answer 1

- Polska Pd. - rzeźba ukształtowała się do konca trzeciorzędu (Sudety, Karpaty, wyżyny), budowa geologiczna decyduje o stylu rzeźby. Kształtowała sie od prekambru.
- Polska Śr. i Pn. - rzeźba ukształtowana w konsekwencji działania lądolodów. Działalność akumulacyjna i erozyjna również wód.

1. PREKAMBR - potężny wybuch, ok. 9 mld lat temu, wtedy zaczął kształtować się świat współczesny. Wtedy dochodziło do wzmożonego wypętrzania i do powstawania gór (ruchy górotwórcze: orogeneza kaledońska, hercyńska, alpejska).Powstają tarcze i platformy (platforma wschodnioeuropejska z tarczą bałtycką, platforma syberyjska z tarczą brazylijską). Pod koniec prekambru kontynenty były połączone. W Polsce występują na powierzchni utwory prekambryjskie, w obszarach sudeckich, w Kotlinie Kłodzkiej, Masyw Śnieznika, Góry Sowie.

2. PALEOZOIK
- KAMBR - w morzach powstają piaszczyste i ilaste osady. Pojawiają się pierwotniaki, jamochłony, gąbki, mięczaki, stawonogi, głowonogi, ryby bezszkieletowe. Następuje rozpad wielkiego kontynentu na mniejsze w strefie równikowej.
Obszar Polski zalany przez morze kambryjskie, nie zalane jedynie wzniesienie mazursko-suwalskie.
* kambryjskie piaskowce - Łysogóry - obszar Gór Świętokrzyskich - piaskowce kwarcytowe
* w Pieprzowych Górach - utwory kambryjskie - łupki kambryjskiego wieku
* kambryjskie wapienie - w Górach kaczawskich
- ORDOWIK - następuje połączenie płyty Afryki, Ameryki Płd, Indii, Australii i Antarktydy w jeden prakontynent. Ruchy prekaledońskie, które zaznaczyły się na obszarze sudeckim. Okre3sowe zalewanie i wycofywanie się morza. W morzach powstają wapienie i dolomity. Powstają graptolity, ślimaki i małże. Utwory ordowiku i syluru wystepuja na obszarze całej Polski.
- SYLUR - pod koniec syluru miały miejsce kaledońskie ruchy górotwórcze., głównie zaznaczyły sie w Górach Świętokrzyskich i Sudetach. Pod koniec okresu nagromadzone osady uległy sfałdowaniu i wypiętrzeniu.
- DEWON - dalsze połaczenie lądów. W początkowej fazie na obszar Europy wkracza morze., w którym powstaja piaskowce, wapienie i dolomity. Na ladzie pojawiają się paprocie, skrzypy, widłaki i pajaki. W Dębniku koło Krzeszowic występują czarne dewońskie wapienie.
- KARBON - znowu dochodzi do wypiętrzeń, potem kolejne zalewy morskie. W karbonie górnym hercyńskie ruchy górotwórcze. Tworzą się pokłady węgla kamiennego. Na ziemi pojawiają się gady i płazy.
Wypiętrzenia miały charakter blokowy, tym wypiętrzeniom towarzyszyła działalność wulkaniczna - stożki wulkaniczne, wylewy lawy bazaltowej, potężne intruzje granitowe. Klimat karbonu to klimat goracy i wilgotny.
- PERM - kończy się orogeneza hercyńska. Obszar Polski nadal był lądem. W procesie wypiętrzenia powstały osady lądowe - piaskowce i zlepieńce. Nadal istnieje dzałalność wulkaniczna na przegórzu sudeckim. Działalność wulkaniczna widoczna równiez w okolicach Krzeszowic - słupy zbudowane z diabazów, skały magmowe wylewne.
w górnym permie cały obszar Polski zalany był płytkim wysychającym morzem. W tym górnopermskim morzu wytrąciły się sole - sól kamienna i potasowa - obsza kujaw.
W morzu górnopermskim osadziły się również łupki - łupki miedzionośne między Legnicą a Głogowem. Łupki miedzionośne zawierają sporo srebra (Polska zajmuje 3 miejsce w eksploatacji srebra).
Perm to ostatni okres ery paleozoicznej, okres w którym zaczęła się tworzyć geosynklina karpacka.

3. MEZOZOIK
- TRIAS - wszystkie kontynenty są ze sobą połączone (PANGEA). Okres zalewów morskich, zalea obszar prawie całej Polski, a także wycofywanie się tych mórz. W tych morzach osadziły się dolomity. Środkowy trias - wapień muszlowy. Z dolomitów środkowo-triasowych zbudowane okolice Olkusza. W triasie górnym sadziły się piaskowce i iły. Rozpoczynaja się alpejskie ruchy górotwórcze. Na lądach dominują sagowce i jodły. Pojawiają się pierwsze3 ssaki.
- JURA - kilka potęznych zalewów morza (poza Sudetami). Podział kontynentu Pangea na dwie części. W morzach tworzą się margle, wapienie i łupki. W świecie zwierzęcym pojawiają się pterozaury oraz pierwsze ptaki.
- KREDA - zaczyna się faza młodokimeryjska, wypiętrzały głównie obszar Polski Środkowej. zalewy i wycofywanie się morza. W obszarze Polski Pd. od permu przez cały trias i jurę rozwijało się i pogłębiało się morze TETYDY. W tym morzu w permie były składowane zlepience permskie, w triasie - triasowe dolomity, w jurze - jurajskie wapienie, w kredzie - kredowe margle.
Pod koniec kredy zaczynają się ruchy laramijskie - te ruchy zaznaczyły się w bszarze sudeckim - doprowadzi ly do wypiętrzenia obszarów sudeckich z Przedgórzem Sudeckim, efektem tych wypiętrzeń było wypiętrzenie całego pasa wyżyn czyli WAŁU METAKARPACKIEGO - zbudowany z utworów mezozoicznych i są to utwory węglanowe (na obszarze dzisiejszej Wyżyny Śląskiej).
Na Wyż. Krakowsko-Częstochowskiej dominują wapienie.
W Niecce Nidziańiej - margle.
Na Wyż. Kielecko-Sandomierskiej - utwory triasu, jury i kredy

4. PALEOGEN
- TRZECIORZĘD - klimat paleogenu wilgotny i gorący. Skały weglanowe w tym klimacie ulegają procesom krasowienia. Tworzą się zjawiska krasowe. Powstaja paleogeniczne powierzchnie zrównania krasowego. (rozległe polja, świadki, krasowe ostańce). Na początku oligocenu dochodzi do kolejnej fazy alpejskich ruchów górotwórczych. - Faza sawska.
Okres w Którym powstaje Eurazja. W późniejszym okresie odziela się od niej Ameryka a następnie Australia od Antarktydy. Powstają m.in. ordyliery, Himalaje, Pireneje, Andy, Karpaty. Pojawiają się ssaki drapieżne, małpy, w morzach rozwijają się ślimaki i małże.
Sudety powstały w konsekwencji alpejskich ruchów górotwórczych.
w miocenie klimat ciepły i wilgotny, powstają torfowiska, z resztek roślinności powstaja pokłady węgla brunatnego.
Kończy się pliocen, czyli kończy się trzeciorzęd.

Od początku kredy - przez całą krede i paleogen trwała sedymentacja, która dała początek morzom.
- CZWARTORZĘD - w pierwszej fazie następuje ochłodzenie klimatu. W wyniku zlodowaceń nastąpiło obniżenie poziomu mórz. Po ustąpieniu ostatniego zlodowacenia powstało Morze Bałtyckie. W okresie tym pojawia się człowiek.